NU.nl
De Taliban zeggen geleerd te hebben van hun eerdere fouten en hebben beloofd om bepaalde zaken anders aan te pakken dan de vorige keer dat ze aan de macht waren in Afghanistan. Er zijn echter nogal wat redenen waarom die beloftes niet geloofwaardig zijn.
Welke beloftes hebben de Taliban gedaan?
- Meisjes mogen gewoon naar school
- Vrouwen mogen blijven werken en hoeven geen boerka te dragen
- Persvrijheid wordt gerespecteerd, journalisten mogen kritisch zijn
- Er worden geen wraakacties ondernomen tegen Afghanen die hebben samengewerkt met de NAVO
De Taliban beschikken over een uitgekiende, gelikte pr-machine. Volgens journalist en oud-analist bij het ministerie van Defensie Joris Versteeg is de groep "echt veel beter" geworden in het bereiken van een groot publiek met hun eigen communicatie.
Ook Martine van Bijlert, voormalig diplomaat en medeoprichter van Afghanistan Analysts Network, stelt vast dat de pr-machine van de Taliban "zeer gelikt" is.
"Het is niet alleen een toneelstukje, het komt ook overeen met hoe ze zichzelf zien: als een groep die stabiliteit brengt. De vraag is hoe ze straks gaan omgaan met het verschil tussen wat ze zeggen dat ze gaan doen en wat er daadwerkelijk gebeurt. Want dat verschil komt er zeker."
Het is nog maar de vraag of alle Taliban-strijders de bevelen van hun leiders op de juiste manier uitvoeren. "Je ziet op lokaal niveau strijders zelf bepalen wat er wel en niet kan, gebaseerd op hoe zij denken dat het moet", zegt Van Bijlert. Dat bleek bijvoorbeeld tijdens de onafhankelijkheidsviering, toen de Taliban om sommige plekken wel ingrepen en op andere plekken niet.
Volgens Van Bijlert "moet nog blijken of iedereen in de dorpen en steden, en zelfs in Kaboel, de regels en principes op dezelfde manier gaan interpreteren".
De Taliban hebben wel een duidelijke hiërarchie en bevelstructuur, zegt Versteeg. "En die bevelen worden ook wel opgevolgd." Afghanistan is volgens Versteeg echter ook "een land van duizend koningen, zoals het gezegde luidt". En dat geldt ook voor de Taliban.
"De afgelopen vijftien jaar werd er door leden ook veel op eigen initiatief gedaan. Je zou kunnen spreken van een verticale bevelstructuur, gekoppeld aan horizontaal initiatief. Het is juist die combinatie die de Taliban zo sterk en gevaarlijk maakt."
Er zijn al berichten dat de Taliban hun beloftes breken. Zo zouden in gebieden die al langer onder controle van de Taliban staan, meisjes weggestuurd zijn van scholen en vrouwen gedwongen zijn om thuis te blijven.
Amnesty International en de Verenigde Naties hebben "geloofwaardige" ooggetuigenverslagen van etnisch geweld en wraakacties tegen mensen die meewerkten aan de NAVO-missie. "Dat wijst erop dat de 'pure' Taliban eraan komt", meent Versteeg.
"De Taliban hebben tijdens hun opmars in Hazara-gebied negen ongewapende mannen gemarteld en vermoord. Dat is een oorlogsmisdrijf", aldus Van Bijlert. "Nu is hun boodschap dat dit niet meer gaat gebeuren omdat de oorlog over is, maar je begrijpt dat nog niet iedereen dat gelooft."
Het is nog niet duidelijk of de Taliban-leiders hun beloftes volhouden als de internationale troepenmacht weg is. Momenteel zijn er nog NAVO-militairen, vooral Amerikanen, in Afghanistan om de evacuatie van ambassadepersoneel te regelen. Die troepen moeten 31 augustus weg zijn, heeft de Amerikaanse president Joe Biden afgesproken met de Taliban.
"Op dit moment hebben ze belang bij goede pers om door de internationale gemeenschap erkend te worden. Maar hoe zal dat over een paar maanden zijn?", vraagt Versteeg zich hardop af.
Van Bijlert: "Het is nog niet duidelijk wat de regels gaan worden en hoe ze dat gaan bepalen. Zo weten we niet of de regering alleen uit Taliban gaat bestaan of ook uit andere politici en leiders. "
