Woensdag bestormden relschoppers uit naam van de Amerikaanse president Donald Trump het Capitool in Washington. De kritiek op het falen van de politie en veiligheidsdiensten is niet mals. Het grootste verwijt: er geldt een door racisme gevoede dubbele standaard.

Begin juni 2020 vonden er in de Amerikaanse hoofdstad Washington grote protesten plaats, die werden aangevoerd door de Black Lives Matter-beweging. De belangrijkste aanleiding was de dood van George Floyd op 25 mei. 'D.C.' werd omgetoverd in een halve militaire vesting.

Ordetroepen werden op 1 juni ingezet om met geweld en traangas een plein waar een geweldloze demonstratie gaande was "schoon te vegen". Dat gebeurde alleen maar omdat president Trump graag met een bijbel gefotografeerd wilde worden bij een kerk in de buurt van het Witte Huis.

De Amerikaanse Black Lives Matter-protesten in de zomer van 2020 verliepen zeker niet altijd geweldloos, maar werden vooral ook met veel geweld tegemoet getreden door de Amerikaanse politie, andere veiligheidstroepen en de Nationale Garde. Het contrast met de gebeurtenissen van woensdag in Washington is enorm.

Een demonstrant oog in oog met Amerikaanse veiligheidstroepen in Washington tijdens de Black Lives Matter protesten.

Afgelopen zomer werden veel meer mensen gearresteerd

Dat is ook te zien aan het aantal arrestaties. Woensdag werden 52 relschoppers gearresteerd, terwijl er een succesvolle bestorming van het Congresgebouw plaatsvond. Op 1 juni alleen werden 289 arrestaties verricht, terwijl er geen sprake was van een bestorming van overheidsgebouwen. Tussen 30 mei en 2 juni werden in totaal 427 mensen gearresteerd, onder wie 24 kinderen.

De politie had woensdag veel minder mankracht, maar enkele agenten namen wel de tijd om in het Capitool met de Trump-aanhangers op de foto te gaan. Diverse Amerikaanse politici, onder wie aanstaand president Joe Biden, verweten de politie daarom een dubbele standaard.

"Als er een groep Black Lives Matter-demonstranten was geweest, was die heel anders behandeld dan de groep geweldplegers die het Capitool bestormde", zei Biden donderdag. "We weten allemaal dat dat waar is. Het is onacceptabel. Totaal onacceptabel."

De Amerikaanse non-profitorganisatie Armed Conflict Location & Event Data Project (ACLED) berekende dat de Amerikaanse politie twee keer zo vaak een links georiënteerde demonstratie afbreekt als een rechts georiënteerd protest. Bij linkse protesten gebruikt de politie volgens ACLED in 51 procent van de gevallen geweld, terwijl dat bij rechtse protesten in 34 procent van de gevallen gebeurt.

Aanhangers van extreemrechts en complottheorieën onder bestormers

De Black Lives Matter-beweging die afgelopen zomer vooral in actie kwam, demonstreerde voor gelijke mensenrechten en protesteerde tegen buitensporig politiegeweld tegen met name zwarte mensen.

Onder de fans van Trump die afgelopen woensdag het Capitool bestormden, waren veel leden van extreemrechtse bewegingen en de complotsekte QAnon. Op meerdere foto's en in verschillende video's was zelfs iemand met een 'Camp Auschwitz'-trui te zien.

Diverse bestormers droegen gevechtskleding en kogelvrije vesten. En bij eerdere incidenten, waaronder met name in Michigan in april, werden ook wapens gedragen. Het was kortom een gezelschap dat minimaal eenzelfde politiereactie als die van de afgelopen zomer rechtvaardigde, maar die reactie bleef uit.

Trump-aanhangers verlaten het terrein van het Capitool na de bestorming.

Onwaarschijnlijk dat niemand dit zag aankomen

Waarom de politie van het Capitool en überhaupt het hele veiligheidsapparaat in Washington zo slecht was voorbereid, is een raadsel. De politiebaas van de hoofdstad Robert Contee zei kort na afloop dat er geen aanleiding was om te denken dat een bestorming van het Capitool stond te gebeuren.

Dat zijn bedenkelijke uitspraken, zeker gelet op het uiterst machtige en geavanceerde Amerikaanse veiligheidsapparaat, met een keur aan binnen- en buitenlandse veiligheidsdiensten, gecombineerd met talloze socialemediaberichten van de relschoppers zelf, waarin ze hun plannen onomwonden bespraken. Het maakt het erg onwaarschijnlijk dat niemand dit zag aankomen.

Activiste Kofi Ademola uit Chicago zei tegen USA Today: "Het is niet eens schokkend dat we deze tegenstelling zien. Je kunt blijkbaar het Capitool bestormen, inbreken in kantoren van parlementsleden, de vloer van de Senaat betreden en andere chaos creëren, terwijl je een fascistische coup probeert te plegen. En er waren weinig consequenties."

"Maar zwarte demonstranten in Washington en ook hier in Chicago kregen te maken met hevig politiegeweld, alleen maar om onze boodschap: stop met ons doden. Het zegt alles over de waarden van ons land."

Is de politie wel klaar voor 20 januari?

Uiteindelijk rollen er als gevolg van de bestorming koppen in Washington. Zo diende Steve Sund, de baas van de politie van het Capitool, zijn ontslag in. De FBI is druk bezig met het alsnog arresteren van relschoppers.

De leider van de Senaat Mitch McConnell prees het optreden van de politie, maar stelde wel vast dat er enorme fouten zijn gemaakt. "Er moet een diepgaand onderzoek komen", aldus de Republikein.

Dat onderzoek is hoogstwaarschijnlijk niet voor 20 januari afgerond. Dan wordt Biden geïnaugureerd op dezelfde trappen waar woensdag nog uit naam van Trump relschoppers stonden. De aanhang van de huidige president is groot en deinst, zoals iedereen woensdag heeft kunnen zien, nergens voor terug. Het is nog de vraag of de politie nu wel is voorbereid.

145

Capitool bestormd door Trump-fans: zo ging het mis in Washington