Dit artikel is afkomstig uit de Volkskrant. Elke dag verschijnt een selectie van de beste artikelen uit de kranten en tijdschriften op NU.nl. Daar lees je hier meer over.

De Indonesische regering staat op het punt nog meer nieuwe fabrieken voor elektrische auto’s en de bijbehorende batterijen binnen te halen. Onderhandelingen met de Chinese fabrikant BYD en het Amerikaanse Tesla, de nummer één en twee in de wereld, zitten volgens Indonesië in een laatste fase. De ambitie van president Joko Widodo om komende jaren uit te groeien tot dominante speler op de mondiale markt voor elektrische voertuigen komt dan een stuk dichterbij.

De lijst met afgesloten contracten is inmiddels indrukwekkend: het Duitse chemiebedrijf Basf en het Franse mijnbedrijf Eramet beloofden onlangs 2,4 miljard euro te steken in een samenwerking met een Indonesisch staatsbedrijf om nikkel te verwerken, een belangrijk bestanddeel van de benodigde lithiumionbatterijen. Het Koreaanse Hyundai opende als eerste vorig jaar een hypermoderne fabriek buiten de Indonesische hoofdstad Jakarta voor hun nieuwe elektrische model Ioniq 5. Een investering van 1,44 miljard euro.

Niet veel later tekende de Chinese batterijfabrikant CATL een overeenkomst van 5,6 miljard euro voor de bouw van een mijn-tot-assemblagefaciliteit in het noorden van de Molukken. Het Japanse Mitsubishi beloofde uit te breiden in Indonesië en Toyota opent een nieuwe fabriek op Sulawesi. Tesla tekende eerder al voor 4,7 miljard euro aan nikkelcontracten.

Het geheime wapen van Widodo: zijn land beschikt over bijna een kwart van de mondiale nikkelvoorraad, naast royale hoeveelheden koper, bauxiet en tin. Alleen het lithium moet uit Australië komen. Sinds de president in 2019 de export van ruwe nikkel verbood, later gevolgd door een uitvoerverbod voor andere metalen, hebben fabrikanten weinig andere keuze dan samenwerking te zoeken met Indonesische staatsbedrijven. De Europese Unie diende meteen een klacht in bij de Wereldhandelsorganisatie en kreeg gelijk.

Maar voor Widodo is het verbod essentieel voor zijn strategie: hij wil dat zijn land meer gaat verdienen aan grondstoffen. Door onder meer buitenlandse bedrijven te dwingen al in Indonesië waarde toe te voegen aan het ruwe materiaal. Een beroep tegen de uitspraak van het WHO loopt nog. ‘We willen een ontwikkeld land zijn, we willen banen creëren’, zei Widodo in december tegen investeerders. ‘Als we bang zijn voor een rechter te worden gesleept, een stap terug doen, worden we nooit een ontwikkeld land’. In ruil voor een gigafabriek in Indonesië, beloofde Widodo naar eigen zeggen Tesla-topman Elon Musk een eigen nikkelconcessie.

Daarnaast probeert de Indonesische regering ook de eigen bevolking, een enorme markt van 275 miljoen consumenten, te overtuigen om naar elektrisch over te stappen. Dat deel van de strategie loopt minder voortvarend. Nooit kruipt eens een elektrische auto langs in de oneindige files van Jakarta; wel trekken in veel winkelcentra de schattige e-autootjes van de Chinese fabrikant Wuling veel bekijks. Een impulsaankoop, voor wie alles al heeft.

Volgens de nationale vereniging van de auto-industrie, Gaikindo, zijn nog maar 15 duizend van de 152 miljoen auto’s in het land elektrisch. Bij scooters ligt die verhouding net zo. Dat elektrische auto’s minder vervuilen is voor veel Indonesiërs geen argument. Weliswaar wedijvert de luchtkwaliteit van Jakarta met die van New Dehli als de slechtste ter wereld, maar de Indonesische consument kijkt vooral naar prijs en rijbereik.

De regering mikt voor 2030 op 2 miljoen elektrische auto’s en 13 miljoen elektrische scooters op straat. Onder meer door alle staatsbedrijven en overheidsdiensten te verplichten voor 2025 over te stappen op elektrisch. Om consumenten toch over de streep te trekken, stellen deskundigen, schiet de recente afschaffing van BTW en luxebelasting op elektrische voertuigen tekort.

Een Ioniq 5 kost 46.000 euro in Indonesië, terwijl de luxe Toyota Avanza met benzinemotor slechts 18.000 euro kost. De regering overweegt dit jaar 4900 en 432 euro subsidie beschikbaar te stellen voor de aankoop van een elektrische auto of scooter. Dat maakt de elektrische scooter ongeveer even duur als een benzinescooter. De beslissing over deze subsidie valt later deze maand.