
Na vaccinatie besmet en toch een geldige coronapas: 'Aanpassen heeft een prijs'
Volg het nieuws rond de coronapas
Met een gebroken been ga je niet autorijden, ook al heb je een rijbewijs. Met die vergelijking maakt demissionair minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) duidelijk dat het onverstandig is om besmet op stap te gaan, ondanks een geldige coronapas.
Want het kan wel. Mensen die ondanks hun vaccinatie besmet zijn met het coronavirus, raken hun geldige QR-code niet kwijt. Zij blijven na hun positieve test toegang houden tot locaties waar een coronatoegangsbewijs verplicht is.
Je krijgt een geldige coronapas als je...
- ... volledig gevaccineerd bent. De pas is twee weken na de tweede AstraZeneca-, Pfizer- of Moderna-prik geldig. Of vier weken na één dosis van het Janssen-vaccin.
- ... corona hebt doorgemaakt en hersteld bent. Je kunt elf dagen na de besmetting een herstelbewijs krijgen. Deze coronapas is een half jaar geldig en binnenkort een jaar.
- ... recent negatief getest bent (je hebt geen corona). Het toegangsbewijs is dan 24 uur geldig.
"Wil je dat de overheid een lijst van gebroken benen heeft en die naast een lijst met mensen met een rijbewijs kan leggen?", vraagt Ron Roozendaal, chef corona-apps bij het ministerie van Volksgezondheid.
Hetzelfde principe zou met CoronaCheck moeten gebeuren om het vraagstuk van de besmette gevaccineerde op te lossen. Het lijkt simpel, ware het niet dat CoronaCheck dan continu die twee lijsten moet vergelijken én van beide lijsten moet weten om wie het gaat.
Dat kan nu niet, omdat in de QR-code alleen minimale informatie staat om fraude te voorkomen: de eerste letter van de voor- en achternaam en de geboortedag en -maand. Of het toegangsbewijs geldig is vanwege vaccinatie of na een test staat er niet bij. "Je weet dat het toegangsbewijs klopt, maar verder kun je er niks mee."
"Ja, technisch kunnen we het helemaal omgooien", zegt Roozendaal. "Maar dan zouden we alle moeite om privacy te beschermen gratis en voor niets verliezen. We willen geen app waarmee de overheid ook kan zien waar je allemaal incheckt."
Privacy als belangrijk uitgangspunt kwam voort uit de maatschappelijke discussie over die andere app: CoronaMelder, vertelt Roozendaal, die de ontwikkeling van beide apps onder zijn hoede had. "Toen ging het er al over dat de overheid je er niet mee moet kunnen volgen."
Omdat het ministerie niet aan dit principe wil tornen, accepteert het dat de app een besmette gevaccineerde toegang blijft geven. "We hebben hier heel bewust voor gekozen", zegt Roozendaal, die ook hoopt op het verantwoordelijkheidsgevoel van mensen. "Als je ziek bent, ga je ook niet bij je vrienden op bezoek."
App aanpassen lost het probleem nooit helemaal op
Kijk maar naar België als je wil begrijpen wat de risico's zijn, zegt Roozendaal. Daar wijzigde de overheid de app zodat die voortaan controleerde of een gevaccineerde personen recent positief getest is.
Niet veel later kondigde de Gegevensbeschermingsautoriteit een onderzoek aan naar het mogelijk uitlekken van medische gegevens van tienduizenden Belgen als gevolg hiervan. "We hebben in Nederland al helemaal aan het begin besloten dat we dat risico niet willen lopen", zegt Roozendaal.
Het aanpassen van CoronaCheck lost het probleem bovendien nooit helemaal op. Je zou het systeem daarna simpelweg kunnen omzeilen, zegt Ivo Jansch, architect van de app. "Als je zaterdag naar een festival wil en bang bent dat je positief bent, laat je je toch gewoon niet testen?"
Een digitale reparatie heeft ook geen invloed op mensen met een papieren QR-code na vaccinatie. "De overheid gaat bij wijze van spreken ook niet bij je inbreken om je papieren coronabewijs mee te nemen", zegt Roozendaal.
Wat weten we over het besmettingsrisico na een vaccinatie?
- Als de controle van het toegangsbewijs goed gaat, krijg je alleen toegang na vaccinatie, een negatieve testuitslag of als je recent corona hebt gehad en daarvan hersteld bent.
- Het systeem is niet waterdicht: wie gevaccineerd is, kan het virus ook bij zich dragen. En wie zich laat testen, kan het virus na de test alsnog oplopen.
- Iemand die negatief getest is en het virus toch bij zich draagt, is nog altijd twee keer zo besmettelijk als iemand die gevaccineerd is en het virus toch bij zich draagt, aldus het OMT. Die berekening is gebaseerd op een studie onder Britse huishoudens.
- Het ministerie van Volksgezondheid heeft geen gedetailleerder onderzoek laten uitvoeren naar het risico op overdracht bij gebruik van de coronapas.
- Mensen die niet gevaccineerd zijn, geven het virus het vaakst door aan andere ongevaccineerden. Zij lopen dus het meeste risico het virus te verspreiden en om (ernstig) ziek te worden. Wie wel is geprikt, verspreidt en ontvangt het virus minder vaak.