Eind augustus vorig jaar mengen sympathisanten van terreurgroep Islamitische Staat (IS) zich openlijk tussen pro-Palestina demonstranten en wordt het voor het Nederlandse kabinet duidelijk dat IS een bedreiging vormt voor Nederland en "onze manier van leven".

Ministers Opstelten en Lodewijk Asscher (Integratie) kondigen een plan aan ter bestrijding van radicalisering en jihadisme: het Actieprogramma Integrale Aanpak Jihadisme.

De plannen houden onder meer in dat potentiële jihadgangers zonder tussenkomst van de rechter, het Nederlanderschap ontnomen kan worden. Ook jihadisten die deelnemen aan een terroristisch trainingskamp kan zijn Nederlandse paspoort inleveren.

Daarnaast krijgen teruggekeerde jihadisten te maken met een meldplicht en contactverboden. Als zij weer willen uitreizen naar Syrië of Irak om zich aan te sluiten bij IS, wordt het paspoort alsnog ingetrokken.

Om het reisgedrag van de jihadisten te monitoren, wil het kabinet de reisgegevens van alle Nederlanders opslaan. Deze informatie moet vervolgens tussen de Europese lidstaten worden uitgewisseld.

VVD en PvdA toonden zich direct kritisch op dit voorstel. "Ik zit niet te wachten op een standaard vakantieregister waar alle gegevens worden opgeslagen", zei VVD-Tweede Kamerlid Klaas Dijkhoff destijds. Hij ziet liever dat de veiligheidsdiensten de luchtvaartmaatschappijen voorzien van een lijst met personen die daadwerkelijk verdachten zijn.

De PvdA vroeg het kabinet "een slimmere manier te vinden die minder privacy schendend is". Premier Rutte zei in het debat strenger te willen kijken naar welke reisgegevens moeten worden opgeslagen. Het is dan ook niet ondenkbaar dat de reisgegevens van alleen Nederlanders die verdacht zijn worden opgeslagen.

Naast deze maatregelen wil het kabinet de verspreiding van jihadistische propaganda via sociale media en websites tegengaan. De ministers willen hierbij ook de medewerking inroepen van internetbedrijven. Als zij geen gehoor geven aan oproepen om jihadistische content te verwijderen worden zij ook aangepakt.

Maar ook de internetbedrijven willen eerst een uitspraak van de rechter zien alvorens zij websites op zwart zetten.

Het actieplan kwam Opstelten en Asscher op forse kritiek van de Kamer te staan. Hoewel de partijen eensgezind van mening zijn dat radicalisering en jihadgangers moeten worden aangepakt, denken ze verschillend over de route die bewandeld moet worden.

Volgens het CDA en PVV gaan de maatregelen niet ver genoeg, terwijl een Kamermeerderheid vindt dat de rechtstaat wordt ondermijnd, omdat Opstelten het oordeel van de rechter overslaat en geen oog heeft voor de privacy voor onschuldige burgers.

Afgelopen zondag zei Opstelten in Nieuwsuur dat hij vaart wil zetten achter nieuwe wet- en regelgeving ter voorkoming van een terroristische aanslag. Europese uitwisseling van reisgegevens blijft hij daarbij in het vizier houden. De Kamer vindt juist dat Opstelten laks is, omdat nog veel plannen uit het actieplan op zijn bureau liggen.

Opstelten blijft zich hard maken om paspoorten van jihadisten te kunnen intrekken. Daarnaast wil hij op basis van bestaande wet- en regelgeving kijken of de reisgegevens van alle Nederlanders kan worden opgeslagen.

Plannen van de VVD op politieagenten uit te rusten met zwaarder materieel, zoals machinegeweren, zijn op dit moment niet nodig, zei Opstelten. Ook het strafbaar stellen van verheerlijking van terrorisme, zoals het CDA wil, komt er niet. En ook de grenzen worden niet gesloten, zoals de PVV voorstelde.

Een groot gedeelte van de Kamer vroeg het kabinet extra geld vrij te maken voor de inlichtingendiensten om de teruggekeerde Syriëgangers goed te kunnen monitoren, maar ook dat is volgens het kabinet op dit moment niet nodig.

De constructieve oppositiepartijen D66, ChristeUnie en SGP, die het kabinet in de Eerste Kamer van een meerderheid voorziet, dienden wel een motie in om meer geld vrij te maken voor de AIVD. Daar stemt de Kamer binnenkort over.

Meer langere verhalen en achtergronden op NUweekend