Dit artikel is afkomstig uit het AD. Elke dag verschijnt een selectie van de beste artikelen uit de kranten en tijdschriften op NU.nl. Daar lees je hier meer over.

"Mijn vorige tandarts zat maar te drammen dat ik de gaten in mijn kiezen moest opvullen. Ik had al gezegd 'nee dat ga ik niet doen'. Volgens hem zou het bedrag echt wel vergoed worden, maar ik weet zeker dat ik moet bijbetalen. De laatste keer dat ik bij die tandarts was, lag ik jankend in de stoel en bleef ik maar herhalen 'ik kan het niet betalen, ik kan het niet betalen'", zo vertelt Van der Elburg.

De staat van haar gebit is niet best en er moet wel wat gebeuren. Maar ze zou niet weten hoe. Ze zit al jaren in de bijstand en heeft het geld niet. De nota voor de kronen - omdat het om meerdere gaten gaat - zou uitkomen op zo'n 10.000 euro. Ze is beperkt aanvullend verzekerd via DSW en een deel van de tandartskosten wordt wel vergoed, maar voor kronen en bruggen is die vergoeding voor haar pakket gemaximeerd op 450 euro. "Dat is voor mij onmogelijk om dat verschil te betalen."

Inmiddels heeft de Ridderkerkse wel een andere tandarts gevonden. Daar was ze begin deze maand voor controle en ook hij raadt haar het 'kronenwerk' aan, maar hij zet haar in elk geval niet onder druk. "Hij heeft wel een gaatje gevuld en voor zover ik weet wordt dat gelukkig volledig vergoed. Anders had ik een probleem. En ik zou eigenlijk naar de mondhygiënist moeten, maar die mijd ik maar."

Renee is niet de enige die vanwege de hoge rekeningen en gebrek aan geld zorg mijdt, zo blijkt uit een enquête die FNV hield onder de achterban. Ruim 5000 mensen vulden die in. Ruim tweederde is werkende en een derde is uitkeringsgerechtigd of gepensioneerd. Liefst 40 procent zegt niet naar de tandarts of dokter te gaan. Bijna 15 procent van de invullers zegt als gevolg van de hoge zorgnota het financieel niet te redden.

Zeer verontrustende uitkomsten, vindt vicevoorzitter Kitty Jong van FNV. "Dit moet je als samenleving niet willen. We moeten hier geen Amerikaanse toestanden krijgen. Het is bovendien ongewenst omdat zorgmijden vaak leidt tot nog hogere zorgkosten. Vaak geven mensen aan dat de klachten op termijn verergeren. Neem de tandartszorg. Die zorg is er niet zozeer voor de mooi, die is belangrijk voor de gezondheid. Het is bekend dat een verwaarloosd gebit vaker leidt tot hart- en vaatziekten door allerlei bacteriën."

Ook Patiëntenfederatie Nederland maakt zich zorgen over de groep mensen die zorg mijdt. "Ze mijden noodzakelijke zorg, krijgen meer pijn en/of ernstigere klachten en kunnen minder deelnemen aan de samenleving", waarschuwt de belangenorganisatie.

Renee zegt geen andere keuze te hebben. En zorg is niet het enige waarop ze bespaart. Ook bij de boodschappen let ze op de kleintjes. "Sommige mensen zeggen dat het wel meevalt qua de prijzen maar ik schrik mij telkens het apezuur. Het is bijna twee keer zo duur geworden."

Daarnaast gaat ze nauwelijks naar buiten. "Alles kost geld: een kopje koffie, naar de film. En als iemand mij koffie aanbiedt, dan vind ik het lastig om ja te zeggen. Ik heb mijn eigenwaarde. Ik wil graag wat terugdoen maar ik heb eigenlijk het geld niet."

Om de kosten in de hand te houden, zet ze soms dagen de verwarming niet aan. "Het is nu zo'n 16 graden in huis. Vorige maand, toen het zo koud was, was het hier 12 graden. Dat is echt niet te harden. Ik heb nu vochtvreters in huis gehaald. Zo koud is natuurlijk niet goed voor je spullen."

Aankloppen bij de gemeente voor hulp, ziet Renee niet zitten. Vorig jaar was ze nog in het nieuws omdat de gemeente Ridderkerk haar bijstandsuitkering maanden had stopgezet omdat ze niet kon bewijzen dat ze de wekelijkse boodschappen die ze voor haar moeder van de en/of-rekening betaalde niet voor zichzelf had gedaan. Uiteindelijk draaide de gemeente het terug en kreeg ze met terugwerkende kracht alsnog de uitkering, maar de gebeurtenis heeft wel zijn sporen achtergelaten.

FNV ziet dat veel mensen niet of niet goed genoeg weten bij wie ze moeten aankloppen als ze geldzorgen en schulden hebben. In de enquête gaf 37 procent van de invullers dat aan. Problematisch, vindt Jong. "Gemeenten zouden hun best moeten doen om mensen met geldzorgen te bereiken. Ook moeten ze veel ruimhartiger zijn in hun beleid. We zien regelmatig dat zij strengere regels toepassen dan vereist bij kwijtschelding van gemeentelijke belastingen of de bijstandsregels veel te hardvochtig toepassen."

Wat FNV betreft zou het hele zorgstelsel op de schop moeten. Hoe precies, daar heeft de vakbond nog geen antwoord op maar een voorstel zou zijn om het eigen risico en de eigen bijdrage af te schaffen. "Nu vermijden mensen zorg waarvan een arts al heeft geconstateerd dat die nodig is. We moeten niet accepteren dat mensen rondlopen met pijn of gezondheidsproblemen. En tandzorg moet in het basispakket", klinkt het.

Dat zou Renee van der Elburg uit Ridderkerk alleen maar toejuichen. "Ik kan dan in elk geval wat aan mijn gebit laten doen.