NU.nl
Donald J. Trump (74) is de 45e president van de Verenigde Staten. Dinsdag maakt hij kans op zijn tweede termijn als leider van het machtigste land ter wereld. Wie is Trump precies? En wat ging vooraf aan zijn presidentschap?
Donald John Trump wordt op 14 juni 1946 geboren in de New Yorkse wijk Queens. Zijn ouders zijn vastgoedondernemer Fred en diens echtgenote Mary Anne.
Dat Trump in de voetsporen van zijn vader treedt, staat al vroeg vast. Hij werkt tijdens zijn middelbareschooltijd bij het familiebedrijf en studeert economie aan de Wharton School in Philadelphia.
Waar zijn vader zich vooral richt op het verhuren van goedkope appartementen, ziet de jonge Donald kansen in het veel duurdere (en nog relatief weinig ontwikkelde) stadsdeel Manhattan.
Trump de celebrity
Zakelijk succes is niet genoeg voor Trump: hij wil beroemd worden. Dat lukt, dankzij promotiestunts, opmerkelijke interviews en schoppen tegen de benen van het New Yorkse stadsbestuur. De media weten hem steeds vaker te vinden. Zijn weelderige levensstijl en duidelijke interesse in vrouwelijk schoon leveren hem een reputatie als playboy en een van New Yorks meest begeerde vrijgezellen op.
Als Fred overlijdt, erft Trump het familiebedrijf. Hij breidt dat flink uit door onder meer casino's, hotels en golfbanen te kopen, zowel binnen als buiten de Verenigde Staten. Ook maakt hij zijn bekendheid te gelde door zijn naam te verbinden aan producten van andere bedrijven.
Hoewel zijn bedrijven vaker niet dan wel winstgevend zijn, weet hij zijn conglomeraat met enorme leningen en creatieve boekhoudtrucs drijvende te houden. Dat lukt soms maar net: begin jaren negentig komt een bankroet heel dichtbij.
Aanschurken tegen politiek
In 2003 wordt Trump wereldberoemd als presentator van het televisieprogramma The Apprentice.
Trump wekt af en toe de suggestie dat hij gouverneur of president wil worden, maar aanvankelijk nemen weinig mensen dat serieus. Desondanks laat hij zijn politieke ambities nooit helemaal varen.
De vastgoedtycoon wisselt door de jaren vaak van partijvoorkeur en doneert soms aan beide kampen tegelijk. Zijn politieke standpunten bewegen ook mee met wat hem beter uitkomt op zakelijk front.
Amerikaanse presidentsverkiezingen 2016
Trump stelt zich in 2015 kandidaat voor de Republikeinse partij. Hij maakt slim gebruik van sociale media zoals Twitter, waar hij vrijwel dagelijks tegenkandidaten beledigt, effectieve oneliners lanceert en ophef veroorzaakt met racistische uitspraken over Mexicaanse migranten en moslims.
Trump weet buiten de bestaande Republikeinse achterban veel witte Amerikanen uit de arbeidsklasse aan te spreken, een bevolkingsgroep die voorheen meestal Democratisch stemde. Trump zet zichzelf neer als een politieke outsider, als gewone vent die opkomt voor werkende Amerikanen en het corrupte politieke establishment wil wegvagen.
Tegen alle verwachtingen in wint de 'realityster' de Republikeinse voorverkiezingen en verslaat hij in november 2016 zijn Democratische rivaal, Hillary Clinton. Zij krijgt drie miljoen stemmen meer, maar Trump behaalt de winst door belangrijke swingstaten met piepkleine marges binnen te halen en zo meer kiesmannen veilig te stellen.
Op 20 januari 2017 wordt hij beëdigd als 45e president van de Verenigde Staten.
Termijn niet zonder obstakels
De eerste termijn van Trump wordt vooral gekenmerkt door tumult. De president verkeert op voet van oorlog met de oppositie en kritische media en verbreekt de ene na de andere politieke norm.
De rechts-populistische Trump stelt zich vriendelijk op naar grote bedrijven, waaronder de petrochemische industrie. Zijn regering maakt veel regelgeving ongedaan en de president en zijn partij loodsen een belastingverlaging door het Congres, die op de middellange termijn vooral voordelig uitpakt voor het bedrijfsleven.
De president begint handelsconflicten met China en Europa, om de effecten van globalisatie te verminderen en de Amerikaanse landbouw- en industriesectoren nieuw leven in te blazen.
Hij voert een streng beleid op het gebied van immigratie, wat onder meer leidt tot het scheiden van migrantenkinderen en hun ouders, wat na luide maatschappelijke protesten wordt teruggedraaid.
Ook op het gebied van internationale betrekkingen speelt hij het hard: Trump trekt de VS terug uit de gezondheidsorganisatie WHO, het Klimaatakkoord van Parijs en het Atoomakkoord met Iran. Hij twijfelt openlijk aan het nut van het Amerikaanse NAVO-lidmaatschap omdat de Europese bondgenoten niet genoeg investeren in defensie.
Tot vreugde van de Israëlische regering van premier Benjamin Netanyahu breekt Trump met decennia van Amerikaans beleid door Jeruzalem officieel te erkennen als hoofdstad van Israël. Minder omstreden is zijn succesvolle rol als bemiddelaar tussen Israël en verschillende Golfstaten.
Ruslandonderzoek en impeachment
Het nieuws staat tijdens de eerste jaren van zijn termijn bol met berichten over het onderzoek van speciaal aanklager Robert Mueller naar Russische verkiezingsinmenging. Mueller onderzocht onder meer of leden van Trumps campagneteam ongepaste contacten onderhielden met Rusland.
De conclusie van het onderzoek luidt dat de Russen inderdaad hebben geprobeerd om de verkiezingen in het voordeel van Trump te beïnvloeden, maar bewijzen dat Trumps team daarbij actief met hen samenwerkte werden niet gevonden.
Mueller brengt wel meerdere mogelijke gevallen van belemmering van de rechtsgang door de president in kaart, maar verbindt daar vanwege de politieke gevoeligheid geen conclusies aan.
De oppositie komt in beweging als in 2019 via een klokkenluider aan het licht komt dat Trump de Oekraïense president onder druk heeft gezet om zijn toekomstige verkiezingsrivaal, Joe Biden, in diskrediet te brengen. Dat leidt tot een afzettingsprocedure en Trumps impeachment in het Huis van Afgevaardigden, waar de Democraten een meerderheid hebben. De Republikeinse meerderheid in de Senaat blijkt achter de president te staan en spreekt hem vrij.
Coronavirus gooit herverkiezing in de war
In het laatste jaar van zijn termijn brengt het coronavirus de wereld tot stilstand. De VS wordt al tijdens de eerste golf van besmettingen hard geraakt. De economie komt tot stilstand, miljoenen Amerikanen verliezen hun baan, bedrijven gaan ten onder en andere houden met moeite het hoofd boven water.
Trump ontkent de ernst van de pandemie lang en dringt aan op heropening van de economie, die zijn herverkiezing had moeten garanderen. Later blijkt dat de president al in een vroeg stadium op de hoogte was van de gevaren die het virus met zich meebrengt.
De coronacrisis werd veruit het belangrijkste verkiezingsthema. Dat is nadelig voor Trump; een meerderheid van de Amerikanen is ontevreden over de opstelling van zijn regering ten aanzien van de pandemie.
Hij staat in de peilingen maandenlang opvallend ver achter op zijn Democratische rivaal Joe Biden, zeker voor een zittende president, maar de strijd blijft spannend. Iedereen herinnert zich hoe hij in 2016 de overwinning wist te behalen, hoewel zijn kansen heel klein werden geschat.
Trump zal zich hoe dan ook niet zomaar laten verslaan. Hij stelt dat hij de verkiezingen alleen kan verliezen als de Democraten grootschalige verkiezingsfraude plegen en zaait twijfel over de veiligheid van stemmen per post, dat vanwege de coronacrisis een grote vlucht heeft genomen.
