Onrust Chronologie: De ontwikkelingen rond de WK's van 2018 en 2022
Al snel staken geruchten over corruptie de kop op, waarna er een onderzoek werd ingesteld. De conclusies maken geen einde aan de discussies, integendeel. Een chronologie van de gebeurtenissen in een roerig tijdsgewricht voor de FIFA.
2 december 2010
De FIFA maakt op één dag liefst twee WK-organisatoren bekend. Rusland laat de duo-kandidaturen Portugal/Spanje en België/Nederland en de solokandidatuur van Engeland volstrekt kansloos in de race voor 2018. Qatar verrast door het WK 2022 binnen te slepen, ten koste van de Verenigde Staten, Zuid-Korea, Japan en Australië.
De toewijzing van de toernooien geschiedt op basis van de 22 stemmen van de leden van het uitvoerend comité van de FIFA. Dat waren er aanvankelijk 24, maar Amos Adamu en Reynald Temarii werden in november 2010 geschorst vanwege corrupte praktijken.
8 december 2010
FIFA-preses Sepp Blatter ergert zich kapot aan de kritische reacties vanuit met name Engeland op de uitslag van de WK-race. "Er is geen systematische corruptie binnen de FIFA. Dat is onzin. We zijn financieel gezond. Ik proef in sommige reacties de arrogantie van de westerse wereld met een christelijke achtergrond."
28 december 2010
Vanwege de hoge temperaturen in Qatar is een zomers WK onverantwoord, zo stellen de belangenvereniging voor clubs ECA en de UEFA. Blatter ziet een toernooi in de winter wel zitten, hoewel Qatar een bidbook inleverde waarin werd ingezet op een WK in juni en juli. Mohamed bin Hammam, dan nog het boegbeeld van de Qatarezen, noemt een toernooi in januari 2022 een 'win-winsituatie'.
29 mei 2011
Het doek valt voor Bin Hammam en Jack Warner. De ethische commissie van de wereldvoetbalbond schorst de prominente FIFA-leden (die mochten stemmen in de WK-races) omdat ze zich schuldig zouden hebben gemaakt aan corruptie en verwant frauduleus gedrag. Bin Hammam trekt zich meteen terug voor de verkiezingen voor het FIFA-voorzitterschap, waarin hij het op zou nemen tegen Blatter.
1 juni 2011
Met een overweldigende meerderheid wordt Blatter herkozen als FIFA-voorzitter. De Zwitser kondigt aan dat hij aan zijn laatste termijn begint, een belofte die hij zou breken. Tijdens zijn overwinningsspeech zegt hij onder meer dat alle 208 FIFA-leden voortaan mogen stemmen bij de toewijzing van WK's omdat de oude methode met veel onrust gepaard ging. Blatter meldt ook dat er een onderzoek komt naar het toewijzingsproces van de WK's 2018 en 2022.
17 juni 2012
Terwijl de voetbalwereld in de ban is van het EK in Polen en Oekraïne wordt Michael Garcia benoemd tot leider van het onderzoeksteam van de ethische commissie van de FIFA. Hans-Joachim Eckert gaat aan de slag als voorzitter van diezelfde commissie. Enkele maanden later begint Garcia aan zijn WK 2018- en WK 2022-onderzoek. De Amerikaan zou tientallen mensen van alle bidteams interviewen.
27 september 2013
De Engelse kwaliteitskrant The Guardian komt met een artikel dat veel opschudding veroorzaakt. Tijdens de WK-voorbereidingen in Qatar zou gemiddeld één dode arbeider per dag vallen. De FNV en de internationale vakbeweging ITUC schatten in dat 4000 arbeiders zullen sterven voor het begin van het WK. De FIFA belooft hard te werken aan een dringende oplossing om de werkomstandigheden te verbeteren.
4 november 2013
De discussie over in welke maanden het WK 2022 moet worden gehouden laait weer op. De wintersportbonden dringen er bij de FIFA op aan om het toernooi in elk geval niet in februari 2022 te houden, omdat dan ook de Winterspelen plaatsvinden. Blatter roept een speciale werkgroep in het leven om zich te buigen over de ideale data voor het evenement.
16 mei 2014
Een opvallend openhartige Blatter betreurt de keuze voor Qatar. "Het was een fout, maar er worden veel fouten gemaakt in het leven." De Zwitser wijt de uitslag van de stemming aan politieke druk uit met name Frankrijk. De toenmalige Franse president Nicolas Sarkozy had de emir van Qatar tegelijkertijd met UEFA-voorzitter Michel Platini uitgenodigd.
31 mei 2014
De Britse krant The Sunday Times beweert over miljoenen bewijzen te beschikken waaruit onomstotelijk blijkt dat Qatar het WK 2022 heeft gekocht. Bin Hammam zou ongeveer vijf miljoen dollar hebben uitgedeeld aan voetbalfunctionarissen in ruil voor hun steun. De Qatarese organisatoren zijn zich van geen kwaad bewust; Bin Hammam zou op eigen houtje hebben gehandeld en geen enkele rol hebben vervuld in het bidteam.
5 september 2014
Garcia levert zijn rapport over de WK's van 2018 en 2022 in bij de ethische commissie van de FIFA. Al snel ontstaat er een debat of het hele document (van honderden pagina's) moet worden gepubliceerd. Om juridische redenen is Eckert daar fel tegen. Volgens Blatter volstaat een samenvatting van het rapport omdat niemand van het uitvoerend comité heeft verzocht om het volledige document openbaar te maken.
3 november 2014
Nog altijd wordt er gediscussieerd over de data van het WK 2022. De ECA, de belangenvereniging voor clubs, pleit voor april en mei, zodat het 'clubseizoen' zoveel mogelijk wordt ontzien. De FIFA gaat er definitief van uit dat een zomers WK onmogelijk is en stuurt aan op twee opties: januari/februari en november/december.
13 november 2014
Rusland en Qatar worden vrijgepleit van corruptie bij hun poging de WK's 2018 en 2022 binnen te slepen. Dat gebeurt door Eckert, die zich baseert op het rapport van Garcia. Probleem voor de FIFA is dat de onderzoeker zich binnen enkele uren distantieert van de conclusies. Al snel klinken pleidooien voor volledige publicatie van het rapport, iets waar Eckert niet aan wil. Garcia ondertussen stapt naar het beroepscomité van de FIFA.
17 november 2014
David Bernstein, een oud-voorzitter van de FA, vindt dat de Europese landen moeten dreigen het WK te boycotten als Garcia's document niet openbaar wordt gemaakt. Reinhard Rauball, de preses van de Duitse voetballiga, acht het niet uitgesloten dat enkele Europese leden uit de FIFA stappen. KNVB-voorzitter Michael van Praag noemt zoiets een doodlopende weg. Blatter zwijgt vooralsnog.
19 november 2014
Sepp Blatter zegt open te staan voor het publiceren van passages uit het onderzoeksrapport. De voorzitter van de FIFA eist wel dat genoemde organisaties en personen afzien van juridische stappen tegen de wereldvoetbalbond. Bovendien meldt Blatter dat het nog steeds niet mogelijk is om het hele verslag openbaar te maken.
22 november 2014
Drie van de zes belangrijkste sponsors van de FIFA (Adidas, Coca-Cola en Hyundai) zien geen reden de samenwerking met de wereldvoetbalbond te beëindigen naar aanleiding van het bekritiseerde corruptierapport rond de WK's van 2018 en 2022.
25 november 2014
Sony stopt volgens The Wall Street Journal aan het einde van het jaar met de sponsoring van de FIFA. Het Japanse bedrijf ziet naar aanleiding van de toenemende bezorgheid over de transparantie van de bidprocedure rond de WK's van 2018 en 2022 geen heil in een verdere samenwerking met de wereldvoetbalbond.
16 december 2014
De FIFA neemt het beroep van onderzoeker Garcia niet in behandeling. Volgens de bond meldt de samenvatting van het onderzoek geen eenduidig besluit en is daarom niet bindend. Een beroepsprocedure is niet mogelijk, stelt de FIFA.
19 december 2014
Het uitvoerend comité van de FIFA besluit op een congres in Marrakech unaniem voor publicatie van het onderzoeksrapport van Garcia. Het comité stelt wel als voorwaarden dat het corruptie-onderzoek naar vijf verdachte individuen afgerond moet worden en het wettelijk mogelijk moet zijn om het rapport te publiceren. Het is niet de bedoeling dat de getuigen die vertrouwelijke informatie verstrekten bekend worden. Blatter vindt dat de crisis waarin de FIFA zat door het besluit voorbij is.