VVD, CDA, D66 en GroenLinks praten volgende week verder over de vorming van een nieuwe coalitie.

Dat meldden de vier partijleiders donderdag na afloop van het eerste gezamenlijke verkennende gesprek.

VVD-leider Mark Rutte sprak van een "goed gesprek" en is bereid om met CDA, D66 en GroenLinks verder te praten, maar hij constateert ook dat er grote verschillen zijn. "We hebben allemaal naar elkaar uitgesproken dat de politieke verschillen fors zijn", aldus Rutte.

Dat ziet ook CDA-leider Sybrand Buma. "Tegelijkertijd is er het besef aanwezig om met deze vier partijen een volgende fase in te gaan."

Rutte, Buma, Pechtold en Klaver blijven 'grote verschillen' zien
Rutte, Buma, Pechtold en Klaver blijven 'grote verschillen' zien

Plicht

Jesse Klaver (GroenLinks): "Wij gaan het gesprek aan om te kijken of de grote inhoudelijke verschillen te overbruggen zijn." Hij gaat het gesprek aan omdat hij vindt dat GroenLinks de plicht naar heeft naar de kiezers "om te kijken of wij onze idealen kunnen realiseren en daar meerderheden voor kunnen vinden".

Alexander Pechtold (D66) zei dat het zal moeten blijken of de vier partijen er inhoudelijk uit kunnen komen. Hij zei daar wel vertrouwen in te hebben. "We hebben wel een belangrijke stap gezet", aldus Pechtold.

Hoelang duurt een formatie?
60
Hoelang duurt een formatie?

Verschillen

De grote verschillen zitten volgens Klaver op de thema's klimaatverandering, inkomensverdeling en vluchtelingenbeleid. VVD en CDA stonden in de verkiezingscampagne lijnrecht tegenover GroenLinks als het aankwam op deze thema's.

Rutte en Buma vinden dat de klimaatplannen van Klaver gepaard gaan met lastenverzwaringen die neerdalen op de middenklasse, terwijl zij deze groep nu lastenverlichting wil bieden. Volgens Klaver is dat niet het geval omdat hij via andere wegen de belastingen weer wil verlagen door meer te vragen van de hoogste inkomens, multinationals en vervuilers. 

Vluchtelingenbeleid

Dat is niet het enige pijnpunt. Ook op immigratie en integratie staan de VVD en CDA pal tegenover GroenLinks. Rutte en Buma zijn bijvoorbeeld voor strafbaarstelling van illegaliteit, tegen de bed-bad-broodregeling en willen een strenger vluchtelingenbeleid. Precies het tegenovergestelde van wat Klaver wil. 

Ook voor D66 is de aanpak van klimaatverandering een belangrijk thema. En wat betreft het vluchtelingenbeleid zijn er meer overeenkomsten met GroenLinks.

Verkenner Edith Schippers zal deze week haar verkenningsrapport afronden en naar de Tweede Kamer sturen. De Kamer debatteert volgende week over de uitkomsten van het verslag waarna er een informateur zal worden aangesteld. Hij of zij zal daarna de eerste formatieonderhandelingen openen.