Dit artikel is afkomstig uit AD Haagsche Courant. Elke dag verschijnt een selectie van de beste artikelen uit de kranten en tijdschriften op NU.nl. Daar lees je hier meer over.

Een kwal, haring, makreel, een zeehond of zeepaardjes; dat zijn de diersoorten die je kunt tegenkomen in de Noordzee. Maar de afgelopen tijd komen er ook onverwachte gasten langs. Waar in een 'normaal jaar' zo'n 95 procent van de meldingen bij SOS Dolfijn over de bruinvis gaat, zien we nu allemaal rare meldingen, zegt woordvoerder Annemarie van den Berg Bultruggen, een gestreepte dolfijn. "Wat gebeurt er allemaal?"

De gestreepte dolfijn was volgens Van den Berg een dwaalgast: het dier was alleen, en uit koers geraakt. Zorgelijk, aangezien de soort in groepen leeft. "Van bultruggen is bekend dat die deze eeuw de Noordzee hebben ontdekt. Dat is echt een nieuw fenomeen." Het gaat goed met deze soort. "Er zijn er steeds meer, daardoor zoeken ze andere gebieden op."

Maar er moet wel onderzoek naar worden gedaan, zegt Van den Berg. Want komt het door de scheepvaart? Klimaatverandering? Maakt een windmolenpark veel lawaai, waardoor de dieren een andere kant opgaan? Er zijn nog geen definitieve antwoorden.

"Het is opmerkelijk. En moeilijk om één oorzaak te benoemen," zegt Nathalie Houtman, expert bij het Wereld Natuur Fonds (WWF). "Wat opvalt is dat het allemaal beweeglijke dieren zijn. Ze migreren. De meest logische verklaring is dat ze voedsel volgen. Waarschijnlijk is er in de Noordzee een opleving van voedselrijkheid, mogelijk door de klimaatverandering, de opwarming van de zee. De Noordzee waar wij zitten is relatief ondiep. Dan merk je al sneller het effect van de opwarming van water."

Daarnaast zijn er in de oceanen constante stromingen, die soorten als de bultrug en reuzenhaai volgen. "Soms wijken ze van hun route af naar de Noordzee om hier een kijkje te nemen. Als er dan veel voedsel is, willen die dieren ook weleens een risico nemen om daarbij te komen."

Het gebeurt ook andersom. Diersoorten die kenmerkend waren voor de Noordzee trekken weg. "De kabeljauw trekt meer naar het noorden. De roggensoorten zijn afgenomen. Voor de engelhaai was de Noordzee altijd een belangrijk broedgebied, maar die zijn hier lokaal uitgestorven. Dat komt onder andere door de verstening van de kust en de intensieve visserij. Door natuurherstel proberen we deze zee weer geschikt te maken voor de engelhaai."

Over haaien gesproken, afgelopen zomer werden vier stranden in de buurt van Barcelona gesloten vanwege de aanwezigheid van de makohaai (of makreelhaai). Het dier zwom op minder dan 100 meter van de kust.

Onlangs werd er ook bij de Engelse kust een grote haai gezien, vermoedelijk een witte haai. Deze soort wordt ook dichter bij de Nederlandse kust gespot. "Als we een grote gezonde populatie zeehonden houden, komen daar vanzelf roofdieren op af," zegt Sander Griepsma van Sea Life Scheveningen. "De Noordzee is echter een vrij ondiepe zee en de grote haaien, zoals de witte haai, houden van diepere wateren. De kans dat ze dus permanent hier komen zal klein zijn, maar je weet maar nooit."

Hij vergelijkt de aarde met een levend organisme. "Dat zich aanpast en constant verandert. De Noordzee is nu nog te ondiep. Maar wat als het niveau van het zeewater stijgt? We kunnen alleen maar ons best doen om het milieu en de natuur zo goed mogelijk te beschermen tegen onze invloeden."