"Schrijfopdrachten moeten we misschien weer op school gaan doen", zegt Jeroen Beekmans, rector van het Dorenweerd College in Doorwerth.

Ingewikkelde teksten snel laten samenvatten, antwoorden op je vragen over DNA en chromosomen vinden of een gedicht maken. Veel scholieren en studenten hebben de chatbot ChatGPT al ontdekt, want met dank aan deze tool ging huiswerk maken nog nooit zo snel.

Dat jongeren ChatGPT gebruiken, noemen scholen een feit. Maar hoe vaak dit gebeurt, weten zij niet. "Dat antwoord moet ik je vooralsnog schuldig blijven", zegt een woordvoerder van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen.

Sinds het bedrijf Open AI de chatbot in november open heeft gezet, kan iedereen er gebruik van maken. "Je kunt de chatbot van alles vragen", zegt Beekmans. "Bijvoorbeeld over manieren hoe we deze chatbot op een positieve manier in het onderwijs in kunnen zetten. Als virtuele onderwijsassistent bijvoorbeeld. Ik zie de meerwaarde er wel van in", zegt hij. "Omdat chatbot zorgt voor toegang tot veel informatie."

Maar het gevaar ligt ook op de loer. "Wat ik wel spannend vind, is hoe we onze leerlingen leren hier op een verstandige manier mee om te gaan", zegt Ilja Faber, rector van het Olympus College in Arnhem. "ChatGPT lijkt een goed werkend programma te zijn, gebaseerd op juiste bronnen. Maar wat zijn die bronnen dan? Uit welke hoek komen ze? Zijn ze betrouwbaar? Leerlingen nemen nog vaak aan dat wat ze online lezen waar is."

Op Het Rhedens in Rozendaal is een leerling al betrapt op het gebruik van ChatGPT. "De afspraak is dat je jouw eigen werk inlevert", zegt locatiedirecteur Gerard Jager. Voor de leerling volgt een sanctie. Toch is het volgens Jager niets nieuws dat leerlingen werk van anderen overschrijven. "Op internet vind je tal van opdrachten die je zo kunt kopiëren", zegt Jager. Daarom zetten scholen zelf ook kunstmatige intelligentie in om plagiaat op te sporen. "Wij gebruiken een plagiaatscan", zegt Jager. Op die manier wil zijn school fraude voorkomen.

Volgens de woordvoerder van de HAN is het onderwijs goed ingericht op het herkennen van fraude. "Maar als ChatGPT een student heeft geholpen om een onderwerp echt te begrijpen dan is er wat ons betreft geen sprake van fraude. Dan is de chatbot een hulpmiddel, net zoals een boek of een website dat is. We moeten natuurlijk wel toetsen of de student echt begrip van de inhoud heeft, bijvoorbeeld door hem of haar er mondeling vragen over te stellen."

Op het Dorenweerd College overwegen ze daarom leerlingen stukken te laten schrijven in een omgeving zonder internet. "Schrijfopdrachten moeten we misschien weer op school gaan doen", zegt rector Beekmans.

Hij is er net als zijn collega's over eens dat chatbots een ontwikkeling zijn die niet is te negeren. "We zijn zoekende naar hoe we met deze nieuwe technologie moeten omgaan", zegt Gijs Beekhuizen, rector van het Hendrik Pierson College in Zetten. "Maar een ding is zeker: het zal niet meer weg te denken zijn uit ons onderwijs. We moeten het leren omarmen en bekijken hoe het vorm kan krijgen in ons onderwijs."

Docenten van het Over Betuwe College in Bemmel zijn daar met elkaar over in gesprek, zegt rector Mascha Schnitzler. "We gaan onderzoeken hoe we deze nieuwe technologie op een positieve manier kunnen gaan inzetten. Dus om het niet alleen als bedreiging te zien maar vooral ook als kans."

Chatbots zijn er nu eenmaal, zegt Faber van het Olympus College. Net als Google. "En jongeren zijn veel sneller dan wij. Wij staan nu al op een achterstand. De opdracht aan het onderwijs is leerlingen goed om te laten gaan met kunstmatige intelligentie." Op het Dorenweerd College hebben ze daarom al een deskundige aangetrokken om hun leerlingen daarbij te helpen. "ChatGPT biedt toegang tot een scala aan bronnen, de wereld ligt letterlijk open", zegt Beekmans. "Ik kan alleen niet controleren of het klopt.

En daar wringt het. Bronnen moeten controleerbaar zijn. Daar zijn de schoolleiders het allemaal over eens. "Maar waar haalt ChatGPT zijn kennis vandaan?", zegt Jager. Volgens hem zijn betrouwbare en valide bronnen de basis van wetenschappelijke onderzoek. "Wij leiden onze leerlingen op voor het hbo en de universiteit. Daarom willen we dat onze leerlingen kritisch leren denken, dat ze stil staan bij de betrouwbaarheid van bronnen en de informatie die ze op internet vinden. Daarom brengen wij ze bij dat ze niet alles klakkeloos van TikTok en andere sociale media overnemen."

Beekmans noemt ChatGPT spannend, leuk en eng tegelijk. "Ik ben erg onder de indruk van wat de chatbot kan." Faber bevestigt dat. "Hij is goed. Maar dat maakt het wel complex. En ingewikkeld."