Ja, dat is het beeld waar ik ook mee ben opgegroeid, maar wie de stand van de wetenschap een beetje heeft bijgehouden de afgelopen decennia, weet inmiddels dat dat allemaal heel wat genuanceerder ligt. Zo was er bijvoorbeeld helemaal geen ‘ons’ in die tijd. Wie hier nu precies woonden rond het begin van de gangbare jaartelling is nog altijd een onderwerp waar weinig echt over bekend is. Wat waren nu precies die Bataven? Waren het de Eburonen, genoemd door Caesar? Of waren het de Chatten?

Wat we wel weten is dat al ver voor de tijd van de volksverhuizingen tal van Germaanse (of waren het toch Keltische?) stammen on the move waren, dat ze onderling contact hadden en dat diverse van die stammen (of waren het volken?) een (tijdelijke) woonplaats in onze streken vonden. Er wordt zelfs verondersteld dat ‘Bataven’ een aanduiding is voor een mix van Eburonen en Chatten. Maar dat is zeker niet mijn expertise.

Die Germanen en/of Kelten werden bevochten door ‘Romeinen’, maar ook dat was een tamelijk gemengd geheel. De inwoners van Rome zelf zetten namelijk met veel succes bijna iedereen in hun rijk in om datzelfde rijk te kunnen beheersen. Sommigen kregen burgerrechten, anderen niet.

Mensen uit Baetica (Andalusië) werden naar de noordelijke Rijngrens, de limes, gestuurd om hem te verdedigen, terwijl Bataven uit onze streken de lijfwacht van de keizers vormden en dienden in het oosten. Eigenlijk was dat grote Romeinse Rijk een grote melting pot, met één politiek, bestuurlijk, financieel en cultureel centrum.

Van die melting pot hebben ‘wij’ wel degelijk geprofiteerd. Denk aan architectuur, cultuur, wegen, handel. Een paar voorbeelden uit mijn eigen onderzoeksgebied: zonder import van bijvoorbeeld wijn had de wijncultus hier in het noorden mogelijk veel langer op zich laten wachten.

En in meer culinaire zaken kunnen we de invloed van de Romeinen nog terugzien. Kip en diverse kruiden en groenten kwamen voor het eerst naar het noorden in het gevolg van de legioenen. Dille, koriander, venkel, munt, peen en nog tal van andere gewassen werden hier vóór hun komst niet verbouwd.

Bewijzen van die handel zijn ook in Utrecht te vinden. Vandaag liep ik nog langs de fraaie getuigenis die al jaren langs de provinciale weg naar Bunnik staat. Valt hij u eigenlijk wel eens op? Het gaat om een replica van een altaar voor de godin Viradecdis, opgericht door schippers uit Tongeren en gevonden bij Fort Vechten. Aangezien rondom Tongeren (nu in Belgisch Limburg) graanteelt voorkwam, neemt men aan dat die schippers graan naar de omgeving van Fectio brachten.

Het vrij vochtige rivierlandschap bij ‘ons’ was waarschijnlijk minder geschikt voor spelt en broodgraan. Dat werd daarom gehaald uit gebieden waar het wel groeide. De komst van de Romeinen leverde dus contacten met tal van delen van het Rijk. En toen het stof van strijd en opstand eenmaal neergedaald was, volgde er lange eeuwen van vrede en voorspoed onder Romeinse heerschappij.

De Romeinse invloed in ons land staat in de meivakantie – 30 april t/m 8 mei – weer centraal in de landelijke Romeinenweek. Zowel in Castellum Hoge Woerd als in de stad zijn er tal van activiteiten. Het programma treft u op www.romeinenweek.nl