Dit artikel is afkomstig uit Trouw. Elke dag verschijnt een selectie van de beste artikelen uit de kranten en tijdschriften op NU.nl. Daar lees je hier meer over.

Het aantal meldingen van rookoverlast van buren stijgt dusdanig, dat de belangenorganisatie voor niet-rokers, Clean Air Nederland, hiervoor deze week een meldpunt heeft geopend. Voorzitter Tom Voeten spreekt van een 'duidelijk oplopende trend'. Afhankelijk van het seizoen komen er bij de organisatie tientallen e-mails en telefoontjes per week binnen over opdringerige sigarettenrook en bijbehorende stank.

Ook woningcorporaties krijgen daar klachten over, maar een deel van de meldingen blijft volgens Voeten onder de radar omdat ze worden geregistreerd als burenruzie. "En ja, het kan flink escaleren. Sommige niet-rokers verhuizen zelfs, na jarenlange ruzie en ergernissen." Het gaat bijvoorbeeld om roken in tuinen die mensen delen of die naast elkaar liggen, of rook van de buren die door een openstaand raam binnenkomt.

De helft van de meldingen zijn afkomstig van senioren, veelal uit armere wijken in grote steden, waar vaak stevig wordt gerookt en mensen dicht op elkaar wonen. Behalve de dagelijkse stank wijzen de klagers op de gezondheidsrisico's als gevolg van meeroken, zegt Voeten. "Niet zelden is er sprake van astma, COPD of allergieën, die door de rook kunnen verergeren."

Rookvrij wonen als recht

Tijdens corona liep het aantal burenruzies überhaupt flink op; 2020 was zelfs een recordjaar. Bij buurtbemiddelingsorganisaties werden toen zo'n 20.000 burenruzies gemeld. Dat waren er zo'n 2.500 meer dan in 2019. De stijging werd verklaard door het feit dat mensen veel meer tijd thuis doorbrachten. Geluiden en andere mogelijke bronnen van overlast vielen extra op.

"Rookconflicten zijn er altijd wel, ook buiten corona", zegt Bente London, directeur van BeterBuren. "Maar ongetwijfeld zal het iets meer zijn tijdens lockdowns." Haar organisatie zag in het eerste kwartaal van 2021 30 procent meer aanmeldingen voor bemiddeling in Amsterdam. Bij het oplossen van een rookruzie is het volgens haar het allerbelangrijkste dat je goede afspraken maakt met je buur.

Om het rookprobleem helderder in beeld te krijgen heeft Clean Air Nederland het meldpunt geopend - ook voor andere klachten, overtredingen en ideeën. "Sinds het rookverbod in 2004 zien we het als een recht om rookvrij te werken, maar voor wonen is dat vreemd genoeg niet het geval. Terwijl je daar dag en nacht verblijft, zeker als je op leeftijd bent."

Rookvrij wonen is een recht.

Voeten is tevens met corporaties in overleg om een substantieel deel van de woningen rookvrij te maken. "Veel corporaties staan daar positief tegenover, omdat het onderhoudskosten bespaart en minder drugsoverlast geeft. Het probleem is alleen dat ze woningzoekenden vanwege de privacy niet mogen registreren als rokers of niet-rokers. Dat hebben we onlangs aangekaart bij het ministerie van Binnenlandse Zaken."

Geen absurde wens

Ook werkt Clean Air Nederland aan proefprocessen om het recht op een rookvrije woonplek af te dwingen. "Juridisch gezien valt de buurman niets te verwijten, omdat die in zijn eigen huis mag doen en laten wat hij wil. Daarom gaan we de rokende buur én de verhuurder aansprakelijk stellen, want de laatste moet zorgen voor een normale woonplek, zonder stank- en rookoverlast. Tegelijk weten we dat corporaties juridisch met lege handen staan. We hopen dan ook dat de rechter aanstuurt op een nieuwe, wettelijke regeling, die corporaties meer opties biedt."

Een rookvrije woonplek is geen absurde wens, vindt Voeten. "In Noorwegen en de meeste staten in Amerika geldt al een rookverbod in sociale huurwoningen. In Nederland verbieden sommige particuliere verhuurders dat ook, wat scheelt in de schoonmaakkosten. Ook een studentencomplex van woningcorporatie De Key in Amsterdam is volledig rookvrij."