
NU+ Damramp Oekraïne: 'Tussen de kogels door hulp proberen te bieden'
"We leven dagelijks onder vuur, we kunnen dit er ook wel bij hebben." Zo omschrijft Dinkelman de houding van de mensen die aan de Oekraïense kant van de frontlinie wonen en nu getroffen zijn door de overstromingen. "Zij zijn in de herfst van vorig jaar officieel bevrijd, maar worden nog dagelijks beschoten."
Toch gaat de damverwoesting ook hen te ver. "Bijna beestachtig", noemen sommigen de vernieling. "Dit was echt niet nodig."
Dinkelman werkt als hulpverlener bij noodhulporganisatie ZOA aan de wederopbouw in een ander deel van het heroverde gebied in de Kherson-regio, ten noorden van de dam. Daar helpt haar organisatie bij het herstel van huizen die vernield zijn in de gevechten. "Veel huizen hebben echt in de frontlijn gelegen. Daarvan zijn de daken en de ruiten kapot."
Ook biedt de organisatie waar Dinkelman werkt noodhulp aan. Maar in het overstroomde rampgebied komt Dinkelman niet. "In principe werken wij daar niet, omdat het te dicht bij de frontlinie is." ZOA biedt wel ondersteuning aan Oekraïense hulporganisaties die het gebied ingaan.
Dat geldt ook voor Emmeke Vierhout van Stichting De Leeuw Kyiv. Zij zit nu zelf in Nederland, maar heeft dagelijks contact met mensen van partnerorganisaties als Unbreakable Hearts en SaveUA. Zij brachten onder andere etenswaren en waterfilters van de stichting naar het rampgebied. "Het is letterlijk tussen de kogels door hulp proberen te bieden." Haar man zit nog in hun boerderij in een 'veilig' deel van Oekraïne.
Oekraïners waden door kletsnat Kherson na damdoorbraak

Oekraïners waden door kletsnat Kherson na damdoorbraak
'Weggespoelde mijnen vormen bedreiging'
Het Rode Kruis noemt nog een uitdaging voor de hulpverleners in het gebied: losgewoelde mijnen. Een team van de organisatie dat mijnen opruimt, was altijd op de hoogte van plekken met niet-ontplofte munitie. "Nu weten we niet meer waar mijnen liggen, alleen dat ze ergens stroomafwaarts zijn", laat een Nederlandse woordvoerder schriftelijk weten.
"Volgens het internationale Rode Kruis zal het overstromingswater de explosieven niet beschadigen of deactiveren. Dat betekent dat ze de komende jaren nog een bedreiging vormen."
Over het totale aantal slachtoffers is nog veel onduidelijk. "Een groot deel van de overstromingen is in bezet gebied", benadrukt Vierhout. Oekraïne heeft nog ongeveer een derde van de 600 vierkante kilometer aan overstroomd gebied in handen. Rusland bezet de rest.
Op woensdagochtend meldden Russische autoriteiten uit bezet gebied dat er zeker vijf mensen om het leven zijn gekomen. Verder zouden er tientallen mensen in het ziekenhuis liggen en tienduizenden mensen zijn geëvacueerd.
Het Rode Kruis spreekt van zestienduizend getroffenen. Maar ook voor de Nederlandse woordvoerder van die organisatie is er niet altijd realtime informatie uit het gebied. "Hulpverlening staat voor ons natuurlijk voorop, dan komt de informatie daarachteraan."
Geef me uitleg bij dit nieuws
Niet alleen hulp voor het overstroomde gebied
Volgens de laatste cijfers van woensdagavond heeft het Oekraïense Rode Kruis tot nu toe meer dan achthonderd mensen geëvacueerd, waaronder zeventig mensen die slecht ter been zijn. "We helpen ook mensen door te vertellen over gevaren van via water overdraagbare ziekten zoals legionella."
De nadruk van alle hulpverleners ligt nu op noodhulp: zorgen voor drinkwater, voedsel, medicijnen en de evacuatie van mensen die weg willen. Maar het gaat niet alleen om hulp voor het overstroomde gebied.
"Er zijn nu hele gebieden die zonder schoon drinkwater komen te zitten", zegt Vierhout. Dat komt doordat meerdere steden afhankelijk waren van het stuwmeer dat door de ontplofte dam leeggelopen is.

Nog jarenlang nadelige gevolgen
Het is nog onduidelijk hoe groot de omvang van de ramp precies is. "Dat zal zich uitwijzen als het water is gezakt", zegt Vierhout. "Dan zul je zien hoeveel kapot is." Maar zij verwacht dat de schade groot zal zijn.
Net als Dinkelman: "Op lange termijn zullen de effecten nog groter zijn." Zij denkt aan de effecten van chemische vervuiling, de drinkwatertekorten en de beschermde gebieden die compleet zijn ondergelopen.
In het deel van de regio Kherson waar Dinkelman werkt, dat dus niet overstroomd is, verwacht zij ook nadelige gevolgen. Door de verwoesting van de dam is het grondwaterpeil gezakt.
Dat is slecht voor de landbouw die mensen net weer aan het opstarten waren, en waar de regio afhankelijk van is. Vorig jaar konden zij niks verbouwen en nu zijn de voorraden op. "Ze stonden eigenlijk op nul en raken nu in de min", zegt Dinkelman. "Dit is een harde klap voor de regio."
Waarom Oekraïne nog tientallen jaren last heeft van de damramp

Waarom Oekraïne nog tientallen jaren last heeft van de damramp
Volg het nieuws over de oorlog
Ga gratis verder
Log in of registreer gratis op NU.nl en krijg toegang tot extra artikelen