NU.nl
Kamerleden Kati Piri (PvdA) en Pieter Omtzigt willen dat het kabinet alle communicatie overlegt die verband houdt met de evacuaties uit Kaboel, zo blijkt uit Kamervragen die ook aan demissionair premier Mark Rutte zijn gericht. "Het Afghanistandossier is wat ons betreft nog niet gesloten", zegt Piri tegen NU.nl.
Piri en Omtzigt besloten hun vragen juist nu te stellen om te voorkomen dat het Afghanistandossier zou ondersneeuwen door Prinsjesdag en de Algemene Beschouwingen. "Na het debat van afgelopen donderdag leven er bij ons misschien nog wel meer vragen dan daarvoor", zegt Piri. Niet alleen Omtzigt en Piri stelden Kamervragen, ook GroenLinks wil opheldering van het demissionaire kabinet.
Een van de belangrijkste vragen is hoe het kabinet tot het besluit kwam om de ambassadeur in Kaboel te vragen drie mensen te selecteren uit een groep van zestig familieleden van lokale ambassademedewerkers. De rest kon eerder niet op de evacuatielijsten komen. De inmiddels afgetreden buitenlandminister Sigrid Kaag kon de Kamer geen bevredigende antwoorden geven. Rutte beweerde dat er in de kabinetsbesprekingen nooit een dergelijk besluit is genomen. Piri is verbaasd: "Iemand moet een besluit hebben genomen. Rutte had hier geen steekhoudend verhaal. In de e-mail kun je zwart-op-wit lezen hoe het is gegaan. De ambassadeur heeft dat toch niet verzonnen?"
Omtzigt en Piri willen nu dat alle communicatie wordt vrijgegeven en ook dat de besluiten van de ministerraad openbaar worden. Piri: "Het staat zwart-op-wit dat de ambassadeur zegt: "Drie van de zestig gaan we niet doen." Dat wordt vervolgens door ambtenaren in Den Haag niet tegengesproken in de mails. Wat is daar nou gebeurd? Daar moet duidelijkheid over komen."
Onduidelijkheid over lot achterblijvers in Afghanistan
Piri wil niet alleen helderheid over de besluitvorming in Den Haag. Ze vindt het misschien nog wel belangrijker dat de mensen in Afghanistan weten waar ze aan toe zijn. Daags na het debat stroomde Piri's mailbox vol met berichten van bezorgde Afghanen. Zij hebben geen idee wat ze nog van Nederland kunnen verwachten.
Het e-mailadres waar ze zich konden melden, is inmiddels afgesloten. Ze kunnen daardoor op geen enkele manier meer contact met de Nederlandse overheid opnemen. Piri noemt het bizar dat het e-mailadres niet meer bereikbaar is. "Dit is de alarmlijn van mensen die in Afghanistan in doodsangst zitten."
Rutte zei aan het einde van het Kamerdebat dat hij "niet gaat beloven" dat mensen naar Nederland kunnen komen. "We kunnen het fysiek en logistiek niet aan", aldus de premier. Hij pleitte ervoor "een internationale weg te vinden" om mensen in veiligheid te brengen. Daarvoor wil Nederland samenwerken met de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR. Piri: "Prima om die route te onderzoeken, hoewel je dat weleens heel veel tijd kan gaan kosten."
Waarom evacueren VK en Duitsland wel en Nederland niet?
Volgens Piri heeft de Nederlandse overheid veel te snel besloten mogelijke vluchtelingen door te schuiven naar internationale organisaties en zelf te stoppen met evacuaties. Piri vraagt zich af hoe het kan dat buurlanden als het Verenigd Koninkrijk en Duitsland er wel in slaagden in de afgelopen dagen nog honderden mensen naar buurlanden te krijgen en Nederland niet?
En hoe kan het dat ze daar wel kant-en-klare lijsten hebben met namen van Afghanen die met deze landen samenwerkten en nu in gevaar zijn? "De Nederlandse overheid suggereert dat het om tienduizenden mensen gaat die hiernaartoe willen komen, maar ik weet bijna zeker dat dat getal veel lager ligt. We hebben maar een paar hulporganisaties die actief waren in Afghanistan. Die hebben allemaal keurige lijsten ingeleverd. Het is schandalig dat de ministeries na al die weken vervolgens niet zelf fatsoenlijke evacuatielijsten hebben gemaakt. We weten zelfs niet wie er nou wel en niet in aanmerkingen komen om te worden geëvacueerd."
Het kabinet heeft na alle kritiek aangekondigd dat er een onafhankelijk onderzoek naar de evacuaties moet komen. "Het is goed dat zo'n onderzoek er komt", zegt Piri. "Maar dat gaat maanden of misschien wel jaren duren. Daar hebben de mensen die nu nog vastzitten in Afghanistan niet veel aan. Die moeten nu geholpen worden."
