Het Oekraïense leger zou de mijnen met raketten op grote schaal hebben verspreid rondom de oostelijke stad Izium. Dat gebeurde volgens HRW toen de stad nog bezet was door Russische troepen. De Russen hadden de stad tussen april en september 2022 in handen.

De mensenrechtenorganisatie zegt tussen 19 september en 9 oktober onderzoek te hebben gedaan in Izium. HRW sprak naar eigen zeggen met meer dan honderd mensen, onder wie slachtoffers van mijnen, militairen die de mijnen zeggen te hebben geplaatst, eerstehulpverleners en dokters.

In negen gebieden rondom Izium legden waarnemers van HRW het gebruik van de mijnen vast. De organisatie zegt van elf burgers zeker te weten dat zij door de mijnen gedood zijn. Hulpverleners zeggen in het rapport dat zij bijna vijftig gewonde burgers, onder wie zeker vijf kinderen, hebben behandeld. Het gaat daarbij om mensen die tijdens of na de Russische bezetting van Izium op een van de mijnen waren gestapt.

In ongeveer de helft van de gevallen moesten artsen een voet of onderbeen amputeren. De wapens lagen in gebieden waar Russische troepen zich destijds ophielden. Zij waren het doelwit.

Het gaat om zogeheten antipersoonsmijnen. Die liggen vlak onder de grond en ontploffen als iemand eroverheen loopt. Het gebruik ervan is in strijd met het internationaal humanitair recht, omdat de wapens geen onderscheid kunnen maken tussen burgers en militairen.

Bovendien bemoeilijken onopgeruimde landmijnen de levering van humanitaire hulp en kunnen die landbouwactiviteiten hinderen.

De mijnen worden vanwege hun vorm ook wel vlindermijnen genoemd. Veel landen hebben in 1997 afgesproken deze wapens niet meer te gebruiken en te vernietigen. Ook Oekraïne ondertekende een verdrag hierover. Rusland deed dat niet.

Volgens de mensenrechtenorganisatie heeft het Russische leger de mijnen sinds de invasie van bijna een jaar geleden herhaaldelijk en op veel grotere schaal gebruikt. Hierover publiceerde HRW eerder al drie rapporten. "Maar dit geeft Oekraïne niet het recht om deze verboden wapens te gebruiken", zegt Steve Goose, directeur wapendivisie bij HRW.

Het Oekraïense ministerie van Defensie liet HRW op 24 november weten zich strikt te houden aan internationale oorlogsafspraken, inclusief het niet gebruiken van antipersoonsmijnen.

Maar volgens HRW reageerde Oekraïne niet op vragen over de inzet van de mijnen rondom Izium. HRW heeft Oekraïne gevraagd de beschuldigingen te onderzoeken. Verder roept de organisatie Rusland op het antipersonenmijnenverdrag alsnog te ondertekenen.