Nederlanders moeten volgens het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) meer sparen en hier bovendien hulp bij krijgen. Maar wat zeggen spaarexperts, en wat zijn hun tips?
Het Nibud is "zeer bezorgd", omdat 2,5 miljoen Nederlandse huishoudens te weinig spaargeld achter de hand zouden hebben. Volgens de organisatie zouden de overheid en de financiële sector sparen makkelijker moeten maken.
Zo pleit de organisatie voor een ruimere vermogensvrijstelling om in aanmerking te komen voor kwijtschelding van gemeentelijke heffingen. Ook zouden we direct moeten kunnen sparen na de aanschaf van een product.
Financieel adviseur Paul van der Kwast vindt het wat overdreven. "Het Nibud slaat vaak door met dit soort dingen. Ik vind niet dat de overheid zich te veel met persoonlijk spaargedrag moet bemoeien. Dan krijg je een Big Brother-achtige situatie."
Eigen keuze
Volgens Van der Kwast moet je er zelf voor kiezen om bepaalde spaargewoonten aan te leren. Hij noemt de spaarformule van BNP Paribas Fortis als voorbeeld. Daarbij wordt het bedrag dat je pint naar boven afgerond. Het kleine bedrag dat je te veel betaalt, gaat rechtstreeks naar je spaarrekening. "Dat vind ik een leuk concept. En je moet ervoor kiezen om dit in te stellen. Niemand die je ertoe dwingt."
Van der Kwast: "Sommige mensen zijn nu eenmaal makkelijker met geld uitgeven dan anderen. Dat is niet per se erg. Als je veel schulden hebt, is het een ander verhaal en moet je je uitgavenpatroon aanpassen. Maar mensen kijken nu eenmaal meestal niet rechttoe rechtaan naar hun uitgaven, alsof ze zelf een bedrijf zijn. Maar goed ook, want daar word je niet gelukkig van."
Voor de cliënten die minder moeten uitgeven en meer moeten sparen, weet Van de Kwast iets: "De beste manier is om een grafiek te maken met scenario's op de lange termijn. Bijvoorbeeld wat er gebeurt als je op deze manier doorgaat, en wat er gebeurt als je inkomen wegvalt in het geval van ontslag of arbeidsongeschiktheid."
Niet iedereen hoeft volgens hem nu grafieken te maken: "Het belangrijkste is dat je bewust bent van wat er zou kunnen gebeuren, en dat je daar rekening mee houdt."
Zegels
Joke de Kock is manager van Bureau Schuldhulpverlening Tilburg en voorzitter van de branchevereniging voor schuldhulpverlening en sociaal bankieren. Zij kijkt er iets anders tegen aan: "Als kind werd ik op school aangespoord om zegeltjes te kopen. Die waren een kwartje ofzo. Als je kaart vol was en in totaal 5 gulden waard was, dan kon je ermee naar de bank en dan kreeg je 5 gulden plus een extra gulden.
Dat soort regelingen hebben er volgens de expert voor gezorgd dat een hele generatie het vanzelfsprekend vond om te sparen voor later. "Dat soort dingen zijn er nu niet meer. Dat, in combinatie met dat op een spaarrekening amper nog rente wordt vergoed, maakt dat iedereen denkt dat sparen niet loont."
Terwijl sparen volgens De Kock toch zeker belangrijk is. "Niet voor later als je oud wordt, maar voor een reserve voor als je wasmachine kapot gaat. Veel mensen staan niet stil bij dat soort uitgaven. Dat kan het begin zijn van financiële problemen."
Maakbaarheid
De maatschappij zorgt er volgens De Kock voor dat we te veel uitgeven. "Alles is maakbaar. Iedereen heeft het en doet het, dus wil je meedoen."
De Kock ziet het ook vaak misgaan bij mensen die veel tegenslag ervaren, bijvoorbeeld in hun relatie of met hun gezondheid. "Soms kan je dan denken: 'Ok, nu mag ik dit wel even kopen'. En dat dat dan te vaak gebeurt."
De verleiding van reclames speelt ook een grote rol: "Je hoeft tegenwoordig niet meer te sparen voor een auto, je kan gewoon aan 'private leasing' doen. Dat dat uiteindelijk duurder is, daar zijn mensen niet mee bezig." Volgens De Kock zijn er allerlei verschuivingen die de consument verleiden om nú een aankoop te doen.
De beste motivering voor sparen is volgens De Kock: "Het heeft vooral te maken met bewustwording dat het leven niet maakbaar is. Dat je elke dag opnieuw weer voor tegenvallers kunt komen te staan en noodzakelijke uitgaven kan hebben."
Nog een praktische spaartip: "Een maand bestaat gemiddeld uit 4,5 week. Deel je maandbedrag eens door vijf weekporties. Zorg dat je wat geld overhoudt."
