Kiezers in de Amerikaanse staat Georgia bepalen dinsdag niet alleen wie hen zullen vertegenwoordigen in de Senaat, maar ook welke partij daar het overwicht krijgt. Dit zijn de kandidaten en de kwesties in de ongemeen spannende races voor de twee zetels.

Tijdens de verkiezingen in november wist geen van de vier kandidaten 50 procent van de stemmen te behalen. Volgens de wet in Georgia is daarom een tweede ronde nodig.

Wat er landelijk op het spel staat

Als de Democraten beide zetels winnen, leidt dat tot een nieuwe verhouding van 50-50 in de Senaat. Met de beslissende stem van vicepresident Kamala Harris zou dat een dunne meerderheid betekenen, waarmee de Democraten beide kamers van het Congres in handen zouden krijgen.

Zo'n meerderheid is essentieel om de beleidsplannen van de regering-Biden te verwerkelijken, bijvoorbeeld op het gebied van klimaatverandering en gezondheidszorg. Met met een meerderheid van 50+1 zetels blijven de meest radicale plannen waarschijnlijk buiten bereik, maar wordt 'compromiswetgeving' (met medewerking van gematigde Republikeinen) mogelijk.

Als de Republikeinen erin slagen hun senaatsmeerderheid te behouden, dan kunnen zij Biden en de zijnen flink tegenwerken. De Senaat vervult een enigszins vergelijkbare rol als de Nederlandse Eerste Kamer bij wetgeving en moet daarnaast de benoeming van kabinetsleden en federale rechters goedkeuren. De meerderheidsleider in de Senaat, nu Republikein Mitch McConnell, bepaalt bovendien de agenda.

113

Audio: Trump zet partijgenoot onder druk voor extra stemmen

Hoe de races ervoor staan

De strijd gaat tussen de zittende Republikeinse senatoren David Perdue en Kelly Loeffler en hun Democratische tegenstanders Jon Ossof en Raphael Warnock. De peilingen (voor zover die betrouwbaar zijn) laten in beide races geen duidelijke voorlopers zien.

Perdue behaalde in de eerste ronde zo'n 90.000 stemmen meer dan uitdager Ossof, maar dat verschil lijkt te zijn gekrompen. De strijd tussen Loeffler en Warnock is nog moeilijker te duiden, omdat zij het tijdens de eerste ronde opnamen tegen maar liefst negentien andere kandidaten.

Normaal is de kiezersopkomst voor tweede rondes van senaatsverkiezingen klein, maar vanwege de grote landelijke politieke belangen en de enorme aandacht die zij met zich meebrengen wordt dit keer een grotere opkomst verwacht. Zo'n drie miljoen inwoners van Georgia, ongeveer 40 procent van het electoraat, brachten een vervroegde stem uit.

Beide races draaien dus vooral om wie de meeste kiezers op de been kan krijgen. Aan Republikeinse zijde wordt gevreesd dat de gemengde boodschap die wordt uitgedragen door president Donald Trump en zijn aanhangers - 'ons kiesstelsel is hopeloos corrupt, maar ga vooral stemmen' - de Republikeinse opkomst zal drukken.

Georgia koos in november voor het eerst sinds 1992 voor een Democratische presidentskandidaat.

De kandidaten: Republikeinse ingezetenen

David Perdue (71): Oud-topman van bedrijven zoals Reebok en winkelketen Dollar General. Hij won zijn senaatszetel in 2014, na een campagne waarin hij zijn zakelijke ervaring benadrukte. Perdue staat bekend als zeer conservatief en vriendelijk voor het bedrijfsleven.

Net als zijn partijgenoot Loeffler is Perdue een Trump-loyalist, die de ongefundeerde claims over verkiezingsfraude door de president steunt. Hij wekte in de afgelopen maanden opzien door te weigeren in debat te gaan met zijn tegenstander Ossof, die hij afschildert als een communist.

Kelly Loeffler (50): Oud-topvrouw van de financiële dienstverlener Bakkt, onderdeel van het conglomeraat Intercontinental Exchange van haar echtgenoot, en mede-eigenaar van het vrouwenbasketbalteam Atlanta Dream. Ze is een van de meest vermogende personen in het Congres.

Loeffler werd eind 2019 aangewezen als vervanger voor een wegens ziekte opgestapte senator. Ze stond nooit bekend als bijzonder politiek uitgesproken, maar schaarde zich sinds haar benoeming pal achter president Trump. Haar harde kritiek op de Black Lives Matters-beweging leidde tot spanningen tussen Loeffler en de speelsters van Atlanta Dream.

De kandidaten: Democratische uitdagers

Jon Ossof (33): Jonge onderzoeksjournalist en documentairemaker. Hij stelde zich in 2017 verkiesbaar de voor het Huis van Afgevaardigden - met de zegen van wijlen burgerrechtenicoon John Lewis, bij wie hij ooit stage liep.

Het kiesdistrict in kwestie stond bekend als een Republikeins bolwerk. Ossof verloor dan ook, maar met een veel kleiner verschil dan verwacht. Hij trok landelijke aandacht door fondsenwervingsrecords te breken en de kiezersopkomst onder Democratische jongeren en minderheden een flinke boost te geven. Ossof geldt als sociaal progressief en economisch gematigd en wordt gezien als minder links dan Warnock.

Raphael Warnock (51): Hoofdpredikant van de Ebenezer Baptist Church in Atlanta, de kerk waar Martin Luther King Jr. voorganger was. Dat maakt hem tot een gewichtige stem binnen de grote zwarte gemeenschap in Georgia.

Warnock werd politiek actief als leider van campagnes om publieke zorgverzekeringen breder beschikbaar te maken en tegen kiezersonderdrukking. Hij is sociaal en economisch progressief en staat te boek als linkser dan Ossof.