"In dat geval zeg ik vermoedelijk het abonnement van mijn regionale krant op", vervolgt de oud-hoogleraar journalistieke kwaliteit.

De Persgroep is tevens uitgever van drie landelijke kranten. Daarmee dreigt verdere verschraling van het nieuwsaanbod en zelfs het einde van enkele regionale kranten.

Evers is niet gerust op de gevolgen van de overname van Mecom door De Persgroep. Deze uitgever van AD, de Volkskrant en Trouw wordt daarmee de nieuwe eigenaar van zeven regionale kranten van Wegener.

De Persgroep wilde ook de twee regionale dagbladen van Media Groep Limburg (MGL), maar die gaan vermoedelijk naar de Vlaamse uitgever Concentra, die voor het bekostigen van de overname een bankgarantie van 10 miljoen euro krijgt van de provincie Limburg.

"Het ligt voor de hand dat De Persgroep wil bezuinigen en dan zal het werk efficiënter moeten", stelt Evers. "Met als gevolg dat kranten nog meer op elkaar zullen gaan lijken. Op korte termijn levert dat geld op, maar op lange termijn zullen abonnees bij bosjes weglopen."

"Net zoals we dat hebben gezien bij het AD, toen die in 2005 de regionale dagbladen van Wegener in Den Haag, Rotterdam en Utrecht inlijfde. De lezers van die drie regionale kranten herkenden hun krant niet meer terug en zegden massaal hun abonnement op."

Evers heeft niettemin wel enig vertrouwen in topman Christian van Thillo. "De Persgroep is een echt krantenbedrijf, het heeft een ziel. Dat kun je van Mecom niet zeggen." 

Dat denken ook Annabel de Winter van journalistenvakbond NvJ en Jeroen Smit, onderzoeksjournalist en hoogleraar journalistiek in Groningen. De Winter: "Mecom is geen krantenmaker, maar een roofridder voor wie Wegener slechts een prooi was." 

Jeroen Smit: "De Persgroep heeft niet alleen hart voor de journalistiek, maar heeft ook een langetermijnvisie. Dat is weliswaar geen garantie dat alles blijft zoals het is, gelukkig maar zou ik zeggen, maar het is fijn dat het geen investeringsmaatschappij is. Dat neemt niet weg dat ook De Persgroep een bedrijf is waar het goed mee gaat zolang je er een boterham mee kunt verdienen."

Regionale dagbladen zijn al lang niet meer zelfstandig met een eigen redactie voor een algemeen katern, een eigen abonnement op een persdienst en voldoende regiojournalisten om een flink aantal edities te maken. Zo krijgen alle titels van de Wegener dagbladen het algemene nieuws via een centrale redactie, die daarbij onder meer gebruikt maakt van wat De Persdienst (DPd) aanlevert.

"Dat is een volwassen, onafhankelijk nieuwsbron, naast onder andere het ANP", zegt De Winter. "De nieuwe eigenaar van Wegener heeft echter al de beschikking over redacties voor het algemene nieuws. Dus de vraag is onder meer of De Persdienst overeind blijft. Van Thillo heeft weliswaar krantenbloed, maar roept al jaren dat een succesvol mediabedrijf alleen kan bestaan door schaalvergroting."

"Dat betekent dat je samenvoegt waar dat kan. Dus niet alleen redacties, maar mogelijk ook kranten. Neem de drie Brabantse kranten, BN/De Stem, Brabants Dagblad en Eindhovens Dagblad. Die zouden kunnen samenvloeien tot één krant voor Brabant. Als lezers dat willen, heb ik er geen probleem mee, maar als het enkel en alleen zou gebeuren uit overwegingen van efficiëncy is het een kwalijke zaak."

Huub Evers is daar iets genuanceerder over. "Zoiets klinkt misschien logisch, maar dan vergeet je dat de afstand tussen Bergen op Zoom en Eindhoven letterlijk en figuurlijk behoorlijk groot is. Als je er één krant van maakt, zit je behoorlijk dicht tegen een landelijke krant aan."

"Een dergelijke schaalvergroting levert weliswaar een besparing op, maar het is ook een verdere verschraling, omdat steeds meer kranten uit één en dezelfde nieuwsbron putten. Terwijl de pluriformiteit al een stuk minder is geworden, want in alle regionale kranten van Wegener lees je al grotendeels hetzelfde niet-regionale nieuws. Als dat nieuws straks hetzelfde is als in de landelijke kranten van De Persgroep dan heb je helemaal een eenheidsworst."

Van Thillo stelt dat overnames en kostenbesparingen nodig zijn om kranten te kunnen omvormen tot winstgevende multi-mediamerken. De Winter: "De hamvraag is of het een werkelijke vernieuwing wordt of de zoveelste verschraling. In het laatste geval graaft De Persgroep zijn eigen graf."

Jeroen Smit spreekt van ontwrichtende vernieuwing en doelt daarmee op de papieren krant en niet op de journalistiek. "Kranten waren altijd de brengers van het nieuws en zagen het als hun taak de lezers zoveel mogelijk informatie te geven die ze moeilijk elders konden vinden. Die rol zijn ze grotendeels kwijt. NU.nl, NOS.nl en Telegraaf.nl, de drie grootste brengers van online nieuws, kunnen alle Nederlanders waar ook ter wereld bereiken. En dat doen ze ook. Bij NU.nl worden maandelijks een miljard pagina's opgevraagd."

Voor Smit blijft de centrale vraag: Doe ik iets waarvoor mensen willen betalen? "In deze overname zie ik veel terug van de discussie tussen papier en online. De oplages van de dagbladen dalen gestaag, maar er worden nog altijd 2,9 miljoen kranten per dag gedrukt. De komende drie tot vijf jaar zal de grootste omzet nog worden gehaald uit papieren kranten, maar over vier tot zeven jaar kan dat niet meer, dan zal het meer en meer van online moeten komen."

Daarbij wijst Smit er op, dat abonnees van met name regionale kranten dat veelal al generaties lang zijn. "Je weet niet beter dan dat je die krant leest. Dat zit heel diep, het is een liefdesaffaire. Een uitgever moet die liefde onderhouden, maar bepalen papier en inkt die liefde? Nee, die liefde geldt de redactie, het journalistieke werk. En dat kun je heel goed ook online bieden. Zolang je zorgt dat je die liefde voedt, is er toekomst."

Meer langere verhalen en achtergronden op NUweekend