Dit artikel is afkomstig uit de Volkskrant. Elke dag verschijnt een selectie van de beste artikelen uit de kranten en tijdschriften op NU.nl. Daar lees je hier meer over.

Met de campagne Zien drinken, doet drinken probeert de Alliantie Alcoholbeleid Nederland ouders te bewegen om vooral níét te drinken in het bijzijn van hun kroost. Klinkt verstandig, maar ook moeilijk haalbaar voor veel vaders en moeders. Is een glas wijn tijdens de maaltijd echt not done?

In Nederland beginnen jongeren gemiddeld met drinken als ze 13,3 jaar oud zijn. Uit onderzoek blijkt dat kinderen eerder beginnen met drinken als ze thuis worden blootgesteld aan alcohol. Deze groep denkt ook positiever over alcohol. Ze zien bijvoorbeeld dat een flesje bier ontspannend werkt na een stressvolle dag. "Het is goed als ouders zich bewust zijn van het feit dat ze hun kinderen hiermee iets aanleren over de rol van alcohol in het leven", zegt Jacqueline Vink, hoogleraar orthopedagogiek aan de Radboud Universiteit Nijmegen, waar ze onderzoek doet naar verslavingen (alcohol, roken en drugs).

Carmen Voogt van het Expertisecentrum Alcohol van het Trimbos-instituut onderzocht wat kinderen tussen de 4 en 8 jaar oud weten over alcohol, wat hun houding is tegenover alcohol en welke effecten zij verwachten van alcoholgebruik. Kijkend naar tekeningen op een tablet waren veel kinderen in staat om alcoholische dranken te benoemen en te onderscheiden van andere drankjes. Ook bleken ze normen over alcoholgebruik opgepikt te hebben, zoals: drinken doe je op een feestje en niet als je moet rijden. "Dit is interessant, want alcoholpreventie begint vaak pas op 12-jarige leeftijd, terwijl je ziet dat veel sociale normen over het gebruik van drank zich al vormen op jongere leeftijd", zegt Voogt.

Natuurlijk zijn ouders niet de enige factor van invloed, ook de maatschappelijke opinie over alcohol speelt een rol. Veel mensen vinden dat drank er toch een beetje bij hoort. "We weten uit onderzoek dat ouders veel negatiever denken over roken dan over alcoholgebruik", zegt Vink. "Je hoort ouders niet snel zeggen: laat ik samen met mijn 15-jarige die eerste sigaret opsteken. Liever thuis dan ergens anders." Terwijl er genoeg ouders zijn die samen met hun 15- of 16-jarige kind het eerste biertje drinken.

De vraag is: valt alcohol in de categorie van roken en drugs, waarvan ouders niet willen dat hun kind ermee in aanraking komt? Of hoort een glas wijn in het hokje van ongezond eten, waardoor ouders denken: mijn kind gaat het tóch nuttigen, dus proberen we voor te leven hoe je er met mate van kunt genieten?

Veel vaders en moeders menen dat het goed is om jongeren in een veilige omgeving, thuis dus, alvast aan alcohol te laten wennen. "Een misvatting", zegt Carmen Voogt. "Als jongeren vóór hun 15de beginnen met drinken, is de kans groter dan ze later verslaafd raken. Ouders moeten proberen dat eerste glas drank zo lang mogelijk uit te stellen."

Hoe je dat doet? Bijvoorbeeld door drank uit het zicht zetten (in de kelder dus, niet in de vitrinekast). "Het is een kwestie van drempels opwerpen. Heldere regels maken en uitleggen waarom je dat doet", zegt Voogt.

"Erfelijke aanleg bepaalt voor een groot deel hoeveel een jongvolwassene later gaat drinken", vertelt Jacqueline Vink. Nog een reden om dat eerste drankje niet voor het 18de levensjaar te nuttigen. "Als jongere weet je nog niet hoe gevoelig je bent voor de verslavende werking van drank."

En hoe zit het met alcoholvrije drankjes, als alternatief om een 17-jarige toch leuk mee te laten doen op een feestje? Geen goed idee, menen de experts. Vink: "Er zit weliswaar geen alcohol in, maar het ziet er precies hetzelfde uit en jongeren wennen aan de smaak, wat de stap naar alcohol kleiner maakt."