De Wagner Group werd in 2014 opgericht door Yevgeny Prigozhin. Hij is een Russische zakenman die nauwe banden onderhoudt met president Vladimir Poetin. Prigozhin staat ook wel bekend als 'Poetins chef', omdat het Kremlin een vaste klant van zijn cateringbedrijf is.

Wagner was de laatste jaren vooral actief in Afrikaanse landen. In Libië, Mali, Soedan, Madagascar en de Centraal-Afrikaanse Republiek leiden de huurlingen militairen op en slaan ze antiregeringsprotesten met harde hand neer. Via Wagner probeert Rusland de invloed op het continent te vergroten, hoewel het Kremlin volhoudt dat de huurlingen niet in dienst van Rusland zijn.

De directe bijdrage van Wagner aan het conflict in Oekraïne haalt die bewering onderuit. Het is bovendien al de tweede keer dat de huurlingen aan Russische zijde vechten in Oekraïne. Toen het Kremlin in 2014 het schiereiland de Krim onrechtmatig annexeerde, vocht het privéleger ook mee aan Russische zijde.

Het is vooral de manier waarop Wagner zich in conflicten mengt wat zorgen baart. Het geweld dat de groep inzet is zo extreem, dat de Verenigde Staten overwegen om Wagner te bestempelen als terroristische organisatie.

Wagner is vele malen beschuldigd van oorlogsmisdaden, sinds de groep in 2014 werd opgericht. Zo ook in Oekraïne. Westerse inlichtingendiensten vermoeden dat de huurlingen een rol speelden bij de massamoord in Boetsja en talloze andere (seksuele) misdaden, martelingen en moorden op burgers.

Van enkele oorlogsmisdaden plaatste de groep zelfs materiaal online. Alleen al op TikTok trokken de video's tot dusver meer dan een miljard views, schrijft BBC News. In een van de geruchtmakendste video's van november wordt met een moker op het hoofd van een vermoedelijk overgelopen militair ingebeukt. "Een hond krijgt de dood van een hond", reageerde Prigozhin tevreden.

Het spreekt boekdelen over de leden van de Wagner Group. De kern van Wagner bestaat uit Russische oorlogsveteranen, maar voor de oorlog in Oekraïne wordt een andere bron aangeboord. Gedetineerden uit Russische strafkolonies worden (vaak gedwongen) gerekruteerd en zonder ervaring naar de frontlinie gestuurd. In ruil daarvoor zou hun straf worden verlaagd.

Sinds juni zou de groep al zeven- tot tienduizend gevangenen naar de frontlinie hebben gestuurd, schrijft persbureau Reuters. De manier waarop zij worden ingezet is schokkend. Volgens rapporten worden de gevangenen door Wagner op zwaarbeveiligde Oekraïense verdedigingslinies afgestuurd. Als op die manier in beeld is gebracht waar Oekraïense militairen zich hebben ingegraven, worden die locaties gebombardeerd.

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky leek die Russische strategie in november te bevestigen. In toespraken had hij het over "honderden Russische doden per dag" bij "de grootste tactische waanzin van de bezetter".

Bakhmut ligt op een belangrijk strategische positie. Het is een verkeersknooppunt en zou voor Rusland de weg openen naar Kramatorsk en Sloviansk, de laatste overgebleven Oekraïense bolwerken in de provincie Donetsk. Daarna komt dan zelfs weer Kharkiv in het vizier, de op een na grootste stad van het land.

De Russen proberen daarom al maanden om Bakhmut in te nemen. Prigozhin wil de stad 'cadeau' doen aan Poetin om zijn invloed in Moskou te vergroten. "Hij heeft in Moskou lopen opscheppen dat hij de stad wel even zal veroveren", zegt defensiespecialist Peter Wijninga tegen NU.nl. "Nu moet hij die belofte waarmaken."

Daar komt bij dat Prigozhin al sinds het begin van de oorlog stevige kritiek uit op de Russische legerleiding. Als zijn eigen privéleger ook afdruipt, loopt hij flinke imagoschade op. Zelensky heeft hem in ieder geval gewaarschuwd: "Wij gaan geen centimeter opgeven."