De dam brak in Nova Kakhovka bij de rivier Dnipro. De stad ligt op 60 kilometer van de stad Kherson en wordt door de Russische troepen gecontroleerd. De stuwdam is inmiddels voor de helft ingestort en het instortingsgevaar is volgens het Russische staatsbureau TASS nog niet geweken.

De oorzaak van de explosie is nog niet duidelijk, maar het Oekraïense leger beschuldigt Rusland ervan de dam opzettelijk te hebben opgeblazen. Dat lijkt aannemelijk, omdat Moskou niet wilde dat Oekraïense troepen de weg over de dam zouden gebruiken om bezet Oekraïens grondgebied te bereiken.

Door het bezwijken van de stuwdam stroomt bovendien een enorme hoeveelheid water het oorlogsgebied in Oekraïne in. Dat zorgt ervoor dat troepenbewegingen worden bemoeilijkt. Maar de Oekraïense president Volodymyr Zelensky verzekert dat het tegenoffensief geen vertraging oploopt.

Rusland geeft op zijn beurt Oekraïne de schuld. Het Kremlin beschuldigt Oekraïne ervan de waterkrachtcentrale te saboteren om de aandacht af te leiden van het "haperende" tegenoffensief, meldt persbureau Reuters.

De beweringen van zowel Rusland als Oekraïne zijn niet geverifieerd, maar Amerikaanse media melden op basis van bronnen binnen Amerikaanse inlichtingendiensten dat gevoelige informatie is ontdekt. Daaruit zou blijken dat Rusland achter de explosie zit. Het Witte Huis zegt die beweringen te onderzoeken.

In Europa wordt Rusland aangewezen als schuldige. Premier Mark Rutte noemde de aanslag op de dam een "oorlogsmisdaad". EU-chef Josep Borrell vindt de dambreuk "een nieuwe dimensie van Russische wreedheden".

Over de oorzaak van de damdoorbraak wordt veel gespeculeerd. Volgens het Russische persbureau Interfax kan er sprake zijn van een structurele storing.

Daarnaast kan het overmatig bijvullen van het waterreservoir door de Russen hebben geleid tot te hoge druk op het systeem, zegt voormalig meteoroloog David Helms die de dam in de gaten hield.

Ook de Verenigde Naties hebben geen onafhankelijke informatie over hoe de stuwdam beschadigd is geraakt. Volgens secretaris-generaal António Guterres is het wel duidelijk dat het gaat om "opnieuw een verwoestend gevolg" van de Russische invasie. "De tragedie van vandaag is het zoveelste voorbeeld van de gruwelijke prijs van oorlog die mensen betalen."

Rusland heeft de Veiligheidsraad van de VN bijeengeroepen. De raad komt vanavond bijeen in New York om te praten over de ingestorte dam.

Elders in Oekraïne wordt hevig gevochten. Op Amerikaanse satellietbeelden is meer activiteit te zien van Oekraïense troepen en er worden meer gevechten gemeld in de oostelijke regio Donetsk. Daar vallen volgens het Russische ministerie van Defensie vele tientallen tot honderden doden aan Oekraïense én Russische zijde. Kyiv heeft niet op de uitlatingen gereageerd.

Volgens Yevgeny Prigozhin, huurlingenbaas van de Wagner Group, zou Oekraïne bij Bakhmut de voorstad Berkhivka hebben veroverd. Het Russische ministerie ontkent dat. "Een aanval door de strijdkrachten van Oekraïne werd met succes afgeslagen door Russische eenheden", schreef het ministerie op Telegram. "Het vermeende verlaten van Berkhivka door Russische troepen komt niet overeen met de werkelijkheid."

De onenigheid tussen Prigozhin en de Russische militaire leiding duurt al maanden. Prigozhin beschuldigt hen ervan onvoldoende munitie en ondersteuning te bieden aan het front, waardoor Wagner onnodig zware verliezen lijdt. Wagner trok zich in de afgelopen weken terug bij Bakhmut na maandenlange gevechten.

Dinsdag kwam ook nieuws naar buiten over eerdere verwoestende explosies in de oorlog: de ontploffingen bij de Nord Stream-pijpleiding. Die incidenten vonden eind september 2022 plaats. De gaspijpleidingen raakten beschadigd en er kwam veel gas vrij. Het Westen verdacht Rusland van het saboteren van de pijpleidingen om zo de energiecrisis in Europa te verergeren.

Later bleek dat waarschijnlijk pro-Oekraïense groeperingen achter de actie zaten. Volgens The Washington Post wisten Amerikaanse inlichtingendiensten al maanden vóór het incident af van een gedetailleerd Oekraïens plan om de Nord Stream-pijpleiding aan te vallen.

De CIA zou informatie hebben bemachtigd dat zes Oekraïners plannen hadden om het aardgasproject tussen Rusland en Duitsland te saboteren. Die bevindingen zouden ook zijn gedeeld met Europese landen.