Het coronatoegangsbewijs werd vóór de huidige lockdown bij restaurants, cafés, musea en amateursport slecht gecontroleerd. Hoewel locaties vaak wel om een QR-code vroegen, werd de verplichte identiteitscontrole vaak niet of onvolledig uitgevoerd, bevestigt onderzoek van de Universiteit Twente in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid.

Mysteryguests van de universiteit probeerden in november 469 keer op onjuiste wijze binnen te komen bij locaties waar de coronapas verplicht is. In slechts een kwart van de gevallen werd daarbij om zowel een QR-code als een ID-bewijs gevraagd.

Het onderzoek bevestigt het beeld uit een monitor die in opdracht van het ministerie wordt uitgevoerd. Daaruit blijkt dat de controle van de coronapas in de laatste weken voor de lockdown afnam. Begin november werd bij 32 procent om een QR-code én ID-bewijs gevraagd; halverwege december was dat nog maar 26 procent.

In augustus en oktober werden al 975 controles met mysteryguests uitgevoerd. In die periode scoorden de horeca en sportwedstrijden ook slecht, bleek vorige week.

De identiteitscontrole is belangrijk om te voorkomen dat mensen op frauduleuze wijze alsnog ergens binnenkomen. Toegang zonder geldige coronapas vergroot het risico op verspreiding van het coronavirus. Ook kan slechte controle zorgen voor een deuk in het vertrouwen van de maatregel.

Vrijwel alle locaties waar een coronatoegangsbewijs verplicht is, zijn sinds 19 december gesloten. Het demissionaire kabinet heeft Nederland op slot gedaan vanwege zorgen over de besmettelijkere omikronvariant. De lockdown duurt tot zeker 15 januari.

Controle ging bij grote meerderheid niet goed

De coronapas werd op 6 november op meer locaties verplicht, waaronder bij musea en binnensporten (zoals sportscholen en -verenigingen).

Uit de onderzoeken blijkt dat de controle bij musea in ongeveer een kwart van de gevallen goed werd uitgevoerd.

Bij sportlocaties ging de controle tussen de 20 en 25 procent van de gevallen goed. Over de bijbehorende kantine verschilt het beeld: bij de bezoeken van mysteryguests werd de controle in 10 procent van de gevallen correct uitgevoerd. Volgens de monitor is dat 23 procent.

Ook in andere horeca blijkt dat de controle niet altijd ging zoals het hoort. Zo vroegen restaurants slechts tussen de 25 en 31 procent van de gevallen om zowel een QR-code als ID-bewijs. Bij cafés ging het iets vaker goed: tussen de 28 en 36 procent van de gevallen.

Soms werden controles pas uitgevoerd als gasten al aan een tafel zitten. Ook vroegen horecaondernemers soms niet om een ID-bewijs, maar naar de geboortedatum of een deel van de naam. Dat is gevoeliger voor fraude.

Op terrassen, waar de coronapas in november ook verplicht werd, ging de controle slechts tussen de 10 en 21 procent van de gevallen goed.