Als Biden de verkiezingen wint, wil hij de klimaatambities van Europa overnemen, en direct terug in het klimaatakkoord van Parijs. Die opstelling staat haaks op de koers van president Trump. Zijn tweede termijn zal een voortzetting zijn van het huidige beleid, waarin praktisch alle milieumaatregelen overboord worden gegooid.

Dat Amerikaanse verkiezingen grote invloed kunnen hebben op de strijd tegen klimaatverandering, bleek al in 2016. Amper een jaar nadat de wereld het 'historische' klimaatakkoord van Parijs sloot, won Donald Trump - en trok de VS uit het akkoord terug. Een uitzonderlijke stap, bijna alle andere landen in de wereld doen wel mee, maar de grootste economie niet.

"Met de verkiezing van Trump verloren we momentum", zegt Marcel Beukeboom, de Nederlandse klimaatgezant. "De euforie van Parijs verdween zo snel als hij kwam. Sindsdien is met man en macht gewerkt om de beweging terug te krijgen."

Daarbij verwijst Beukeboom vooral naar de Europese Unie, die erin slaagde de 'green deal' te sluiten. Dit plan moet Europa in 2050 klimaatneutraal maken en de uitstoot van CO2 al in 2030 (ruim) halveren.

De jaarlijkse VN-klimaattoppen verzandden echter in politiek getouwtrek over energiebelangen. Er waren de afgelopen jaren nauwelijks vorderingen te melden.

De gevolgen van die vertraging zijn groot. Volgens afspraak hadden landen dit jaar nieuwe doelen moeten indienen om de uitstoot op korte termijn te verlagen. De bestaande doelen leiden tot 3 of meer graden opwarming: twee keer zo veel als afgesproken in Parijs.

In het huidige tempo van opwarming wordt de 1,5-gradengrens al over vijftien jaar overschreden. Om er nog onder te blijven moet de wereldwijde CO2-uitstoot idealiter in de komende tien jaar halveren, en rond 2050 op nul uitkomen.

Zo leek het Parijsdoel aan een steeds dunner draadje te hangen. Tot vorige week China aankondigde vóór 2060 CO2-neutraal te willen zijn. Een grote stap, zeggen experts - die in één klap de temperatuurverwachting voor de aarde met een kwart graad verlaagt.

En dan wil ook Biden, als hij de verkiezingen wint, het roer weer omgooien in een groene richting. De VS moet weer toetreden tot het Parijsakkoord, en hij wil binnenlands een flinke impuls geven aan duurzame energie, met een plan dat sterk lijkt op dat van de EU.

"In de VS werkt die invulling anders dan bij ons", zegt Jules Kortenhorst, directeur van het Rocky Mountain Institute, een denktank voor de energietransitie. "Veel steden en staten zijn onder Trump doorgegaan met klimaatbeleid, en ook hier zijn de prijzen van energie uit zon en wind dramatisch gedaald. Trump heeft zelfs zijn beloften aan de mijnwerkers niet kunnen waarmaken: er sloten, om financiële redenen, meer kolencentrales dan in de tweede termijn onder Obama."

Hij noemt de koers van Trump dan ook een achterhoedegevecht: een poging om in een verleden te blijven dat niet alleen strijdig is met klimaatdoelen, maar ook economisch niet langer rendabel is.

De Republikeinen hebben voor de nieuwe verkiezingen geen officiële nieuwe klimaatplannen geformuleerd, maar verwijzen naar het document dat in de aanloop naar de verkiezing van Trump in 2016 werd opgesteld. Veel standpunten zijn daarin vooral geformuleerd als kritiek op klimaatplannen van Obama en gaan gepaard met ontkenning van het klimaatprobleem.

Bij een eventuele tweede termijn van Trump voorziet Kortenhorst dan ook geen veranderingen. "Dat zal wel grote effecten hebben voor de Amerikaanse uitstoot. Door het werk van relatief groene staten en steden zijn de emissiedoelen van de VS binnen het Parijsakkoord nog steeds haalbaar. Met nog vier jaar Trump is dat echter definitief voorbij."

Biden heeft met zijn keuze voor Harris als 'running mate' extra kleur bekend. Zij staat bekend als een pleitbezorger van ambitieuzere klimaatactie.

Wie er ook wint, de strijd zal in de VS niet voorbij zijn. Zoals progressieve steden en staten niet opgaven onder Trump, kan ook Biden bij verkiezingswinst veel weerstand verwachten. "De conservatieven houden waarschijnlijk hun meerderheid in de Senaat en de VS blijft hopeloos verdeeld", zegt Yvo de Boer, tot 2010 het hoofd van het UNFCCC, dat de VN-klimaattoppen organiseert.

Voor de verdere wereld zal winst van Biden echter grote gevolgen hebben. De VS zal terugkeren in Parijs, en dat zal samen met de Europese en Chinese plannen voor investeerders een duidelijk signaal zijn in welke richting de wereldeconomie zich zal ontwikkelen.

"China en Europa hebben de kaarten op tafel gelegd”, zegt Beukeboom. Dat gold ook voor bijvoorbeeld Zuid-Korea, dat onlangs meldde ook in 2050 CO2-neutraal te willen zijn. Daarmee kan een domino-effect optreden: “Een verkiezing van Biden isoleert landen die op de golven van Trump een anti-klimaatagenda voerden.”

"Het moge duidelijk zijn dat het een verschil van dag en nacht is tussen Trump en Biden”, vat Beukeboom het gevoel samen. “De klimaatwereld volgt dit gespannen."

Als Trump toch een tweede termijn krijgt, verwacht De Boer dat China en Europa hun eigen plan zullen trekken. “Zoek de toekomst in de toekomst, niet in het verleden. Maar wie deze verkiezingen wint, is zeker belangrijk...”