​Ergens langs een trainingsveld in Norwich werd ik ineens een centimeter of tien opgetild en tegen de reling gedrukt. Theo Janssen had me in een houdgreep genomen. 

Door Bart Vlietstra

Volgens mij zei ik daarvoor iets over zijn inzet. Of vroeg ik smalend of hij zo nog krachttraining ging doen. Theo is van de cynische humor, ongetwijfeld had hij daarvoor iets gezegd over de wallen onder mijn ogen in relatie tot het uitgaansleven in de Engelse stad waar Ajax zijn zomerse trainingskamp had opgeslagen.

Een aantal spelers zag het. En daar ging het om. Janssen moest even laten zien hoe sterk hij was (en dat was-ie inderdaad, want ik kreeg me niet losgerukt), wie hier de dominante gorilla was.

Het stelde geen fluit voor. Na drie tellen liet hij los, bij de vierde spraken we al over onze vakanties, waarbij ik hem aanraadde een keer op safari naar Kenia te gaan. Theo zei toen dat als hij een dikbuikig grijs dier wilde zien, hij ook in de spiegel kon kijken. Want zo is Theo ook wel weer. Vol zelfspot.

Ik zou zeggen: de ideale Ajacied. Stoer, sterk, relativerend en ook nog behept met een technische en tactische bagage die na dertien jaar geen betoog meer behoeft. En toch trok ook Janssen het niet; de Grote Aankoop zijn in de Arena.

Toen hij tijdens een interview een keer zijn masker liet zakken, gaf hij toe dat de druk, de vele op hem gerichte 'megakritische' ogen, hem bepaald niet koud lieten. Er maakte zich een bepaalde blues van hem meester. Amper een maand na het zilverruggetje in Norwich leverde hij zijn forse contract in voor een veel minder lucratieve verbintenis bij Vitesse.

Worstelen

Ik moet eraan denken als ik Kolbeinn Sigthorsson zie worstelen met zichzelf, zijn positie, zijn ploeggenoten en de verwachtingen. Voorganger Mounir El Hamdaoui had na een goede start hetzelfde probleem. Demy de Zeeuw kreeg het dirigentenstokje sinds een slepende mondblessure nooit meer in vast in handen. En laat ik over al die VanBastische aankopen maar eens een keer zwijgen.

Ligt dat alleen aan de dwingende ogen? Het cliché dat Ajax-fans alleen naar de Arena komen om te controleren of er gewonnen en goed gespeeld wordt? Aan de media die zich massaler melden dan bij welke Nederlandse club ook en in de vraagstelling de lat soms op 1995-hoogte leggen?

"Dat is wel Ajax. Dat merkt Theo nu ook", zei Toby Alderweireld eind vorig seizoen tijdens een interview tegen me. "Ze praten niet over die drie goede wedstrijden, maar over die ene slechte. Dat is soms kut, echt vervelend. Zelfs spelers van andere clubs hoor je vaak een beetje 'anti' doen. Maar als ze voor Ajax mogen voetballen, staan ze allemaal in de rij. Dan komen ze nog op de fiets hier naartoe."

Als ze er eenmaal zijn, piepen ze dus wel anders. Dat komt niet alleen door de kritische omgeving (die overigens tijdens de wedstrijden wel meevalt, sterker nog: meer dan ooit worden de spelers de laatste jaren toegezongen door de harde kern), een andere remmende factor is de specifieke speelstijl. En een derde is de bescherming van het eigen talent.

Ja, dat wordt ook een heel enkele keer uitgefloten. Of teruggezet naar de A1. Maar bij Ajax móéten Siem de Jong en Christian Eriksen spelen. En mag vooral die laatste doen wat hij wil.

Cultureel bepaald

Bij Ajax schaven ze liever aan Viktor Fischer, Jody Lukoki en Derk Boerrigter dan dat ze Miralem Sulejmani nog een keer op het paard proberen te zetten. Na een hoop vijven en zessen kwam Niklas Moisander (overigens ook voormalig Toekomst-bewoner) voor Jan Vertonghen, maar mocht Alderweireld straks vertrekken, dan gaan jonkies Joël Veltman en Stefano Denswil dat gat opvullen.

Het is een cultureel bepaald verschijnsel in de Arena, de bescherming van de eigen soort. En niet zonder succes, trouwens. Alleen Klaas-Jan Huntelaar en Luis Suarez doorbraken recentelijk het patroon.

Directeur voetbalzaken Marc Overmars kondigde al aan zeker te zullen investeren mocht de verwachte uittocht (De Jong, Eriksen, Alderweireld) zijn beslag krijgen. Raadzaam lijkt het om wederom de fiches flink te spreiden. Hoe sterk of stoer ze ook zijn; Grote Aankopen verschrompelen bij Ajax razendsnel.