Dit artikel is afkomstig uit de Volkskrant. Elke dag verschijnt een selectie van de beste artikelen uit de kranten en tijdschriften op NU.nl. Daar lees je hier meer over.

Als iemand weet hoe werk, of eigenlijk het niet hebben ervan, kan ingrijpen in het leven, dan is het FNV-vicevoorzitter Zakaria Boufangacha (40) wel. Hij was begin twintig toen zijn vader thuiskwam van de plaatselijke zeepfabriek Henkel met de mededeling dat hij was ontslagen. 35 jaar lang had de Marokkaanse gastarbeider Persil-waspoeder in dozen verpakt. 35 jaar lang had hij gezien hoe mensen werden vervangen door machines. Tot hij uiteindelijk zelf werd ontslagen.

Het had grote invloed op de vader van het zeskoppige gezin. Hij keerde zich naar binnen. Dronk 's ochtends zijn koffie, om vervolgens vaak de rest van de dag vanuit zijn stoel naar zijn tuintje te staren. Het had ook grote invloed op de carrière van zijn jongste telg Zakaria. Had die er ooit van gedroomd strafrechtadvocaat te worden, nu wilde hij zijn rechtenstudie gebruiken om het op te nemen voor arbeiders zoals zijn vader. Het werden alle vijf miljoen werkenden die onder een cao vallen.

Als vicevoorzitter van 's lands grootste vakbond coördineert Boufangacha namelijk de cao-onderhandelingen die door FNV-bestuurders in verschillende bedrijfstakken en bedrijven worden afgesloten. Daarmee is hij de man die komend jaar de inflatiepijn van werkend Nederland zal proberen weg te nemen. Dat hij het werkgevers lastig gaat maken, staat buiten kijf. Eerder al presenteerde hij een centrale looneis van 14,3 procent.

"De omstandigheden zullen bepalen hoeveel onderhandelingsruimte er komend jaar is", stelt voormalig voorzitter van de Sociaal-Economische Raad (SER) Mariëtte Hamer. "Maar aan Zakaria's onderhandelingstechniek zal het niet liggen." Onder Hamers presidium vergaderden werkgevers en vakbonden maandenlang over een sociaal akkoord dat de wildgroei van flexwerk aan banden moest leggen. Boufangacha toonde zich daarbij een 'ferm onderhandelaar', minder op het compromis gericht dan voorzitter Tuur Elzinga.

Hij ging de onderhandeling in met een lijst aan punten die hij per se wilde binnenhalen, herinnert Hamer zich, zoals gelijke rechten voor uitzendkrachten. "Sommigen vonden hem daarin te hard, als hij iets vroeg waarvan de ander al drie keer had gezegd dat hij het niet kon geven, vroeg hij het gewoon nog een vierde keer." Ook tekenend voor de vakbondsman: hij hield altijd wat achter de hand. "Er zijn momenten geweest dat er aan tafel een sfeer was van 'we zijn er', en dat ik naar Zakaria keek en zag: we zijn er nog helemaal niet."

Het is een tactiek die de directeur van werkgeversvereniging AWVN, Raymond Puts, maar al te goed herkent. "Je kunt met Zakaria altijd lang een goed en constructief gesprek voeren", zegt hij. "Maar als je naar een uitkomst toe wilt werken, wordt hij standvastiger en legt hij ineens wat nieuws op tafel." Binnen eigen gelederen wordt die stijl ook wel 'de aai en de klap' genoemd. Oud-FNV-kaderlid Annetje Koreman: "Zakaria toont in het begin altijd heel veel begrip, daarna vráágt hij heel veel begrip, en dan begint het binnenslepen."

Een behendig prater was Boufangacha altijd al, zo vertelt zijn jeugdvriend Geoffrey Meye. In de arbeidersbuurt in Nieuwegein, waar ze opgroeiden, kwam dat goed van pas. Bijvoorbeeld als ze op het pleintje voetbalden en werden lastiggevallen door de oudere jongens uit de wijk. 'Zakaria trok altijd als eerste zijn mond open en wist precies wat hij moest zeggen om de boel te sussen', aldus Meye.

Die eigenschap heeft hij ongetwijfeld van zijn vader. Een 'begaafd' man die zijn eigen pad koos en, zo stelt Boufangacha's oudste zus Kaltoum, zijn drie dochters en zoon aanspoorde hetzelfde te doen. Zo zat Boufangacha senior in de medezeggenschapsraad van de fabriek en stapte hij naar de schooldirecteur toen Kaltoum huishoudschool als advies kreeg. "Uiteindelijk kon ik zo alsnog naar de havo. Bij Zakaria was zo'n gesprek niet meer nodig, de school kende onze familie inmiddels."

Boufangacha kon bovendien goed leren. Dat viel ook op toen hij na zijn rechtenstudie aan de slag ging als juridisch consulent bij FNV. Nog geen jaar later werd hij bestuurder bij FNV Luchtvaart. Daar maakte hij zich de materie razendsnel eigen, herinnert Koreman. Binnen de kortste keren repte ook hij van ca's (cabin attendants) en pa's (purser assistants) alsof hij nooit anders had gedaan. Hij kreeg er zelfs het ondenkbare voor elkaar: een staking van de 'blauwe familie' van KLM.

Met zijn activistische optreden speelde Boufangacha bovendien zichzelf in de kijker. Het leidde tot zijn verkiezing in het bestuur van FNV in 2017. In die rol maakt hij zich sindsdien niet alleen hard voor hogere lonen, maar ook voor minder flexwerk en meer diversiteit. Naast een quotum voor vrouwen in de top van het bedrijfsleven, ijverde hij binnen de SER ook voor meer culturele diversiteit op de werkvloer. Daardoor moeten bedrijven zich hierover nu jaarlijks verantwoorden.

Het is de vraag wat de volgende stap is voor de veelzijdige nieuwe 'old boy' uit het poldernetwork. Het FNV-voorzitterschap, de politiek? Zus Kaltoum denkt dat hij voorlopig nog wel genoeg uitdaging ziet in het ontketenen van die langverwachte loongolf. "Hij wil ook tijd overhouden voor zijn gezin." Want Boufangacha mag dan als geen ander weten hoe belangrijk werk is in het leven, hij weet ook dat het niet álles is.

In een interview met FD sprak Boufangacha vorig jaar openhartig over de 'wittemannencultuursfeer' in de Nederlandse polder. Hij kreeg in zijn beginjaren, zelfs binnen zijn eigen FNV, te maken met stereotyperende grappen. 'Ook van het bestuur. Zo van: "Moet ik mijn tas in de gaten houden?"

Boufangacha is getrouwd. Hij en zijn vrouw Sonja hebben drie kinderen van 5, 8 en 10

Over een slechte eigenschap van Boufangacha hoeft geen van zijn (werk)relaties lang na te denken: hij komt altijd te laat. Ongeacht of hij met een minister of zijn jeugdvrienden heeft afgesproken.