Gonnie Klein Rouweler en Lilian Woltering zijn etiquettedeskundigen. Zij trainen mensen in zakelijke omgangsvormen en etiquette. "Goede manieren vallen niet op, het ontbreken daarvan wel", stelt Klein Rouweler. Zo ook in het theater.

Correcte omgangsvormen hanteren tijdens een avond in de schouwburg begint al thuis bij de kledingkast. "Wat je aantrekt, verschilt per evenement", zegt Klein Rouweler. Voor popconcerten bestaan vrijwel geen kledingvoorschriften. "Maar als er een thema aan het evenement verbonden is, houd je je daaraan."

"Voor een klassiek concert, opera of balletstuk geldt: tenue de ville", vervolgt Klein Rouweler. "Dat is een donkergekleurd pak voor mannen en een nette jurk, broekpak of mooie rok met blouse voor vrouwen. Heren dragen nette schoenen en vrouwen pumps."

Eenmaal aangekomen in de schouwburg, moet je je stoel zien te vinden. "Wanneer er al een rij toeschouwers zit die voor jou moet opstaan, excuseer je jezelf en passeer je ze met het gezicht naar hen toe gericht. Nooit met de billen", zegt Woltering.

Klein Rouweler neemt als vuistregel voor goede omgangsvormen dat je de ander zo min mogelijk moet storen. "Ga daarom van tevoren naar het toilet, zodat je anderen niet nog een keer hoeft te vragen om op te staan."

De deskundigen zijn het erover eens dat weglopen uit een voorstelling not done is. "Het is heel onfatsoenlijk", zegt Klein Rouweler. "Als je het niets vindt, kun je altijd nog mensen in de zaal observeren." De pauze is het juiste moment om weg te gaan als de voorstelling je niet kan bekoren.

De laatste noten zijn gezongen, de laatste zinnen uitgesproken en het doek valt. Applaus stijgt op uit de zaal. Je ziet de toeschouwers voor je opstaan om een staande ovatie te geven. Moet je ook opstaan?

"Als je blijft zitten, gaan de buren naar je kijken. Dan word je als hautain beschouwd", zegt Klein Rouweler. "Sta gewoon ook op en klap een beetje mee, al is het alleen maar voor de moeite die de toneelspelers hebben gedaan. Het is een bedankje voor hun inzet, ook als het niet was wat je ervan verwacht had."

Woltering vindt het lastig. "Het lijkt wel alsof de staande ovatie standaard is geworden. Het is jammer dat je niet meer aan de spelers kunt aangeven hoe goed je de voorstelling nu eigenlijk vond. Van oudsher is een staande ovatie net als extra fooi in een restaurant: je geeft het alleen als het héél erg goed is. Nu moet je eigenlijk wel opstaan omdat je anders tegen al die billen aan zit te kijken."

• Weet jij nog meer ongeschreven regels in de schouwburg? Vul het overzicht aan door een reactie achter te laten onder het artikel.