Dit artikel is afkomstig uit de Stentor. Elke dag verschijnt een selectie van de beste artikelen uit de kranten en tijdschriften op NU.nl. Daar lees je hier meer over.

"Je ziet nu geregeld dat mensen eerst influenza hebben en er dan een streptokokkeninfectie overheen krijgen", zegt hoogleraar klinische geriatrie Marcel Olde Rikkert van de Nijmeegse Radboud Universiteit. Die infectie kan levensgevaarlijk zijn. Uit contact dat Olde Rikkert hierover had met de Stichting Werkgroep Antibiotica Beleid (SWAB) maakt hij op dat de indruk bestaat dat in het hele land meerdere ziekenhuizen te maken hebben met de superinfecties.

Het RIVM heeft eerder dit jaar alle ziekenhuizen gewaarschuwd scherp te letten op de aanwezigheid van de bacterie, nadat onder meer in de regio IJsselland in korte tijd zes patiënten ermee op de intensive care belandden. Een woordvoerder van de rijksdienst zegt het beeld dat er veel meer streptokokkeninfecties zijn dan ooit te herkennen. "Het is belangrijk dat artsen hiervan op de hoogte zijn."

De zogeheten groep A streptokokkenbacterie kan voor nogal wat verschillende aandoeningen zorgen, zoals een shock, (kraamvrouwen)koorts, een long- of hersenvliesontsteking en bloedvergiftiging. Een bekende uitwas is ook necrotiserende fasciitis, een onderhuidse infectie die huid, spier en vetweefsel kan vernietigen en bijvoorbeeld kan leiden tot amputaties. Mensen die een infectie hebben, hebben vaak veel pijnklachten.

Vorig jaar werd al zeven keer vaker dan gemiddeld tussen 2016 en 2019 een ernstige infectie met de bacterie aangetroffen bij kinderen. Nu worden dergelijke ernstige infecties, waarbij mensen op de intensive care terecht komen, dus ook in toenemende mate gezien bij volwassenen. "We merken een grote toename aan groep A streptokokken", meldt een woordvoerder van het Albert Schweitzer-ziekenhuis in Dordrecht. Het Jeroen Bosch Ziekenhuis in Den Bosch heeft eenzelfde ervaring: "We zien momenteel inderdaad meer mensen met streptokokken. Deze stijging is vanaf oktober 2022 te zien. Waar het eerder vooral om kinderen ging, zien we de laatste twee maanden steeds meer volwassenen en ouderen."

Het RIVM zegt zo goed als mogelijk in de gaten te houden hoe de situatie rond de streptokokkeninfecties gaat verlopen. "Het is te vroeg om daar nu al iets over te zeggen." Cijfers zijn er nog niet. Probleem is ook dat niet alle ziektes die als gevolg van zo'n infecties optreden bij het RIVM gemeld hoeven te worden: dat geldt alleen voor necrotiserende fasciitis, kraamvrouwenkoorts en STSS (shock).

In het Nijmeegse ziekenhuis CWZ is de streptokokkenbacterie ook al opgedoken. Een woordvoerder zegt dat de de golf aan corona- en grieppatiënten lijkt af te nemen, maar er komen meer mensen met andere aandoeningen met spoed het ziekenhuis binnen. "Op het moment ongeveer een kwart meer. Daar zitten relatief veel mensen bij met aandoeningen die te maken hebben met ontstekingen." Daarbij gaat het ook om bijvoorbeeld blindedarmontstekingen en ontstekingen aan de alvleesklier: die laatste is in veel gevallen dodelijk.

Ook bij Ziekenhuis Gelderse Vallei in Ede zeggen ze dat opvallend is dat mensen veel zieker het ziekenhuis binnenkomen dan normaal. Andere ziekenhuizen melden dat er relatief veel longontstekingen worden gezien. "Ook is er een vrij groot aandeel van 85-plussers", stelt een woordvoerder van het Boxmeerse Maasziekenhuis.

Maar het beeld is niet overal hetzelfde. "Streptokokken A, dat vooral huidinfecties veroorzaakt zagen we een paar weken geleden meer dan gewoonlijk", zegt arts-microbioloog arts-microbioloog Jean-Luc Murk van het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis in Tilburg. "Maar dat is nu voorbij."

Bij het Deventer Ziekenhuis zeggen ze dat 'wel iets meer patiënten die zich met deze aandoening bij ons aandienen dan eerst'. Het aantal ic-opnamen is nog op één hand te tellen.

Gelre ziekenhuizen heeft vanaf december 2022 ook meer patiënten met een streptokokken-A infectie gehad in vergelijking met de periode daarvoor. "Het was druk, maar hanteerbaar", laat een woordvoerder weten. "Momenteel lijkt de druk iets af te nemen, omdat er iets minder patiënten met streptokokken infectie in het ziekenhuis liggen."

Ziekenhuis St Jansdal, met locaties in Harderwijk en Lelystad, ziet geen toename van het aantal volwassenen met een streptokokkeninfectie. Wel is er een toename van kinderen met ernstige luchtweginfecties, maar dat is volgens een woordvoerder ook te wijten aan het RS-virus en influenza.

Onduidelijk is wat de precieze oorzaak is van het toegenomen aantal besmettingen. "Daar is nog niet echt een verklaring voor", stelt Olde Rikkert van het Radboudumc. Veel mensen dragen de streptokokkenbacterie bij zich in neus- of keelholte of op de huid, zonder daar ziek van te worden. De bacterie kan volgens het RIVM ook worden overgedragen door middel van druppeltjes vocht die vrijkomen tijdens hoesten, niezen en praten. Iemand met de bacterie kan anderen ook besmetten via de handen.

Volgens arts-microbioloog Bert Mulder van ziekenhuis CWZ in Nijmegen, die al meerdere patiënten met een streptokokkeninfectie langs heeft zien komen, moet ervoor gezorgd worden dat er geen paniek wordt gezaaid. "Je ziet momenteel dat ontzettend veel soorten infecties toegenomen zijn."

Dat is mogelijk mede het gevolg van het feit dat mensen in de coronajaren door grotere hygiëne en beschermende maatregelen juist mínder infecties opliepen. "Daardoor zijn mensen mogelijk nu wat vatbaarder voor meerdere virussen en bacteriën tegelijk." Na virusinfecties loop je altijd een hoger risico op zogenoemde bacteriële superinfecties.