Facebook heeft volgens de Consumentenbond en DPS jarenlang privégegevens van zijn gebruikers en hun Facebook-vrienden verzameld en die data zonder toestemming aan derden verstrekt.

De Consumentenbond en DPS vinden ook dat Facebook zijn gebruikers misleidde. "Het platform beloofde ten onrechte dat het gebruik altijd gratis zou zijn, terwijl gebruikers in feite betaalden met hun gegevens. Zo verrijkte Facebook zich ongerechtvaardigd en ten koste van zijn gebruikers."

Facebook moet alle gebruikers in Nederland compenseren, vinden de partijen. Ze roepen consumenten op om zich kosteloos via een speciale pagina aan te melden om de collectieve actie te steunen.

Door aan te melden steunen mensen de partijen in de zaak tegen Facebook, zegt woordvoerder Gerard Spierenburg van de Consumentenbond. Maar daarmee komen ze ook in aanmerking voor een mogelijke vergoeding. "Het kan geen kwaad." Wel moeten mensen tussen 1 januari 2010 en 1 januari 2020 Facebook-gebruiker zijn geweest en een periode daarvan in Nederland hebben gewoond.

Het Amerikaanse advocatenbureau Lieff Cabraser Heimann & Bernstein financiert de zaak van de Consumentenbond en DPS. Dat gebeurt op basis van 'no win, no fee'. Dat betekent dat het bureau alleen bij succes van de actie een vergoeding van de gemaakte kosten en een vergoeding van maximaal 18 procent van de opbrengst van de actie krijgt.

De partijen staan aan het begin van het traject, zegt Spierenburg. "Facebook is gedagvaard, maar kan aangeven liever niet naar de rechter te gaan en in gesprek te gaan. Als daar voldoende grond voor is, dan nemen we dat in overweging."

Het is volgens de Consumentenbond nog niet te zeggen of Facebook-gebruikers gecompenseerd worden en zo ja: hoe hoog dat bedrag zal zijn. "We vinden dat Facebook met een regeling moet komen die voldoende compensatie biedt voor wat het platform fout heeft gedaan. Daarover willen we met Facebook in gesprek. Zo nodig zullen we onze eisen via de rechter afdwingen."

In een verklaring aan NU.nl laat een woordvoerder van Facebook weten de privacy van gebruikers "heel serieus" te nemen. "We hebben ons volop ingezet om ervoor te zorgen dat we voldoen aan de eisen van de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG), waaronder het duidelijk maken van ons beleid en het eenvoudig terugvinden van onze privacyinstellingen. Ook hebben we input gevraagd van privacydeskundigen en toezichthouders in heel Europa."

Het bekendste voorbeeld van gebruikersgegevens die in handen kwamen van derden, is het Cambridge Analytica-schandaal. In 2018 bleek dat dit bedrijf Facebook-data van 87 miljoen gebruikers wereldwijd had verzameld via een malafide quizapp. Gebruikers waren daarvan niet op de hoogte.

Begin juli van dit jaar bleek dat Facebook nog steeds onterecht gegevens verstrekte, ook na aanpassing van zijn regels. Vijfduizend ontwikkelaars hadden toegang tot informatie van inactieve Facebook-gebruikers, maakte het bedrijf zelf bekend.