Het grootste deel van de mensen met een verminderde afweer heeft dat vanwege afweeronderdrukkende medicijnen. Dit zijn medicijnen die ervoor zorgen dat je immuunsysteem minder actief is. Je immuunsysteem beschermt je tegen virussen, zoals het coronavirus.

Afweeronderdrukkende medicijnen zijn bijvoorbeeld nodig om te voorkomen dat een donororgaan na een orgaantransplantatie door het lichaam wordt afgestoten. Ook worden afweeronderdrukkende medicijnen gebruikt als iemand een auto-immuunziekte heeft. Dit is een ziekte waarbij je immuunsysteem ten onterechte onderdelen van je eigen lichaam aanvalt.

Bij mensen die afweeronderdrukkende medicijnen slikken omdat ze een donornier of -long hebben, werken de coronavaccins minder goed. Dit blijkt uit recent Nederlands onderzoek dat dinsdag is gepresenteerd tijdens een perssessie van ZonMw, dat in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid dit onderzoek heeft opgestart.

Van de 105 onderzochte patiënten met een donorlong maakten er maar 13 voldoende antistoffen aan na hun vaccinatie. Die antistoffen zorgen ervoor dat het coronavirus, als je hiermee in aanraking komt, snel onschadelijk gemaakt kan worden.

Van de ruim 3.000 onderzochte mensen met een donornier maakte bijna 40 procent genoeg antistoffen aan na vaccinatie. Beide groepen doen het daarmee een stuk slechter dan gezonde personen, die bijna altijd voldoende antistoffen aanmaken.

De beperkte werking van coronavaccins bij mensen met een donornier of -long is een probleem, omdat deze groep een hoger risico loopt op ernstige COVID-19. Van de 47 mensen met een donorlong die sinds het uitbreken van het coronavirus COVID-19 kregen, zijn er 7 overleden. Ook bij mensen met een donornier is de kans op opname of sterfte door COVID-19 verhoogd.

De Nierstichting vertelde eerder aan NU.nl dat er onder patiënten veel zorgen zijn over de beperkte afweer. "Sommige mensen geven ook aan dat hun situatie nu ze zijn gevaccineerd juist moeilijker is geworden, omdat anderen niet beseffen dat ze nog steeds gevaar lopen."

Mogelijk helpt een derde, of zelfs een vierde prik om toch een goede afweer tegen het coronavirus op te bouwen. Dat wordt nu onderzocht. Jan-Stephan Sanders, internist-nefroloog bij het UMC Groningen, legt uit dat een Canadees onderzoek liet zien dat een deel van de mensen met een donornier die bij de eerste en tweede coronaprik geen antistoffen aanmaakte, dit na een derde prik wel doet.

Ook wordt er in andere onderzoeken gekeken naar het toedienen van antistoffen die mensen niet zelf hebben aangemaakt. Mogelijk kan hiermee de kans op ernstige COVID-19 bij mensen met een verminderde afweer worden verkleind.

De resultaten bij mensen met een donorlong of -nier gelden niet automatisch voor iedereen die afweeronderdrukkende medicijnen slikt of een verminderde afweer heeft. Het effect van vaccinatie bij mensen die deze medicijnen slikken, wordt onder andere bepaald door de aandoening en het soort medicijn.

Er wordt ook onderzoek gedaan naar andere groepen met een minder goed werkend immuunsysteem. Dit zijn bijvoorbeeld nierdialysepatiënten, mensen met HIV, mensen met het syndroom van Down en mensen met bloedkanker. Bij nierdialysepatiënten lijken de coronavaccins wel goed te werken.