In de eerste aflevering waren dinsdag 'gewoon' Zwarte Pieten te zien. Presentatrice Dieuwertje Blok refereerde wel aan de actuele discussie over Zwarte Piet, waarin zowel voor- als tegenstanders in de afgelopen maanden in steeds fellere bewoordingen hun punt zijn gaan maken. 

''De allerbelangrijkste vraag van de hele wereld is: komen de Pieten ook mee?'', vroeg Blok de goedheiligman. ''Sommige mensen vinden Piet namelijk maar ouderwets.'' 

Sinterklaas antwoordde dat alle Pieten er zullen zijn dit jaar. "Het wordt weer ouderwets gezellig in Nederland. Dat is al honderden jaren zo en dat zal nog jaren zo blijven", aldus de Sint. En de tegenstanders van aanpassingen aan de traditionele zwarte of donkerbruine huidskleur van Piet vierden de overwinning.

Twee dagen later kon echter iedereen die Zwarte Piet racistisch vindt en pleit voor anders gekleurde 'hulpjes' van de Sint opgelucht adem halen: Er verschenen witte Pieten ten tonele. 

Nadat een witte leerlingpiet door de schoorsteen ging, zaten er wat roetvegen op zijn gezicht en vroeg hij: "Ben ik al helemaal zwart?"

Daarop antwoordde opa: "Nee. Maar het belangrijkste is dat jij door de schoorsteen kunt. De kleur van de Piet, dat is maar bijzaak."

Hoogleraar Peter Jan Margry van de het Meertens Instituut voor Nederlandse taal en cultuur begrijpt waarom het programma zo belangrijk is.

Het televisieprogramma is beeldbepalend voor de Sinterklaasviering. Er kijken ook verschillende Sinterklaascomités mee, om het uiterlijk van hun intocht af te stemmen op het programma.

"Tradities zijn bijna niet van bovenaf te veranderen, maar kinderen kijken naar het Sinterklaasjournaal en zien daar het verhaal", zegt Margry. "Dat bepaalt meteen hun beeld van het feest. Daarom zijn de media-uitingen heel belangrijk voor dit feest."

Een aantal grote gemeenten liet vorige maand al aan NU.nl weten hun intocht af te stemmen op de lijn die het Sinterklaasjournaal zou volgen als het gaat om het uiterlijk van de Pieten. 

De gemeente Gouda maakte bekend dat tijdens de landelijke intocht van Sinterklaas op 15 november wel naast Zwarte Pieten ook 'Goudse' Pieten meelopen. "Het merendeel zal traditioneel donkerbruin zijn, maar er lopen ook een paar kaas- en stroopwafelpieten mee", aldus de gemeente.

De Raad van State oordeelde woensdag dat de gemeente Amsterdam de vergunningverlening van de Sinterklaasintocht niet over hoeft te doen omdat de figuur van Zwarte Piet discriminerend zou zijn. 

Volgens Margry heeft die uitspraak weinig invloed op het uiteindelijke feest.

"Een uitpraak is een papieren werkelijkheid. Een traditie verandert in de loop van de jaren vanzelf als de mensen het vieren. Het wordt anders als de gemeente Amsterdam ook ander gekleurde Pieten laat meelopen."

Het blijft afwachten wat voor Pieten allemaal in het Sinterklaasjournaal zullen verschijnen, want in de aankondiging werd door Sinterklaas verteld dat er nog veel werk aan de winkel was, omdat het schip afvaart op een regenboog.

Door de regenboog varen betekent in de wereld van het Sinterklaasjournaal dat de Pieten van kleur verschieten. Dat was in ieder geval de verhaallijn van 2006, memoreert NRC.

Sinds dat regenboogverhaal van 2006 heten Zwarte Pieten in het journaal trouwens gewoon 'Pieten'. Sinterklaas heeft toen verklaard dat de kleur niet uitmaakt.

Margry ziet het feest al veranderen: "Vorig jaar liep de discussie ook al. Je ziet toch dat maatschappij meer let op gevoeligheden. Ik zag al minder kinderen verkleed als Piet, en meer als Sinterklaas. Vooral na dit jaar zal de traditie zich langzaam verder aanpassen."

Meer langere verhalen en achtergronden op NUweekend