Dit artikel is afkomstig uit de Stentor. Elke dag verschijnt een selectie van de beste artikelen uit de kranten en tijdschriften op NU.nl. Daar lees je hier meer over.

Voormalig SGP-nestor Dirk van Dijk zat tot deze week 29 jaar onafgebroken in de Overijsselse Staten en zag heel wat mensen komen en gaan. Een aantal van 34 nieuwkomers op 47 Statenleden maakte hij niet eerder mee. "Wel om en nabij de helft."

Niet alleen Overijssel maar ook Gelderland (36 op 55) en Flevoland (26 op 41) verwelkomen tientallen nieuwe Statenleden. Ze zijn woensdag officieel geïnstalleerd. De Overijsselse commissaris van de Koning Andries Heidema voorziet een hele kluif om alle namen uit het hoofd te leren. "Gelukkig is er een smoelenboek."

De flinke toestroom van onervaren Statenleden heeft alles te maken met de historische verkiezingszege van de BBB, die in alle provincies de grootste werd. Deze BBB won in Overijssel maar liefst zeventien zetels. De nieuwe BBB-fractie telt met de overgestapte Gert Brommer (voorheen VVD, Groep Brommer) slechts één 'zittenblijver'. De overige zestien Statenleden moeten het politieke handwerk in de Staten nog eigen maken.

"Dat zal enige tijd in beslag nemen", zegt Hans Vollaard, universitair hoofddocent politicologie aan de Universiteit Utrecht. "Het kost een aantal jaren voordat je weet hoe procedures lopen. Daarnaast moet je inhoudelijke kennis verwerven. Voordat dit werk je effectief kunt doen, ben je zo een paar jaar verder. Dat maakt deze Staten in deze beginperiode wel zwakker."

Vollaard adviseert de nieuwe Statenleden om vooral in elkaar de investeren. "De onderlinge relaties zijn heel belangrijk. Binnen een fractie is altijd verschil van inzicht. De vraag is, hoe ga je daarmee om? Maar ook, hoe gaan je met andere fracties om?"

Bij de BBB hebben ze daar al over nagedacht, zegt fractievoorzitter Carla Evers. "Als team kennen we elkaar al een tijdje. We zijn nu aan het kijken hoe we effectief kunnen samenwerken. Elke keer met zeventien mensen vergaderen schiet niet op."

Voor de onderlinge omgang zegt Evers uit te gaan van de vier kernwaarden die de BBB hoog in het vaandel heeft, zoals de 'gulden regel': behandel een ander zoals je zelf behandeld wilt worden. "Die kernwaarden binden ons als team. Verder hebben we afgesproken dat iedereen vrij is om bij bij ethische en morele kwesties zelf een standpunt te bepalen. Voorwaarde is wel dat we elkaar hiervan op de hoogte houden."

De gulden regel komt ook van pas in de omgang met andere partijen, zegt Evers. Ze noemt de installatie van de Statenleden als voorbeeld. "Er gingen stemmen op om hier een groot nummer van te maken, door bijvoorbeeld een oude schoolbus of paardentram te huren. Daarvan hebben we afgezien, omdat de verkiezingsuitslag niet voor alle partijen een feest was. Dat respecteren we. De komende vier jaar moeten we met elkaar door een deur."

Inhoudelijk worden alle Statenleden maar zeker die van nieuwe partijen als de BBB, Volt en JA21 klaargestoomd door medewerkers van de provincie. Er is een inwerkprogramma opgesteld waarbij de nieuwelingen verdeeld over vijf dagen kennis kunnen nemen van allerlei thema's, zoals klimaat en energie. "Daarnaast leggen we werkbezoeken af", zegt Evers.

Collega-fractievoorzitter Rick Brink van de ervaren bestuurderspartij CDA begint de nieuwe Statenperiode ook met een geheel vernieuwde fractie, inclusief hemzelf. Ondanks het zware verlies, wil hij het enthousiasme van de campagneweken vasthouden. "Iedereen wil aangehaakt blijven. We kunnen het gemis aan ervaring compenseren door een beroep te doen op oud-Statenleden."

Eenpitter Maryse Wulf van Volt weet zich gesteund door twee burgerleden. Die zijn niet-gekozen, maar mogen namens Volt wel meepraten in commissies. "Wij gaan ons vooral focussen op onderwerpen die voor ons belangrijk zijn, zoals het klimaat en de natuurdoelstellingen. Als je alles wilt doen als kleine partij, is de kans groot dat niets lukt. Verder heb ik geen idee van wat me te wachten staat. Gelukkig kan ik snel lezen."

Voormalig nestor Dirk van Dijk heeft nog een advies voor de nieuw gekozen Statenleden. "Leg je oor te luister bij mensen die al langer meelopen. In elke fractie zitten wel mensen die hiervoor raadslid zijn geweest. Die weten echt wel hoe het werkt."