Met nog maar een paar dagen tot de verkiezingen zien we een trend in de peilingen die aantoont dat CDA en D66 steeds dichterbij komen. Wordt u al nerveus?

"Nee, ook als je kijkt naar de Peilingwijzer dan zie je dat de VVD een aardige voorsprong heeft. En ik verwacht overigens, daar knok ik hard voor en daar heb ik ook wel signalen voor dat dat gaat lukken, dat die uitslag nog wel beter wordt."

Wat voor signalen heeft u daarvoor? 

"Dat zijn signalen die ik op straat tijdens de campagne krijg."

Daar heeft u een peiling gedaan?

"Geen peiling. Maar wel met veel mensen gesproken. Je merkt dat mensen zien dat Nederland er nu een stuk beter voor staat. En dat er behoefte is aan continuïteit van het leiderschap. Er is veel instabiliteit in de wereld."

Na de crisis staan we nu economisch goed voor. Waarom profiteert u daar electoraal vooralsnog niet van?

"Het is zo dat we uit een crisis komen, maar in een fase zijn waarin een grote groep bezorgd is en zegt: wij hebben meer dan gemiddeld de rekening van de crisis betaald. Is die politiek er ook nog voor mij? Daar knok ik ook voor."

"Maar als je kijkt wat we hebben gedaan. Vijftig miljard euro aan ombuigingen. Een tocht door de woestijn. Dat is voor veel mensen ingrijpend geweest. Dat realiseer ik me als geen ander. Er komt nu ruimte om ook mensen te laten merken, met waar het kan lastenverlichting, dat het beter gaat."

U wilt het voor iedereen beter maken, maar er blijven groepen achter in het VVD-programma. De mensen met een bijstandsuitkering bijvoorbeeld. Zegt u ook tegen hen: We gaan het voor u beter maken?

"Weet je wat de beste manier is om het voor hen beter te maken?"

Dat VVD-riedeltje kennen we: een baan vinden.

"Ja, maar die banen zijn er nu. Met de plannen van de VVD komen er nog eens een kwart miljoen banen bij. We hebben de snelste daling van de werkloosheid in tien jaar."

"We hebben ook in uitkeringshoogte het beste socialezekerheidsstelsel na Denemarken. We moeten vooral inzetten op het aan het werk helpen van die mensen."

Dus wie de komende jaren in de bijstand blijft zitten doet dat dat uit vrije wil?

"Dat vind ik veel te negatief."

Er zijn genoeg mensen die niet aan het werk komen, maar dat wel willen.

"Zeker. Maar afgelopen jaren was het niet realistisch dat mensen vanuit de bijstand aan de slag konden, want er waren geen banen. Die zijn er nu wel."

"Het tweede: De mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt moeten we aan de slag helpen. We willen een voordeel voor werkgevers die mensen met een laag inkomen aan het werk helpen."

"En we creëren 20.000 beschutte werkplekken, waardoor mensen die geen minimuminkomen kunnen verdienen toch zinvol werk kunnen doen. Je moet mensen wel liften. Dat doen we dus ook."

U refereerde net al naar de instabiliteit in de wereld. Is het niet juist nu zaak om te voldoen aan de norm die de NAVO stelt om 2 procent van het bruto binnenlands product uit te geven aan defensie?

"We hebben inmiddels 900 miljoen extra uitgetrokken voor de krijgsmacht en wat mij betreft gaan we de volgende periode ook weer fors extra investeren in onze krijgsmacht. Om stap voor stap naar die norm te groeien."

Er was veel kritiek op de bezuinigingen op defensie, omdat je die bezuinigingen niet zomaar ongedaan maakt als de veiligheidssituatie daarom vraagt. Is dat een fout geweest?

"Het was een keuze die we moesten maken, omdat we te maken hadden met een ernstige economische tegenwind."

Dan kan je toch niet de veiligheid te grabbel gooien?

"Dat hebben we niet gedaan."

De Adviesraad Internationale Vraagstukken bracht hier een rapport over uit. Die zeggen dat wel.

"Met de AIV maak ik de analyse dat we extra moeten investeren."

Waarom hebben we dat afgelopen vier jaar niet gedaan? We zijn niet eens in staat om ons eigen grondgebied te verdedigen.

"We hebben bijna een miljard extra geïnvesteerd."

Dat is niet genoeg.

"Nee, maar het is wel een trendbreuk nadat er vijfentwintig jaar was bezuinigd."

U kondigde onlangs aan na bezuinigingen in de zorg opeens twee miljard te investeren in ouderenzorg. Waarom niet twee miljard voor defensie? Dat laatste is echt noodzakelijk.

"Alles is noodzakelijk."

Dat is een keuze.

"Het is bijna Wilderiaans om te zeggen: de keuze is tussen ouderenzorg of defensie. Een politicus met schaarse middelen moet verstandige keuzes maken."

Rutte geeft naast zijn werk als premier een keer per week les op een middelbare school in de Haagse Schilderswijk. Deze week zat bij Nieuwsuur een Marokkaans-Nederlandse oud-leerling van hem die boos was om zijn pleur op-uitspraken. 

De jongeman kreeg van "meester Mark" te horen dat hij bij Nederland hoorde, maar de taal die de premier de laatste maanden gebruikt, zoals "pleur-op" of "normaal doen of anders kun je vertrekken", hebben de oud-leerling gekwetst en vervreemd van de samenleving. Rutte is geen premier van álle Nederlanders, luidde zijn kritiek.

"Ik respecteer zijn boosheid. Maar ik heb gezegd dat daar geen aanleiding voor is als hij weet in welke context ik dat toen heb gezegd."

U wil de premier van alle Nederlanders zijn.

"Dat betekent niet dat ik alle Nederlanders naar de mond praat."

Maar zo'n jongen voelt zich blijkbaar niet onderdeel van alle Nederlanders.

"Die heeft aanleiding gezien te denken dat die pleur op-uitspraak over hem ging en dat is niet zo."

U heeft gezien wat die uitspraak teweeg heeft gebracht. En daarna schrijft u in een advertentie om normaal te doen. Ook dat is vooral bij allochtone Nederlanders verkeerd gevallen. Dan vraag ik me af of u zich wel bewust bent van wat uw woorden in een deel van de samenleving teweeg kunnen brengen?

"Ongetwijfeld. Dat hoor ik als premier te zijn. Ik probeer premier van alle Nederlanders te zijn, maar dat neemt niet weg dat ik me scherp uit over verschijnselen in de samenleving. Dan loop je altijd het risico dat mensen dat verkeerd verstaan."

Wat doet het u dat goed geïntegreerde migrantenkinderen zich door uw uitspraken vervreemd voelen in het land waar ze geboren zijn.

"Dat dwingt mij om die uitspraak opnieuw toe te lichten."

Maar wetende dat mensen er door gekwetst kunnen raken, gaat u het in de toekomst anders verwoorden?

"Ja sorry, ik vind het mijn taak als premier om heldere taal te spreken. Je hoort er allemaal dingen die ik er niet in gezegd heb. Ik ben een liberaal politicus. Er is niks vreemder voor mij dan racisme of discriminatie. Ik haat het. Het is vergif in de samenleving."

U waarschuwde dit weekend voor een verkiezingswinst van PVV-leider Wilders. Geert is chaos, zei u.

"Het is mogelijk dat we wakker worden op 16 maart en dat Wilders de grootste partij leidt. Dat is chaos om een aantal redenen. Hij gaat niet constructief proberen een regering te vormen."

"Maar ook internationaal sla je nogal een figuur als Nederland het volgende dominosteentje is dat omvalt in een reeks van landen waar het verkeerde populisme aan de macht komt."

"Ik wil met zijn kiezers in gesprek. Omdat ik er van overtuigd ben dat een politiek die de problemen uitvergroot - en niet met oplossingen komt - geen manier is om problemen aan te pakken. En voor zover hij al met oplossingen komt zijn dat nepoplossingen."

Maar de punten die we bij Wilders vaak horen zijn: grenzen dicht voor immigranten, uit de EU.

"Als je dat doet, uit Europa, verliezen we anderhalf miljoen banen. Direct door de export."

Als ze dat willen moeten ze dus op Wilders stemmen.

"Nee, ik geef het alternatief om de zorgen over ongebreidelde migratie, zorgen over migrantenstromen, zorgen over terreur, om die aan te pakken. Zonder deze oplossingen die de economie grote schade berokkenen en bovendien de problemen niet oplossen."

"En ik wijs op de deal met Turkije. Daardoor is de migrantenstroom gehalveerd en die zal nog verder teruglopen. Daarnaast heb je Europese samenwerking nodig om terreurgevaar tegen te gaan. Door de veiligheidsdiensten te laten samenwerken."

"En Geert Wilders is ook tegen onze inzet in Afghanistan en Mali. Je kunt niet zeggen dat je het hier veilig wilt houden zonder bereid te zijn met de krijgsmacht in dat soort streken stabiliteit te brengen. Dat is in ons belang hier."

Als u zegt: Het wordt chaos met Wilders, dan moet ik toch een beetje denken aan die keer dat er werd gezegd dat het licht uit zou gaan als Nederland de EU-grondwet zou afwijzen. Mensen laten zich niet bang maken.

"Wat ik zeg is dat als hij de grootste wordt dan staan we in de kijker. En we hebben straks ook de verkiezingen en Duitsland, Frankrijk en Italië. Die trend van omvallende dominosteentjes kunnen we hier stoppen."

Na zes jaar premierschap vraagt u opnieuw het vertrouwen van de kiezer. Maar mensen zijn sceptisch, met name als het gaat over uw gebroken verkiezingsbeloftes van vier jaar geleden. Hoe gaat u om met de mensen die het vertrouwen in u zijn verloren?

"Als je 6,5 jaar premier bent dan lukken dingen, maar gaan er ook dingen fout. In een arena krijg je ook krassen op je gezicht. Ik denk dat mensen zien dat hier iemand zit die niet perfect is, maar ik ben wel trots op de prestaties." 

"En ik ben in staat geweest meerderheden te smeden. Maar ook internationaal mijn netwerk in te zetten om bijvoorbeeld zo'n deal met Turkije mogelijk te maken."

"Maar inderdaad, ik ben niet perfect. Er zijn ook dingen niet gelukt. Dat is volstrekt helder."

Mensen denken aan de bonnetjesaffaire en bewindspersonen die onder uw leiding zijn afgetreden. Waarom moeten mensen vertrouwen dat u een volgend kabinet wel goed zult leiden?

"Bij de kwestie van het bonnetje raakt dat ook mij. Wat goed gaat raakt het team, wat slecht gaat raakt de chef. Ik heb toen ook gezegd dat ik meer op de bal had moeten zitten."

Maar over die beloftes. Mensen zijn nu alweer in de war over wat u nu wilt met het wetsvoorstel om stervenshulp bij voltooid leven makkelijker te maken. In een interview met het Nederlands Dagblad leek u te suggereren dat u over de wet twijfelde. Het zou geen haast hebben, maar uw partijgenoot Edith Schippers zei juist dat zij de wet gewoon zo snel als kan te behandelen. Wat wil de VVD nou?

"Ik steun dit. Wat ik heb gezegd is dat het voor mij een worsteling was. Maar ik ben in de kabinetsdiscussie omgegaan. Ik was eerst niet voor. Het is een diep en ingewikkeld vraagstuk. Ik heb in het Nederlands Dagblad gezegd dat het zorgvuldig moet gebeuren."

Zou dit een punt zijn om te laten vallen als het daarmee mogelijk wordt de ChristenUnie binnenboord te krijgen in een formatie?

"Ik ga niet over het regeerakkoord praten. Wij vinden dat het wettelijk geregeld moet worden. Dat vind ik en dat vindt de VVD. En zo mogelijk al in een volgende kabinetsperiode."