Er zijn geen cijfers over hoeveel vrijgezellenfeesten er jaarlijks worden gehouden in Nederland, maar wel over het aantal huwelijken: volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) stapten vorig jaar 121.233 mensen in het huwelijksbootje. De meeste bruiloften vinden plaats in juni en augustus. Het vrijgezellenfeest vindt ongeveer een maand daarvoor plaats.

Volgens etiquette-expert Beatrijs Ritsema, die persoonlijk niets ziet in vrijgezellenfeesten, dient het feest volgens de traditie georganiseerd te worden door iemand uit de vriendenkring.

Het vrijgezellenfeest vindt zijn oorsprong in het Oude Griekenland van de vijfde eeuw voor Christus. Spartaanse soldaten organiseerden een diner om de laatste dag als vrijgezel van hun verloofde kameraad te vieren. Ze deden dit met een banket, wijn en toespraken, stelt het Amerikaanse tijdschrift Time.

Van de Oudheid tot in de jaren zeventig van de twintigste eeuw bleven vrijgezellenfeesten exclusief een mannenaangelegenheid. Het heersende idee was dat mannen hun seksuele vrijheid opgaven wanneer zij trouwden, terwijl voor vrouwen hun seksleven net begon, legt de Amerikaanse socioloog Beth Montemurro uit in haar paper over vrijgezellenfeesten.

Zij stelt dat de reden dat groepjes mannen en vrouwen tijdens vrijgezellenfeesten met opblaaspiemels of seksueel getinte teksten op hun T-shirts rondlopen is dat het vrijgezellenfeest voor mensen een manier is om hun seksuele kant te erkennen en uit te dragen. "Vooral van vrouwen werd in het verleden niet geaccepteerd dat zij dit in het openbaar deden", zegt Montemurro.

Het vieren van de laatste dag als vrijgezel leidt in veel Europese steden, waaronder Amsterdam, tot veel overlast. "Vooral Nederlandse en Britse jonge mannen komen naar Amsterdam met een plat motief: ze willen feesten en beesten en denken dat alles kan en mag", zegt Nico Mulder van amsterdam&partners (voorheen Amsterdam Marketing).

Daarom startte amsterdam&partners vorig jaar de campagne Enjoy & Respect, waarbij toeristen worden gewezen op de boetes voor asociaal gedrag, zoals wildplassen, schreeuwen en afval op straat gooien. De resultaten van de campagne worden volgende week gepresenteerd.

Maar lang niet iedere aanstaande bruid of bruidegom zit te wachten op een drinkgelag, stelt etiquette- en imagodeskundige Anne-Marie van Leggelo. "Informeer van tevoren naar wat de bruid of bruidegom wil en pas je aan hun wensen aan. Het is tenslotte hun dag."

Volgens Ritsema zijn vrijgezellenfeesten uit de tijd en overbodig. "Een huwelijk markeert allang niet meer de grens tussen vrijheid en onvrijheid", zegt ze. "Binnen het huwelijk kan de man nog altijd als vanouds met de boys in de kroeg hangen en een vrouw met de meiden op stap. Er valt geen speciaal verlies te bewenen."

Bovendien vindt ze het erg onbeleefd dat gasten worden verplicht om te komen, terwijl ze wel zelf voor alles moeten betalen. "Dat voelt onprettig en een tikje overdreven, aangezien de bruiloft al genoeg investeringen vraagt qua tijd, geld en energie."

Van Leggelo ziet dat anders. "Ik vind het een mooie traditie die in stand gehouden mag worden. Een bruiloft is nog steeds een heel belangrijke dag, dat mag best gevierd worden."

Van Leggelo adviseert de organisator alle gasten van tevoren op de hoogte te stellen van het programma en de kosten, zodat gasten zelf kunnen beslissen wanneer ze aanhaken. "En uiteindelijk maakt het niet eens zoveel uit wat je doet, het is voor de bruid of bruidegom het belangrijkste dat iedereen erbij kan zijn."