Dit artikel is afkomstig uit het AD. Elke dag verschijnt een selectie van de beste artikelen uit de kranten en tijdschriften op NU.nl. Daar lees je hier meer over.

Bruno Govaert, zoon van Arthur en Yvonne, moet moeite doen zijn woede te onderdrukken. Vooral stroomleverancier Greenchoice moet het ontgelden, omdat het bedrijf in de enorme stijging van het verbruik 'geen reden voor twijfel' zag. Daarmee verzaakt het zijn zorgplicht, meent Govaert. Ondertussen tikt de meter door en durft het echtpaar amper nog een lampje aan te doen. "Tenzij je een hennepplantage in huis hebt, is zo'n toename van het stroomverbruik natuurlijk niet normaal."

Govaert zet alles op alles om de onderste steen boven te krijgen. "Mijn ouders zijn door alle partijen in de steek gelaten. Dat Greenchoice niet zelf even gaat onderzoeken waar die krankzinnige verhoging vandaan komt, maar die arme mensen gewoon laat betalen, dat is toch ongelooflijk?" zegt Govaert. "Mijn ouders hebben geen bijzondere apparaten in huis. Ze gaan met de kippen op stok en verblijven bovendien enkele maanden per jaar in Italië. Hun verbruik ligt al jaren op het landelijk gemiddelde voor een tweepersoons huishouden. Ík heb een vrijstaande jarendertigwoning. En nog haal ik die 8822 kWh van mijn ouders bij lange na niet. Maar bij Greenchoice vinden ze dit allemaal heel normaal."

De gas- en elektriciteitsmeters in Nederland zijn eigendom van de netbeheerders. Maar de netbeheerders kijken zelf niet naar het verbruik, ze sturen de gegevens ongezien door naar de energieleverancier, zoals Greenchoice. Zo kan het gebeuren dat Greenchoice zegt zich niet verantwoordelijk te voelen voor werking van de meter en Stedin, eigenaar van de meter in Barendrecht, dat ze de verbruikscijfers niet kennen.

De slimme meter werd op 2 maart 2020 geplaatst. "Mijn ouders zaten eerst bij Qurrent, dat in 2018 werd overgenomen door Greenchoice en kregen de mededeling dat de oude meter door een slimme meter zou worden vervangen", vertelt Govaert. Bij de jaarafrekening schrokken ze zich te pletter: het verbruik was zes keer hoger dan bij de oude meter. "Ze gebruikten het ene jaar wat meer dan het andere, maar in één klap van gemiddeld 1450 kWh naar 8822 kWh is van de gekke." Greenchoice vond de stijging niet abnormaal en wilde de meter niet laten controleren. Govaert liet het daarom zelf doen, door De Meterman BV uit Utrecht. Dat bedrijf stelde vast dat de slimme meter een afwijking heeft van tussen de 30 en 60 procent. "Maar Greenchoice accepteerde de meting niet."

Govaert spande in september een kort geding aan om af te dwingen dat de meter op kosten van Greenchoice toch werd nagekeken. Op vraag van de rechter hoe vaak het voorkomt dat het verbruik zes keer hoger is na plaatsing van een slimme meter, kon de medewerker van Greenchoice tijdens de zitting geen antwoord geven. De rechter zag al met al voldoende aanleiding om Greenchoice te sommeren aan Stedin de opdracht te geven de meter te laten nakijken.

"We durven amper meer een lamp aan te doen," zegt Yvonne Govaert, zittend aan de keukentafel. "De wasmachine gebruik ik zo weinig mogelijk. Ik heb er slapeloze nachten van." Het echtpaar moet honderden euro's per maand meer betalen, bovenop de al gestegen energieprijzen. Bellen met Greenchoice bleek zinloos. "De mevrouw aan de telefoon zei: als de meter het zegt, is het waar." Er was wel een betalingsregeling mogelijk. Nu, na protest van zoon Bruno, is het termijnbedrag weer naar beneden bijgesteld.

Uit onderzoek van de Technische Universiteit Twente bleek vorig jaar dat het regelmatig voorkomt dat slimme meters een te hoog verbruik aangeven. Keuringsinstituut Kiwa, dat in opdracht van Netbeheer Nederland steekproefsgewijs meters controleert, kwam duizenden ondeugdelijke apparaten tegen. Wie twijfelt aan de werking van de slimme meter en thuis geen aanwijsbare oorzaak kan vinden, kan de netbeheerder vragen de meter door te lichten. Dat onderzoek is in eerste instantie voor rekening van de consument en kan tussen de 100 en 500 euro kosten, afhankelijk van de netbeheerder. Als blijkt dat de meter inderdaad niet deugt, wordt het bedrag teruggestort. In het geval van de familie Govaert heeft Greenchoice het onderzoek betaald, omdat de rechter dat bepaalde.

Stedin, eigenaar van de meter, voert controles op verzoek van de klant in principe zelf uit. Een enkele keer wordt de opdracht verstrekt aan het bedrijf CIJ Borculo. "Van die firma kwam een alleraardigste meneer bij mijn ouders op bezoek," zegt Govaert. "Om zeker te zijn dat ik na afloop alles kon reconstrueren, heb ik met toestemming van de controleur de meting gefilmd. Meteen nadat de apparatuur was aangesloten, gaven de schermpjes al aan dat er een afwijking was van tussen de veertig en 50 procent. 'Dat is niet goed', zei de medewerker. Ook na testen op hoger vermogen bleef de afwijking veel te hoog. Pas bij de laatste meting, toen de meter los was gehaald van het stroomnet en gevoed werd met stroom uit een soort batterij, deed ie het goed." De controleur meldde dat alle afwijkingen in het rapport zouden komen te staan.

Duidelijke zaak, dacht Govaert. Tot het officiële meetresultaat op de deurmat viel: geen afwijkingen gevonden, de meter functioneert goed. Onderzoek gesloten. Greenchoice hervatte het incasseren van de hogere maandbedragen.

Greenchoice verwijst naar Stedin. "We vinden het vervelend dat onze klant ervaart in de steek te zijn gelaten," zegt woordvoerder Lonneke Klijnsmit. "We hebben ons de afgelopen tijd ingespannen om deze kwestie uit te laten zoeken om duidelijkheid te krijgen voor de klant. Graag willen we erop wijzen dat de elektriciteitsmeter van de netbeheerder is, waardoor ook wij afhankelijk zijn van de door de netbeheerder aan ons verstrekte informatie over de werking van de meter."

Stedin wil niet inhoudelijk reageren, omdat verbruiksgegevens privacygevoelig zijn. Ook komt er geen antwoord op de vraag waarom er licht zit tussen de door Govaert gefilmde controle en het uiteindelijke inspectierapport. De directeur van CIJ Borculo verzekert op zijn beurt dat 'alles wat is gemeten naar Stedin is gegaan', maar Stedin wil geen inzage geven in die cijfers.

Inmiddels heeft Stedin aangeboden om, 'onder voorwaarden', het stroomnet door te meten. Welke die voorwaarden zijn, heeft het bedrijf niet bekendgemaakt. Govaert heeft er daarom geen vertrouwen meer in en wil dat de meter bij zijn ouders zo snel mogelijk wordt vervangen. "Als Greenchoice dat niet regelt, stap ik weer naar de rechter." Al was het maar omdat hij vreest dat dit het topje van de ijsberg is. Govaert hoopt ook andere mensen er mee te helpen. "Wie weet hoeveel mensen er zijn die de weg niet weten en uiteindelijk maar accepteren dat ze honderden euro's te veel betalen? Een afwijking van vijftien of 20 procent is ook al veel. Het is schandalig dat de netbeheerders en energieleveranciers dit laten gebeuren zonder zelf in te grijpen."