Aankomend weekeinde trapt GroenLinks tijdens het congres de campagne af voor de Provinciale Statenverkiezingen en de sfeer zal er in jaren niet zo goed zijn.

Een bloederige machtsstrijd had in 2012 leden en kiezers van de partij vervreemd. Met name de staatsgreep van Tofik Dibi en het interne geruzie deden de partij schade. In de Tweede Kamer moeten de voorvechters voor milieu en gelijkwaardigheid het doen met een schamele vier zetels.

Inmiddels mag de partij rekenen op een zeteltje of zes in de peilingen. Nog niet het niveau van de hoogtijdagen van Femke Halsema, toen de partij weleens de veertien aantikte, maar binnen GroenLinks zijn ze allang blij dat de rust in de partij is teruggekeerd.

"Het Bram-effect", vindt GroenLinks-Kamerlid Jesse Klaver, die werd geboren dertien jaar nadat Van Ojik lid werd van GroenLinks-voorganger PPR.

"Een gouden greep", aldus Tof Thissen, over zijn beslissing om hem namens de kandidatencommissie op twee te zetten bij de verkiezingen in 2012.

Toen Van Ojik het stokje van Jolande Sap overnam waren de verwachtingen laag. Een wat oudere ambtenaar die twintig jaar eerder een blauwe maandag in de Kamer had gezeten, dat kon nooit wat worden.

Het begin was ook moeilijk. Van Ojik won onder meer de Zwetsprijs van de Nationale Jeugdraad, omdat hij onduidelijk en langdradig zou spreken. Het tij keerde vrij snel. Een jaar later werd hij op zijn 59e door de parlementaire pers uitgeroepen tot politiek talent. 

"Hij kreeg kritiek, maar hij zei: dit ben ik, ik ga niet iemand anders zijn", aldus Klaver. Thissen: "Ik merk een breed verlangen om politici die visie hebben en rust brengen."

Maar volgens Roderik van Grieken van het Nederlands Debat Instituut is er een wezenlijk verschil in hoe ze bij GroenLinks naar Van Ojik kijken en hoe de gemiddelde Nederlander hem ziet.

"Op het Binnenhof is iedereen het er over eens dat Van Ojik een degelijke politicus is, maar ga maar eens met een foto door een winkelcentrum met de vraag: Kent u deze man? Ik denk dat dat behoorlijk zal tegenvallen", aldus Van Grieken.

Bram van Ojik was als voorzitter van de PPR eind jaren tachtig betrokken bij de oprichting van zijn partij. In die tijd werkte hij samen met Ina Brouwer (CPN) die zich ook zou aansluiten bij GroenLinks.

"De verdienste van Bram is dat hij draagvlak weet te creëren. Hij heeft GroenLinks in rustig vaarwater gekregen. Dat is zijn verdienste", stelt Brouwer.

Maar volgens haar is er meer nodig dan een sympathieke partijleider om GroenLinks groot te maken. "De partij profiteert van het verlies van de PvdA, maar ik mis een duidelijke visie op de toekomst", aldus Brouwer.

"Wat zijn de speerpunten voor de komende jaren? Hoe kijken we aan tegen de EU? En hoe gaan we om met de kloof tussen arm en rijk? Je kan wel zo'n econoom als Thomas Piketty uitnodigen, maar wat vind je zelf? Dat deden Halsema en Sap sterker."

Vriend en vijand zijn het er over eens dat Van Ojik een vriendelijke man van de inhoud is. Een man waar je onmogelijk ruzie mee kan maken. Iemand die er nooit met gestrekt been in zal vliegen, maar die ook niet onder de indruk is als iemand hem frontaal aanvalt.

Zo reageerde PvdA-leider Diederik Samsom behoorlijk gepikeerd toen GroenLinks uit de onderhandelingen voor het herfstakkoord stapte in 2013. Hij was gewoon teleurgesteld, logisch, zei Van Ojik daarna tegen NRC.

De ontwapenende rust rond zijn persoon zorgt ervoor dat zijn partijgenoten met hem weglopen. "Hij durft gewoon tijdens een debat na de aanslagen op Charlie Hebdo te zeggen: we moeten meer thee met elkaar gaan drinken", aldus de voorzitter van GroenLinks-jongerenvereniging Stefan Bekedam.

"Soms denk ik weleens: het mag wel wat harder, maar dat kan mijn jeugdige onbezonnenheid zijn. Hij blijft heel erg zichzelf, heeft niet dat hijgerige van een Alexander Pechtold." 

Ook Max van Weezel, politiek commentator van Vrij Nederland, ziet de nuchtere Bram van Ojik als een belangrijk onderdeel van het voorzichtige herstel van GroenLinks.

"Er is een markt voor niet-schreeuwlelijken en niet-hijgerigheid", stelt hij. "Jarenlang is gedacht: dit kan niet want dat valt slecht bij Paul Witteman of dan komen we niet meer aan de macht. En als je al zestig bent geeft dat ruimte voor authenticiteit. Dan hoef je niet per se nog minister te worden."

En volgens Van Weezel past Van Ojik als ex-PPR-man goed bij de achterban van GroenLinks. "Halsema ging op de D66-tour en ging het hebben over versoepeling van het ontslagrecht. Maar op een partijraad was de sfeer heel anders", stelt hij.

"Daar zag je ringbaarden en gebreide truien. Die mensen kent Van Ojik al uit zijn PPR-tijd toen het dromerige, idealistische suikerrietentasjestypes waren die zich druk maakten om het tropisch hardhout, honger in Afrika en het energievraagstuk. Sommige thema's zijn actueler dan ooit. Halsema had daar niks mee, maar Van Ojik poetst ze weer op."

Van Weezel denkt echter dat veel mensen om negatieve redenen voor GroenLinks kiezen. "De PvdA is een opportunistische draaitol en D66 is naar rechts opgeschoven."

Zeker als de schamele extra zetels in de peilingen kunnen worden verklaard door overlopers van de PvdA is er nog een lange weg te gaan voor de Groenen.

Volgens Brouwer zal Van Ojik de partij dan ook niet zomaar groter maken. "Met alleen stabiliteit red je het niet. Ik hoop dat er snel denkers opstaan om op het scherpst van de snede een heldere lijn uit te zetten. In Griekenland zijn dat professoren die zeggen: stop met de bezuinigingspolitiek. Dat is een heldere lijn."

Volgens Klaver heeft Van Ojik het wel in zijn mars om de partij tot grote hoogte te laten groeien. "Hij heeft het in zich om die kans te grijpen, as hij niet gaat pushen of onnatuurlijk gaat handelen. Hij wist dat het een kwestie van lange adem zou worden."

Bekedam: "Hij heeft het zeker in zich en ik heb veel vertrouwen in hem, maar het is nu nog moeilijk te zeggen of hij de volgende stap kan zetten om de partij echt groot te maken. Voorlopig tellen we onze zegeningen."

Volgens Van Grieken zal Van Ojik in debatten meer op de voorgrond te treden, zonder al te veel buiten zichzelf te gaan. "Hij moet de rest laten vechten en dan aan het eind de nuance pakken met een scherpe oneliner. Je moet hem niet meer tanden gaan geven. Dat zit er niet in, daar prikt iedereen meteen doorheen."

Of Van Ojik ook echt de lijst zal trekken bij de volgende verkiezingen is volgens Thissen nog niet te zeggen. "Als het moet zal hij het politieke gevecht aan gaan, maar het is wat te vroeg om daarover te speculeren."

Meer langere verhalen en achtergronden op NUweekend