Het aantal Oekraïense lucht- en grondaanvallen is de afgelopen dagen flink opgevoerd, melden Amerikaanse en Russische functionarissen. Die golf van aanvallen zou een aanwijzing zijn dat het geplande offensief van Kyiv is begonnen, schrijft The New York Times.

De autoriteiten baseren zich op Amerikaanse militaire satellietbeelden. Op de beelden is meer activiteit te zien bij de Oekraïense troepen. Ze konden onder meer artillerievuur en raketlanceringen volgen.

Een exacte startdatum is lastig te bepalen. De gevechten die plaatsvinden kunnen ook schijnaanvallen zijn of aanvallen om de Russen af te leiden. Inmiddels heeft ook Oekraïne bevestigd dat er "offensieve acties zijn geweest".

"Ik weet niet hoelang het gaat duren. Om heel eerlijk te zijn kan het zeer verschillende kanten op gaan. Maar we gaan het doen. We zijn er klaar voor", zei president Volodymyr Zelensky zondag in een interview van The Wall Street Journal.

Oekraïne zou het tegenoffensief begonnen zijn met een eerste aanval om te bepalen wat de positie en de kracht van de Russische strijdkrachten is. Dat is deel van een traditionele tactiek die de Oekraïense troepen van de Amerikanen hebben geleerd.

Het Pentagon hoopt dat ze het tij kunnen keren. Maar sommige Amerikaanse functionarissen zeggen ook dat ingegraven Russische verdedigers moeilijk te verjagen zijn.

Het tegenoffensief is onder meer belangrijk om veroverde gebieden terug te winnen en om meer hulp van het Westen te krijgen. Ook zou Zelensky baat kunnen hebben bij een flink offensief in eventuele vredesbesprekingen met Rusland.

Volgens het Russische ministerie van Defensie is Oekraïne een grote operatie begonnen op vijf plekken aan het oostelijke front. Rusland zou die aanvallen hebben afgeslagen en daarbij veel Oekraïense slachtoffers hebben gemaakt. Oekraïne kon dat niet bevestigen.

Het front in Oost- en Zuid-Oekraïne staat al maanden grotendeels stil, met uitzondering van hevige gevechten in Bakhmut en enkele oefenoperaties door kleine Oekraïense eenheden.

De eerste berichten over de gevechten op zondagavond en maandagochtend waren van grotere eenheden. Dat zouden mogelijk Oekraïense troepen zijn die door de NAVO zijn opgeleid.

In Donetsk en Zaporizhzhia zou de Russische verdediging zijn doorbroken door het Oekraïense leger. Twee dorpen zouden zijn heroverd.

Oekraïne heeft in Rusland een netwerk opgezet van sympathisanten en experts die sabotageacties moeten uitvoeren met onder meer drones. Dat meldt CNN op basis van Amerikaanse inlichtingen, die van een "slimme strategie" spreken.

Deze pro-Oekraïense agenten zouden onder meer achter de aanval op het Kremlin zitten, luidt de informatie. De drones die begin mei bij die aanval zijn gebruikt, zouden in Rusland zijn gelanceerd en niet vanuit Oekraïne naar Moskou zijn gevlogen.

De Oekraïense sabotagegroepen in Rusland bestaan volgens ingewijden uit sympathisanten en goedgetrainde specialisten. Die worden versterkt met drones van Oekraïense makelij. Er zijn geen aanwijzingen dat ook Amerikaanse drones worden ingezet bij aanvallen op doelen in Rusland.

Het is onduidelijk wie de groepen precies aanstuurt, maar Zelensky zou zijn inlichtingen- en veiligheidsdiensten richtlijnen meegeven over wat voor acties zijn toegestaan. Zijn persoonlijke goedkeuring zou niet bij iedere operatie zijn vereist.

De helft van de schuilkelders in Kyiv is niet klaar voor gebruik. Dat blijkt uit onderzoek dat werd ingesteld nadat drie Oekraïners om het leven waren gekomen bij een Russische aanval, omdat ze geen schuilkelder in konden vluchten.

Minister van Strategische Industrieën Oleksandr Kamyshin en burgemeester van Kyiv Vitali Klitschko laten op Telegram weten dat inmiddels ongeveer een derde van alle schuilkelders is geïnspecteerd. Een deel daarvan kan simpelweg niet open. In andere schuilkelders zijn de voorzieningen gebrekkig.

Zelensky gaf vrijdag het bevel om alle schuilkelders in Oekraïne te inspecteren. Onder de drie Oekraïners die donderdag overleden bij Russische aanvallen waren ook een moeder en haar kind. Dit leidde tot boosheid onder de bevolking en een oproep om actie te ondernemen.

Een radiotoespraak waarin de Russische president Vladimir Poetin zijn landgenoten waarschuwt voor een Oekraïense invasie van Rusland, is nep. Dat zegt het Kremlin, dat hackers verantwoordelijk houdt voor het uitzenden van de speech.

De toespraak circuleert nog op sociale media en zou volgens Russische media zijn uitgezonden door meerdere radiostations in Rusland. Een stem die erg op die van Poetin lijkt, meldt dat "Oekraïense troepen die tot de tanden zijn bewapend door de NAVO" de grens zijn overgestoken.

Luisteraars kregen de oproep een veilig heenkomen te zoeken in het binnenland. Ook zou een algemene militaire mobilisatie worden afgekondigd.

Het Kremlin heeft de berichten zo snel mogelijk ontkracht. "Er was zeker geen toespraak. In sommige regio's was sprake van een hack", zei een regeringswoordvoerder volgens het Russische staatspersbureau TASS.