Dit artikel is afkomstig uit Trouw. Elke dag verschijnt een selectie van de beste artikelen uit de kranten en tijdschriften op NU.nl. Daar lees je hier meer over.

In de agenda van fractievoorzitter Esther Ouwehand staan tegenwoordig strenge strepen. Dat zijn geblokte uren voor hardlopen en sportschool. De fractievoorzitter van de Partij voor de Dieren heeft zichzelf gezworen: het mag niet nog eens mis gaan met haar gezondheid.

Terug van vier maanden ziekteverlof neemt Ouwehand vanaf vandaag haar werk weer op in de Tweede Kamer. "Gewoon weer er tegenaan", is de stemming. Maar Ouwehand heeft een ingrijpende periode achter de rug waarin ze voor een moeilijke beslissing kwam te staan. Drie maanden liet ze de partij over aan anderen, onder wie tijdelijk fractievoorzitter Christine Teunissen. Er dreigde een burn-out, al voor de tweede keer in haar loopbaan.

Ouwehand is vooral blij dat ze uit de gevarenzone is. "Het was wel nodig dat ik tijd kreeg om te herstellen. Dat is gelukt in overleg met mijn huisarts. Veel mensen zullen herkennen wat werkdruk met je gezondheid kan doen. Dat speelt ook in de zorg, in het onderwijs. Als partij zeggen wij altijd tegen het kabinet dat we geen roofbouw moeten plegen op de aarde en dat we op tijd moeten ingrijpen als herstel nog mogelijk is. Nu zei de huisarts eigenlijk hetzelfde tegen mij."

"Er is niets veranderd. Dat was het eerste dat me opviel; ik heb thuis al wat debatten meegekeken. Het patroon is nog steeds hetzelfde: afspraken en wetgeving over de natuur, daar probeert het kabinet onderuit te komen. Met een grappig woord noemen we dat een geitenpaadje. Maar er is niets grappigs aan. Harde afspraken met Brussel over het aanpakken van de vervuiling van het grondwater door mest worden met voeten getreden. De reflex is: hoe kunnen we ons er nóg een keer onderuit woelen? Het kabinet durft echte oplossing nog steeds niet aan."

"Ik ga door met wat ik deed: aanjagen van echte verandering. Daar is de Partij voor de Dieren volgens mij vrij succesvol in. Dat is een strijd van langere adem tegen gevestigde belangen die het toch nog vaak winnen in de politiek. Terwijl iedereen al lang weet wat er moet gebeuren."

"Kijk naar het landbouwsysteem: de helft van de boeren ís al gestopt de afgelopen twintig jaar omdat het systeem waarin ze moeten werken niet meer vol te houden is. Stikstofminister Christianne van der Wal legt het stikstofprobleem goed uit. Maar VVD en CDA laten haar in haar eentje het werk doen. Ze leggen zelf de kiezers niet uit waarom het zo dringend is dat we echt andere keuzes gaan maken en de natuur gaan beschermen. Dat reken ik de partijen die het landbouwbeleid hebben bepaald wel aan."

"De Partij voor de Dieren groeit als kool. Grappend zeg ik wel eens: als een hele gezonde biologische kool, in een gezond landbouwsysteem dat samenwerkt met de natuur in plaats van er tegenin te gaan. Mensen sluiten zich aan omdat ze zich herkennen in de strijd die wij voeren voor bescherming van de kwetsbare waarden. Voor dieren, natuur, milieu, voor een leefbare toekomst. Dat zijn volgens mij waarden die iedereen in Nederland deelt. Iedereen wil toch een gezonde toekomst voor zijn kinderen?"

"Juist op het platteland zouden mensen op ons moeten stemmen. Want wij komen op voor het platteland: wat goed is voor dieren en natuur is automatisch ook goed voor mensen. Wie daar woont ondervindt rechtstreeks de gevolgen van de veel te ruime toestemming voor megastallen: stankoverlast, een bedreigde natuur en ongezonde lucht . En boeren zijn nu al de verliezers van een systeem dat niet werkt."

"Deze verkiezingen van maart worden heel belangrijk. Ze gaan over dieren, natuur milieu. De provincies hebben daar grote taken. Als het mogelijk is een coalitie te vormen die een gezonde toekomst nastreeft, natuurlijk, dan doen wij mee. Maar we doen geen water bij de wijn bij de groene idealen. Bij stikstof is geen ruimte meer voor compromissen. Dat is voorbij."

"Ik denk dat vooral andere partijen het spannend vinden om echt te kiezen voor minder stallen, minder dieren en minder stankoverlast. Maar wie weet wat er gebeurt? In Noord-Brabant ligt door een voorstel van onze partij voor het eerst de optie op tafel van minder dieren in de veehouderij. Het is een startpunt. Maar als de teneur is dat een provincie alleen maar stallen gaat verplaatsen, dan zie ik het niet gebeuren dat wij meedoen."

"De Partij voor de Dieren levert inmiddels in vier gemeenten wethouders. Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2022 waren er politiek opeens dingen bespreekbaar die tien jaar geleden ondenkbaar waren. In Arnhem hebben we een knettergroen coalitieakkoord kunnen sluiten met een echte groene koerswijziging en heel andere keuzes dan eerder. Grote omwentelingen kunnen opeens snel gaan. In de tussentijd doen we geen water bij de wijn."

Bij de verkiezingen voor de Provinciale Staten in maart is er kans dat de Partij voor de Dieren voor het eerst in het provinciebestuur komt. De partij groeit in de peilingen. De partij heeft sinds 2022 ervaring in meebesturen. In Arnhem, Groningen, Almere en Amersfoort zit er een 'groen' college waarvoor de PvdD wethouders levert. De doorbraak naar meebesturen wordt gezien als het werk van politiek leider Esther Ouwehand. Zij sprak voor het eerst sinds de oprichting uit dat de partij 'klaar is om te regeren', mits andere partijen daar 'klaar voor zijn'. Vooral waar linkse partijen relatief sterk zijn zal er naar de Partij voor de Dieren gekeken worden in de formatie. De partij stelt als voorwaarde dat de provincies stikstofplannen maken voor fors minder stallen en dieren.