Lezer: Hoe kunnen wij als Nederlandse samenleving dit collectieve trauma verwerken?

Door dit verleden onder ogen te zien en ruimte te laten voor het vaak gevoelde ongemak. Ik heb jaren geleden het voorrecht gehad om onderdeel te zijn van open gesprekken tussen voor- en tegenstanders van zwarte piet. Wat ik tijdens die gesprekken geleerd heb is dat door elkaar te spreken de mens achter de mening in beeld komt. Zeker als mensen durven zich kwetsbaar op te stellen. Het gaat namelijk niet over schuldigen en slachtoffers nu, u en ik.

Wij wonen met elkaar in dit land met dit beladen verleden, maar hebben de kans met elkaar een betere toekomst te schrijven. Door elkaar te zien en te respecteren en wat mij betreft ook respect voor elkaars proces te hebben. Ik kan moeilijk boos worden op iemand die weinig over de slavernij weet: het is toch maar kort dat we de stilte voorbij zijn. Zolang de ambitie is te leren, de geschiedenis te kennen, elkaar te begrijpen vanuit gelijkwaardigheid, moeten we een heel eind met elkaar kunnen komen.

Lezer: Het slavernijverleden is te lang onderbelicht geweest en de overdracht hierover op school summier. En daarbij werd meer het perspectief van de voorspoed uit die periode meer besproken. Hoe kan dit anders, zodat we een generatie krijgen die beter en volledig geïnformeerd is over de totale geschiedenis? En zou dat helpen om een samenleving te krijgen waar iedereen gelijke kansen heeft?

Door het volledige verhaal te vertellen: je kunt niet over de rijkdom uit de zeventiende eeuw spreken zonder aandacht te hebben voor hen over wiens ruggen deze rijkdom verkregen is. Daarnaast is het referentiekader van degene die onderzoek doet en de geschiedenis schrijft heel erg belangrijk: bij de samenstelling van onderzoeksteam is het daarom noodzakelijk om je ervan te vergewissen dat verschillende perspectieven een significante plek hebben in het team. Pas dan zal er een generatie opgroeien met kennis over de volledige historie.

Lezer: Wat zou u willen vertellen aan mensen die zeggen "laten we stoppen met naar het verleden te kijken en laten we kijken naar de toekomst"?

Dat ik snap dat men dit beladen verleden niet wil oprakelen, maar dat we daar niet aan ontkomen, omdat de effecten van deze slavernij, namelijk negatieve beelden over mensen met Afrikaanse roots waardoor zij ook nu racistisch bejegend worden, nog steeds zichtbaar zijn. Dit slavernijverleden van vierhonderd jaar werkt nog steeds door en om onze toekomst met elkaar anders vorm te geven, in de vorm van gelijkwaardigheid en respect, is kennis over dit verleden noodzakelijk.

Lezer: Hoe zit het precies met de achternamen van veel Surinaamse mensen?

Bij de afschaffing van de slavernij kregen de tot slaaf gemaakten drie opdrachten opgelegd:

1. Zich bekeren tot het Christendom
2. Schoenen dragen
3. Een achternaam aannemen

De meeste achternamen werden gelinkt aan de namen van de plantage eigenaren: de achternaam van Anton de Kom is afgeleid van de achternaam van de plantagehouder Mok. Sommige namen werden verzonnen door de betreffende ambtenaar en sommige namen werden door de tot slaaf gemaakten zelf bedacht, waarbij verzet en bewustwording bij het nageslacht het doel was, bijvoorbeeld Nooitmeer, Nimmermeer, Vrede.

Lezer: Hoe groot was de bijdrage van de slavernij aan de Nederlandse economie destijds?

Volgens het laatste onderzoek, verricht door Pepijn Brandon, was dat 11 procent. (Onderzoek naar de economische waarde van de handel in slavernij gerelateerde producten voor het bbp van Nederland). Ik heb hier - hoewel ik het werk van Pepijn Brandon waardeer - toch een kanttekening bij, aangezien de waarde van het werk van de voorouders niet gekwantificeerd is.

En bovendien: al zou de waarde van de slavernij voor de Nederlandse economie 0,000000 procent zijn geweest, dan is het feit dat mensen uit hun vertrouwde omgeving ontvoerd zijn en ontdaan zijn van hun menselijke waardigheid, op z'n zachtst gezegd ongewenst of, om met de woorden van de Verenigde Naties te spreken, een misdaad tegen de menselijkheid.

Alle vragen en antwoorden teruglezen? Dat kan! Klik daarvoor hier.