Reinildis van Ditzhuyzen, Beatrijs Ritsema en Jan Jaap van Weering zijn experts op het gebied van etiquette. Over een ding is het drietal het roerend eens: kom niet te laat. "Niets is vervelender dan dat een hele rij op moet staan omdat jij te laat bent", reageert Van Weering stellig.

Bovendien zijn de zaaldeuren vaak gesloten voor laatkomers, zegt Ritsema. "Het is geen markt. Je komt op tijd, en anders kom je niet binnen." 

Mocht er een pauze zijn, dan kunnen de verlate bezoekers tijdens dat moment alsnog naar binnen.                        

De kledingvoorschriften in theaterzalen zijn tegenwoordig een stuk soepeler dan vroeger het geval was. Van Ditzhuyzen raadt bezoekers aan om zich te kleden naar wat er op het programma staat. "Is dat opera dan kleed je je netjes, ga je naar toneel dan mag het meer casual."

Geen bezoeker zal de toegang worden belemmerd vanwege zijn of haar outfit. "Maar je wilt er toch leuk uitzien en een beetje je best doen?", vraag Van Ditzhuyzen zich hardop af. "Het wordt een saaie bedoening als niemand meer zijn best doet om er mooi uit te zien."

Van Weering gaat steevast 'jasje dasje' naar het theater. "Uit respect en waardering voor de mensen op het podium."

Het meebrengen van snacks naar de theaterzaal is verboden, en bovendien afleidend van het optreden, stelt Ritsema. "Dat geknaag om je heen en die ritselende papiertjes: het stoort enorm. Dat geldt ook voor bioscopen, al is eten daar wel toegestaan." 

"Ik vind het getuigen van een gebrek aan zelfbeheersing als je niet anderhalf uur kan zitten zonder dat er van alles gegeten moet worden", vervolgt Ritsema.

Van Weering sluit zich daarbij aan. Lachend: "Wanneer er tijdens een spannend moment iemand naast je een zak chips aan het leegeten is, dan kan dat je wel uit je concentratie halen." 

Het gebruik van elektronica in een theaterzaal is uit den boze. "Verstuur geen berichten tijdens een optreden, ook niet stiekem", bezweert Ritsema. "Daarmee leid je andere mensen af van wat er op het podium gebeurt. En zij hebben goed geld betaald."

Van Weering kan zich nog een moment herinneren waarop het helemaal fout ging. "Tijdens een concert van dirigent Bernard Haitink ging er zo’n ouderwetse, keiharde Nokia-ringtone af. Haitink stopte met waar hij mee bezig was, draaide zich om en keek de afzender heel boos aan."

In het buitenland hebben ze maatregelen getroffen om dit soort incidenten te voorkomen, zegt Van Weering. "In veel buitenlandse theater- en concertzalen lever je je telefoon in bij binnenkomst."

Het kleinste geluid kan al storend zijn in een theaterzaal, ook omdat de muziek minder hard staat dan bij een gemiddeld popconcert. Daarom is het belangrijk dat er niet gepraat wordt. "Snel iets fluisteren mag wel, maar ga geen heel gesprek voeren", zegt Van Ditzhuyzen.

Ook kuchen en hoesten kan als storend worden ervaren. "Daar is al jarenlang gedonder over", weet Ritsema. "Je hebt dirigenten die er stennis over maken en dat snap ik wel. Wanneer mensen steeds door de muziek heen blaffen kan dat ten koste gaan van het luisterplezier."

Van Weering adviseert zieken daarom om thuis te blijven. "Doe het de rest, maar ook jezelf niet aan om naar een theater- of concertzaal te gaan met kriebelhoest."

Kun jij je vinden in de adviezen van de etiquette-deskundigen?  Of heb je nog toevoegingen? Reageren kan hier.