Het gekraak van plastic bekertjes is voor velen een vertrouwd geluid op festivals. Maar er is in festivalland veel gaande over het gebruik en de verwerking van plastic. Wat gebeurt er zoal?

Dit weekend wordt door Greenpeace in Nijmegen het grotendeels plasticvrije Plastival georganiseerd om aandacht te vragen voor het 'plastic monster'. Er worden honderden miljoenen plastic wegwerpbekers op festivals gebruikt, waarvan 99 procent niet wordt gerecycled. Dit blijkt uit een berekening van Green Events op basis van bezoekerscijfers van festivals.

Festivalorganisatoren, de overheid, gemeenten en bedrijven zijn steeds meer bezig met de grote plastic afvalstromen op festivals. Gemeente Amsterdam besloot in januari plastic op feesten in de stad niet meer toe te staan.

Het Bevrijdingsfestival Groningen maakte donderdag bekend plastic muntjes in de ban te doen. Ook internationaal is er aandacht voor het verminderen van plastic op festivals. Zo gaat het vijfdaagse muziekfestival Glastonbury in Engeland plastic flessen verbieden.

Plastic Pact: alles recyclebaar in 2025

Het Plastic Promise-platform, een initiatief van Green Events dat in oktober 2018 is gestart, richt zich specifiek op festivals en plastic. Hiervoor wordt met veel verschillende sectoren en partners om de tafel gezeten, zoals Heineken, het festival Awakenings en Mojo Concert. "We willen een monostroom creëren: er moet één soort plastic komen bij de festivals. De r-PET beker lijkt op dit moment het meest duurzaam. We willen hierin keuzes maken en de sector bij elkaar brengen", zegt woordvoerder Laura van de Voort van Green Events.

Daarnaast is er het Plastic Pact, een initiatief van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Op 20 februari ondertekenden zeventig bedrijven en organisaties dit pact, waaronder Mojo Concert en ID&T, twee van de belangrijkste festivalorganisatoren van Nederland (Lowlands, Pinkpop, Down The Rabbit Hole, Mysteryland). Hiermee spraken de betrokken partijen uit dat alle plastic verpakkingen voor 2025 helemaal recyclebaar moeten zijn en dat het gebruik van plastic met een vijfde verminderd moet worden.

"Festivals waren een van de eersten die zich aanmeldden voor het pact", zegt betrokken staatssecretaris Stientje van Veldhoven (Infrastructuur en Waterstaat). Zelf viel haar de grote concentratie plastic op toen ze op Concert at SEA was. "Daar begreep ik dat alle partijen die betrokken zijn bij de organisatie van een festival meespelen en belangen hebben. Het is dan belangrijk om krachten te bundelen en te overleggen. Plastic hoort niet in de oceaan en niet in de berm." Het Plastic Pact is niet vrijblijvend: Van Veldhoven gaat de Kamer jaarlijks informeren over de vorderingen.

Opvouwbare bekers van bioplastic

Ook ondernemers en start-ups zijn bezig met de verduurzaming van festivals. Innovatiebedrijf Innofest zorgt ervoor dat (duurzame) innovaties getest kunnen worden op festivals. Ze werken met tien festivals samen, waaronder Oerol en Noorderzon. Zo'n veertig ondernemers per jaar testen de innovaties, de helft daarvan is gericht op duurzaamheid.

"Denk bij de innovaties aan opvouwbare bekers van papier en bioplastic, asbakken die je aan je aansteker kunt klikken en bekerhouders om je beker makkelijk bij je te kunnen houden", vertelt Anne van Nunen, directeur van Innofest.

Festivals die veel innoveren, zijn onder meer Into The Great Wide Open, DGTL, Paradigm en Welcome to the Village. Ook zijn er al festivals die al langer plastic hebben verbannen, zoals Oerol die werkt met glazen en Best Kept Secret, die hardcups gebruikt en omspoelt. De meeste winst kan volgens Nunen gehaald worden bij grote feesten in Nederland, zoals Koninginnedag en dorpsfeesten.

Met het Plastic Pact is Nunen wel blij, maar ze vindt ook dat het tekortschiet. "Het mag ambitieuzer, de lat kan echt hoger dan dit. Ik weet dat sommigen daarom niet hebben getekend." Dat vindt ook Greenpeace. "Iets beter recyclebaar maken, betekent niet dat het ook gerecycled wordt. In de kern hou je nog steeds een vervuilend wegwerpsysteem in stand. Als we zo doorgaan als we nu doorgaan, dan hebben we in 2050 vier keer zoveel afval als nu. Daar kun je niet tegenop recyclen."

Zo gaan twee grote festivals om met plastic:

Lowlands

Lowlands doet onder de vlag van Mojo Concerts ook mee aan het Plastic Pact. Het festival werkt al acht jaar met PLA-bekers (bekers van maïszetmeel of suikerriet). Maar deze bekers werden tot nu toe niet op een duurzame manier gerecycled. Dat verandert dit jaar: alle bekers en wegwerpservies (rietjes, bordjes en bestek, op Lowlands gemaakt van composteerbare materialen) worden gerecycled en gecomposteerd.

"We gaan nieuwe prullenbakken plaatsen die afval scheiden makkelijk maken", vertelt woordvoerder Bente Bollmann. "Ook gaan we het publiek oproepen om afval goed scheiden. We merken dat er een vraag is vanuit de bezoekers voor duurzaamheid, dan moeten ze ook een steentje bijdragen."

Zwarte Cross

De afgelopen jaren had Zwarte Cross geen beleid op het gebied van plastic. "Maar we zijn nu aan het onderzoeken hoe we één soort plastic op het festival kunnen gaan gebruiken", vertelt Marcus van Zijthoff, teamleider van het productieteam.

"We zijn met onze partners bezig met een PET-beker voor Zwarte Cross, die helemaal gerecycled kan worden en de jaren daarop opnieuw gebruikt wordt als beker. Deze editie willen we al gerecyclede petbekers gaan gebruiken." Het gebruik van hardcups die omgespoeld moeten worden, is volgens Ten Zijthoff niet mogelijk door de grootschaligheid van het festival.