Dit artikel is afkomstig uit het AD. Elke dag verschijnt een selectie van de beste artikelen uit de kranten en tijdschriften op NU.nl. Daar lees je hier meer over.

De politie had de Limburger, Gilbert S. (54), al op de korrel vanwege een coketransport in Antwerpen. De man die hij hielp, zou drugsbaas Flor B. zijn. Deze wordt in België beschouwd als de grootste drugscrimineel van het land. De Vlaming, die in verband wordt gebracht met verschillende coketransporten, zou onder andere zaken hebben gedaan met Jos 'Bolle Jos' L. De Bredanaar werd in september op de lijst van meest gezochte criminelen in Europa geplaatst.

Het is begin oktober 2022 als Gilbert S. rondhangt bij een loods in Wilrijk, naast Antwerpen. Precies op dat moment arriveert er een vrachtwagen met een container die eerder die dag is gelost in de Rotterdamse haven. Tussen de lading ligt 1200 kilo cocaïne. Tenminste, dat was de bedoeling. Maar de drugs zijn er door de Nederlandse douane uitgehaald en een kwartet uithalers loopt recht in de val van de opsporingsdiensten. Ook Gilbert S. gaat in de boeien, omdat de politie denkt dat hij betrokken is bij het transport.

De Limburger mag vrij snel met een enkelband naar huis. Wat hij niet weet is dat er een undercoveragent op hem wordt afgestuurd. Dat leidt vorige week tot een nieuwe arrestatie. Dan wordt in de Belgische media duidelijk waarvan hij wordt verdacht: de Limburger zou rechercheurs en officieren van justitie hebben laten observeren. Ook kreeg hij via zijn contacten informatie uit de politiesystemen en speelde deze door aan Flor B. Sven Mary, de Belgische advocaat van S., wil niet reageren op de verdenkingen.

Flor B. was lange tijd de meest gezochte crimineel van België, maar werd een jaar geleden opgepakt in een appartement in Zwitserland. De Vlaming, die vanwege een gewelddadig incident ook wel 'De Vingerknipper' wordt genoemd, zou achter talloze drugstransporten in België zitten. Maar ook in politiedossiers in Nederland duikt zijn naam op.

Zo wordt hij gelinkt aan de 12,5 miljoen euro cash die lag opgeslagen in een Eindhovens appartement. Het was in 2020 een van de opvallendste vondsten van de politie nadat zij maandenlang berichten van criminelen kon meelezen door het kraken van telefoondienst EncroChat.

Dat Gilbert S. mogelijk klusjes uitvoerde voor de beruchte Flor zorgt voor verbaasde reacties. Enkele collega's spraken hem nog na de eerste aanhouding. "Hij vertelde me dat hij was ingehuurd door een transportbedrijf om te controleren of de chauffeurs betrokken waren bij ladingdiefstallen", vertelt Erwin Klingestijn van recherchebureau RBZ. "Hij zei dat hij simpelweg op het verkeerde moment op de verkeerde plaats was. Het zou me verbazen als hij bij foute zaken is betrokken."

Al klinkt er in de branche ook scepsis na de uitleg. "Hij had wel vaker verhalen over dubieuze klusjes, dan moest hij bijvoorbeeld ergens in het buitenland waardevolle spullen ophalen", zegt een privédetective die anoniem wil blijven. "Dat verhaal over zijn opdracht voor de transportondernemer geloof ik niet. Dat is flauwekul. Ik heb hem gewaarschuwd dat hij ermee moest stoppen."

S. werd geboren in Zuid-Limburg, waar ook zijn recherchebureau is gevestigd, maar hij woont al jarenlang net over de grens. Provinciegenoot Ben Zuidema, die al ruim zestig jaar in het vak zit, leidde hem op tot privédetective. "Ik was verbijsterd toen ik het nieuws hoorde", reageert hij. "Ik heb hem, zoals al mijn leerlingen, gewaarschuwd: ga niet in op dubieuze verzoeken. Dat hij dit mogelijk toch heeft gedaan, doet pijn."

Recherchebureaus hebben stuk voor stuk voorbeelden hoe zij zijn benaderd door criminelen. Het meest simpele voorbeeld: of de privédetective even een kenteken wil checken. Soms lijkt het verzoek ook onschuldig: "Iemand wilde weer in contact komen met een oud-klasgenoot, of ik die kon opsporen", vertelt een rechercheur die zijn naam uit de krant wil houden. "Bleek die 'oud-klasgenoot' de president van een motorclub te zijn. Ik heb meteen contact gezocht met de politie. Straks heb ik ervoor gezorgd dat die man om zeep wordt gebracht."

Ook John Vullers van JohnV-detectives kreeg dubieuze verzoeken. "Een bekende uit het milieu benaderde mij of ik via een constructie geld uit het buitenland naar Nederland kon halen. Ik weigerde: ik had meteen door dat het om witwassen ging." Volgens Vullers scheelt het wel dat hij vooral door bedrijven wordt ingeschakeld: "Als er al dubieuze verzoeken komen dan is dat veelal niet van bedrijven maar van particulieren. Als je dan moeite hebt om het hoofd boven water te houden, maakt dat je kwetsbaarder."

Wie in Nederland een recherchebureau wil beginnen, moet een vergunning aanvragen bij het Ministerie van Justitie en Veiligheid. Daarbij wordt ook gekeken of je bijvoorbeeld een strafblad hebt. In totaal hebben op dit moment grofweg 420 bedrijven deze vergunning. Om ook daadwerkelijk te mogen speuren, moet je daarnaast een examen halen. Tijdens de opleiding leer je dat privédetectives nauwelijks meer rechten hebben dan andere burgers. Ze mogen niet bij iemand inbreken, mensen thuis afluisteren of volgapparatuur gebruiken.

In de praktijk gebeurt het wel, bleek ook in 2016 uit het tv-programma RamBam. De programmamakers wisten verschillende privédetectives te verleiden om verder te gaan dan wat volgens de regels mag. Onder hen was Gilbert S. De Limburger hing een peilbaken onder de auto van een van de programmamakers die zogenaamd vreemdging. Het gebruik van zo'n gps-tracker bij iemand anders is verboden.

Of die misstap destijds consequenties heeft gehad, wil het ministerie niet zeggen. Zij kan bij overtredingen de vergunning intrekken. Hoe vaak dat precies gebeurt, is niet duidelijk. Maar volgens de branchevereniging is het zelden voorgekomen. Of dat lot Gilbert S. nu wel wacht na zijn aanhouding, wil het ministerie niet zeggen.

Dat er zelden vergunningen worden ingetrokken heeft ook te maken met het beperkte toezicht. Er zijn verschillende cowboys actief in de branche, maar die vallen bij de controles van de politie niet door de mand. "Ze komen kijken of je je documenten goed bewaart, dat alles is beveiligd en dat je wel werk hebt", legt John Vullers uit. "Je hoeft geen inzage in je onderzoeken te geven. Dat is ook lastig, maar het mag wel iets strenger." Dat zegt ook Ben Zuidema: "Want door zaken zoals die bij Gilbert, zet je de hele branche in een kwaad daglicht."