In China is al jarenlang sprake van internetcensuur, uitgevoerd door de overheid. In het land zijn diverse websites geblokkeerd, bijvoorbeeld omdat ze niet overeenkomen met de kijk op de wereld van de Chinese overheid. Ook sociale media zoals Facebook, Instagram, Twitter en YouTube zijn geblokkeerd.

Dat weerhoudt sommige Chinezen er niet van om toch gebruik te maken van de platforms. Afgelopen weekend werd op sociale media een video verspreid waarin kritiek werd geuit op de lockdown in Sjanghai. Dit soort kritische beelden zijn niet nieuw, vertelt Frans-Paul van der Putten, China-expert van het onderzoeksinstituut Clingendael, aan NU.nl.

Volgens hem zijn eerder soortgelijke video's verspreid, bijvoorbeeld tijdens de eerste grote lockdown in Wuhan. "Maar het feit dat deze video zo lang online stond en zo veel werd verspreid, is wel opvallend te noemen. Er zijn steeds meer tekenen van maatschappelijke onrust in China."

De betreffende video:

In de video is onder meer een huilende baby te horen, die van zijn ouders zou zijn gescheiden vanwege het quarantainebeleid van een ziekenhuis. Ook is te horen dat een vrachtwagenchauffeur met een truck vol eten niet verder de stad in mag rijden. Hij vraagt of hij het voedsel dan weg moet laten rotten.

Ook wordt er een voedselpakket vernietigd door een desinfectieteam, wordt een hond doodgeslagen, mag een kankerpatiënt niet naar huis na chemotherapie en kan iemand geen ambulance vinden voor een ziek familielid.

De omstandigheden in Sjanghai zijn momenteel erg slecht, zegt Van der Putten. "De lockdown blijft maar aanhouden. Het lukt mensen niet goed meer om aan voedsel te komen. Hoe ernstig de situatie en hoe groot de onrust precies is, is moeilijk te zeggen omdat veel wordt gecensureerd."

Normaal gesproken zit de Chinese overheid daar bovenop en worden beelden van dit soort erbarmelijke situaties zo snel mogelijk verwijderd. Afgelopen weekend werd de video zo snel verspreid dat de autoriteiten het niet meer bij konden houden. "Inmiddels hebben ze de situatie weer onder controle", zegt de China-expert.

Maar hoe sporen de autoriteiten die beelden dan op? "De overheid heeft een uitgebreid systeem van ingrijpen wanneer dat nodig is. Ze houden bijvoorbeeld bepaalde gevoelige woorden in de gaten." Dat weten de inwoners van het land ook, waardoor ze vaak codewoorden gebruiken. "Er is daardoor al langer een kat-en-muisspel gaande met de overheid."

De maker van de video krabbelt inmiddels terug, meldt De Volkskrant. Hij heeft mensen opgeroepen de video niet meer verder te verspreiden. "Ik kan me voorstellen dat je enorm schrikt als een video waarin je kritisch bent op de overheid viraal gaat. Je kunt daarvoor een boete krijgen, of zelfs een gevangenisstraf", aldus Van der Putten.