Aan het eind van het jaar stappen veel mensen over naar een andere zorgverzekering. Zorgverzekeraars proberen klanten op allerlei manieren te lokken, bijvoorbeeld met leefstlijlapps die je kunnen helpen om gezonder te leven.

De meeste van deze apps geven alleen virtuele beloningen voor gezond gedrag. Je krijgt dan voor een rondje hardlopen bijvoorbeeld een sticker of beker voor in een virtuele prijzenkast. Maar de SamenGezond-app (Menzis, Anderzorg en HEMA) en de ASR Vitality-app (ASR en Ditzo) geven echte beloningen, zoals cadeaukaarten of zelfs een bijdrage aan een Apple Watch. Die kunnen klanten verdienen als ze sporten of een gezondheidcheck doen.

"Tastbare beloningen werken heel goed", zegt Raoul Nuijten. De gedragswetenschapper van de Technische Universiteit Eindhoven heeft onderzoek gedaan naar het effect van leefstijlapps. "We zien dat mensen apps vaker gebruiken als ze daar fysieke beloningen voor krijgen."

"Veel mensen starten het nieuwe jaar met goede voornemens, zoals vaker bewegen", legt Nuijten uit. "Het volhouden van de goede voornemens is vaak lastig. Een tastbare beloning kan dan net het extra zetje in de rug geven om vol te houden".

Ook de Consumentenbond ziet wel iets in de leefstijlapps "Alles wat eraan bijdraagt om gezonder te leven is toe te juichen", zegt woordvoerder Gerard Spierenburg. "Maar de basisverzekering is voor iedereen gelijk. Het kan niet zo zijn dat iemand door de app meer korting krijgt omdat hij makkelijker beweegt en een ouder iemand daar niet voor in aanmerking komt."

Dat is ook niet het geval. De ASR Vitality-app biedt als beloning cadeaubonnen voor bijvoorbeeld bol.com of geld terug op de aanvullende verzekering. In de SamenGezond-app kunnen vanaf 2023 verdiende punten ingewisseld worden voor loten in een loterijspel. Daarmee kunnen gebruikers cadeaus winnen.

Het effect van leefstijlapps werkt volgens verzekeraar ASR twee kanten op. "Klanten blijven langer gezond en het geld dat de verzekeraar moet uitkeren voor zorg blijft beheersbaar", zegt woordvoerder Rosanne de Boer. "Op de lange termijn draagt het dus bij aan het betaalbaar houden van de zorgpremies."

Gezondheidseconoom Bram Wouterse van de Erasmus Universiteit in Rotterdam vindt het opmerkelijk dat zo veel zorgverzekeraars leefstijlapps aanbieden: "Het is in mijn ogen vooral bedoeld als marketinginstrument. De basisverzekering is bij iedere verzekeraar gelijk. Met zo'n app probeert een verzekeraar zich te onderscheiden ten opzichte van concurrenten."

Verzekeraars hebben in de ogen van Wouterse maar beperkte mogelijkheden om iets aan de leefstijl van klanten te doen. "Het zijn gewoon schadeverzekeraars die zo goedkoop mogelijk zorg willen inkopen. Het gezonder maken van klanten is niet de hoofddoelstelling."

De SamenGezond-app van Menzis is volgens de zorgverzekeraar vooral ontwikkeld vanuit de maatschappelijke rol die het bedrijf heeft. "De app draagt bij aan kleinere gezondheidsverschillen tussen mensen en minder chronische zorgvraag in de toekomst." zegt woordvoerder Marlies Verhoef.

"De leefstijlapps leveren zorgverzekeraars geen financieel voordeel op", bevestigt Wouterse. "Dat komt door het Vereveningsfonds. Zorgverzekeraars met veel ongezonde klanten die meer zorgkosten maken, worden door het fonds gecompenseerd. Worden de klanten gezonder, dan krijgt de verzekeraar dus ook minder geld uit het risicovereveningsfonds."

Toch denkt Wouterse dat een aantal zorgverzekeraars oprechte bedoelingen hebben met hun leefstijlapps. "Je kunt zo'n app ook zien als een vorm van zorg: daarmee help je mensen met bijvoorbeeld overgewicht om af te vallen."