Dit artikel is afkomstig uit het AD. Elke dag verschijnt een selectie van de beste artikelen uit de kranten en tijdschriften op NU.nl. Daar lees je hier meer over.

Met donderend geweld bracht een Falcon-9-raket van SpaceX vanaf de basis VandenBerg nabij Lompoc (Californië) een opmerkelijke missie in de ruimte. Met de Double Asteroid Redirection Test (Dart) moet volgend jaar herfst een verre planetoïde van koers worden veranderd. Vijf vragen over een proef die de aarde moet beschermen tegen inslagen.

Alle hemellichamen dragen de littekens van inslagen van ruimtepuin. Ook de aarde wordt dagelijks getroffen door duizenden brokstukken, stukjes ijs, rots en ijzer, afkomstig van vuilnisbelten in de ruimte. Het meeste puin verbrandt in de dampkring maar soms zijn de brokstukken zo groot dat zij inslaan op aarde. Zoals in 1908, toen een meteoriet explodeerde boven Siberië en meer dan 2000 vierkante kilometer bos platlegde. Als het ruimtepuin zo groot is dat het inslaat op aarde, kunnen de gevolgen catastrofaal zijn. Zo'n 66 miljoen jaar geleden kwam er daardoor een einde aan de dinosauriërs toen een brokstuk van 10 kilometer breed insloeg op Yucatán in Mexico.

Volgens Nasa is meer dan 90 procent van de voor de aarde potentieel gevaarlijke planetoïden met het formaat van een berg in kaart gebracht. Astronomen hebben ook al 890 kleinere planetoïden van een kilometer of meer geïdentificeerd die af en toe in de buurt van de baan van de aarde komen. Van de bekende brokstukken wordt de eerstkomende honderd jaar geen gevaar verwacht, maar de nog niet ontdekte planetoïden baren natuurlijk wel zorgen. "Daarom moeten we waakzaam blijven", zegt sterrenkundige Amy Mainzer, verbonden aan de Universiteit van Arizona en dé specialist op dit terrein.

De ruimtesonde, ter grootte van een golfkarretje en 550 kilo zwaar, voert een zelfmoordmissie uit. Zij zal na een reis van bijna 10 miljoen kilometer rond 26 september 2022 met een snelheid van 24.000 kilometer per uur frontaal in botsing komen met de planetoïde Dimorphos die als een maantje om de grotere planetoïde Didymos draait. Bij deze test moet blijken of met zogeheten kinetische impacttechniek ruimtebrokken die de aarde bedreigen, in hun baan kunnen worden afgebogen. Zelfs de kleinste verandering, van een millimeter per seconde, kan al zorgen voor een afwijking, aldus Andy Rivkin, leider van het Dart-onderzoeksteam. In dit geval wordt er vanuit gegaan dat Dart de snelheid van de planetoïde met 5f centimeter per seconde kan doen afnemen, waarmee de baan van het maantje om Didymos met tien minuten zou worden vertraagd.

De 'zelfmoord' zal in beeld worden gebracht door de LiciaCube, een door Italië ontworpen satelliet. Zij zit op de Dart en koppelt zich tien dagen voor de inslag los om beelden ervan naar de aarde te kunnen sturen. Elke minieme afwijking zal met behulp van telescopen op aarde in kaart worden gebracht. "Voor de allereerste keer zal de mensheid de beweging van een hemellichaam veranderen", zegt Nasa-medewerker Tom Statler, wetenschappelijk leider van het project.

Als een groter exemplaar pas een paar maanden voor de inslag wordt ontdekt, dan is er maar één optie, naar het voorbeeld van de film Armageddon: met kernwapens. In dat geval verdampt een deel van het oppervlak van de planetoïde waardoor zij extra snelheid zou krijgen, hopelijk genoeg om van koers te veranderen. Maar als een planetoïde veel eerder wordt ontdekt dan kan er een Dart worden ingezet. Sommige onderzoekers vestigen hun hoop op lasertechnieken, om de planetoïden deels te kunnen verbranden. Andere wetenschappers zeggen dat met het plaatsen van zonnezeilen op de planetoïden door de invloed van zonlicht hun koers kan worden beïnvloed.