De achttienjarige Ivanova Ksenia arriveert begin april alleen in Nederland. De student wordt door haar ouders zo'n beetje gedwongen het familiehuis in Kyiv te verlaten. De rest van het gezin blijft achter bij haar vader, die het land niet mag verlaten vanwege de afgekondigde mobilisatie. "Ik wilde niet weg, maar mijn ouders wilden mij in veiligheid hebben omdat zij zich dan beter voelen", zegt Ivanova.

De reis naar Nederland verloopt stroef. Het is überhaupt de eerste grote reis die Ivanova alleen onderneemt. Aan de Slowaakse grens moet ze afscheid nemen van haar familie. Daarna wacht ruim een dag aan tjokvolle evacuatietreinen, waarin ze vrijwel niet kan slapen.

Ivanova kiest voor Nederland met het oog op haar studie. Momenteel zet ze vanuit een asielopvanglocatie in Den Haag haar Oekraïense opleiding politicologie door. In Nederland sluiten veel Engelse vervolgstudies hierop aan.

Maar als eenzame achttienjarige is het moeilijk om haar leven hier op te bouwen, zegt ze. Zo vindt ze snel een baan als serveerder in de horeca, maar kan ze dit werk vanwege haar drukke studie niet lang doen. Dat terwijl ze als Oekraïense ook geconfronteerd wordt met de (veel) hogere prijzen in Nederland. "Het maakt het moeilijker om hier te leven."

Om de Nederlandse bevolking maakt Ivanova zich minder druk. "Mensen hier zijn heel vriendelijk. Daar ben ik dankbaar voor", benadrukt ze. Ze maakt veel vrienden, maar door haar verblijf in de asielopvang gaat ze voornamelijk om met andere Oost-Europeanen.

Met Russen wil ze voorlopig niets te maken hebben. "Ik begrijp dat de Russische propagandamachine heel sterk is en veel invloed heeft. Maar ik zag aan het begin van het conflict al enorme steun van gewone Russen voor de oorlog. Daarom zie ik hen als onderdeel van het systeem dat mijn land vernietigt. Ik heb geen medelijden met de mensen die nu het land ontvluchten voor de mobilisatie."

De in Kharkiv geboren Vera Yemelianova (37) kwam in juli naar Nederland met haar drie dochters (zeven, twaalf en veertien jaar). Haar veertigjarige man bleef in Kyiv en voegde zich pas vorige maand bij hen. Hij mag het land verlaten door een nieuwe uitzonderingspositie. De regering in Kyiv besloot eind september om vaders met ten minste drie kinderen vrij te stellen van de mobilisatie.

Vera zat toen al maandenlang bij een gastgezin in Noord-Brabant. Ze is hen eeuwig dankbaar voor de opvang die ze er kreeg. "Ze haalden ons op van het vliegveld en hebben sindsdien voor ons gezorgd. Het kost ontzettend veel geld en ik ben mij ervan bewust dat lang niet iedereen dit kan opbrengen."

Toch besloot Vera in oktober het gastgezin te verruilen voor een reguliere opvanglocatie in Valkenswaard. Niet door ruzie, benadrukt ze. "Maar ook dat gezin had drie dochters. We waren met zijn negenen in totaal, met veel verschillende culturen. Het was gewoon wat druk."

Haar dochters genieten van het leven in Nederland, weet Vera. "Ze zijn veilig, ze kunnen naar school en hebben vrienden waarmee zij kunnen afspreken. Dat is zó belangrijk voor meisjes van die tienerleeftijd."

Zelf heeft Vera moeite met het accepteren van een vluchtelingenbestaan. "Ik wou dat het nooit zover was gekomen. Ik had een bankrekening, een auto, een huis en een leven. Nu moet ik alles opnieuw opbouwen." Ze lacht dat ze 'gelukkig' minder vrienden nodig heeft dan haar tienerdochters.

Vera begrijpt dat niet alle Nederlanders vluchtelingen verwelkomen, maar is toch dankbaar voor de kansen die Nederland hen biedt. Zo werd ze in Helmond aangenomen bij een tuinierszaak, leert ze de taal en is ze gecharmeerd van de natuur en het fietsklimaat. Als enige minpunt wijst ze naar het openbaar vervoer: dat vindt ze erg duur.

Ivanova en Vera weten nog niet of ze in Nederland blijven. Als de oorlog over is, keren ze sowieso terug. Vera: "Mijn familie en vrienden zijn nog thuis. Natuurlijk zullen we altijd willen terugkeren om ons mooie land op te bouwen."

Tetiana Krolivets (40) verblijft al sinds maart bij een gastgezin in Rosmalen met haar tweejarige zoontje en zeventigjarige moeder. Ze zegt dat ze geen ernstig trauma aan de oorlog heeft overgehouden. Dat ze Kharkiv moest ontvluchten tijdens een bombardement beschrijft ze simpelweg als "niet het makkelijkste deel van ons leven".

Tetiana zegt "zonder twijfel" voor het juiste opvangland te hebben gekozen. Ze kende Nederland al een beetje en wist dat veel inwoners Engels spreken. Wel beaamt ze dat het een moeilijke periode is voor haar moeder. "Ze is nog nooit buiten Oekraïne geweest, spreekt geen Engels en kan niet overweg met vertaalapps. Ze spreekt vrijwel alleen met achterblijvers in Oekraïne."

Verder heeft Tetiana niets anders dan lof. "Nadat we bij het gastgezin waren gearriveerd, kwamen buren en onbekende mensen allerlei spullen afleveren, van luiers tot fietsen", zegt ze glunderend. Toen Tetiana bij een orthodontistenpraktijk werd aangenomen, gaven collega's haar grote dozen LEGO mee voor haar zoontje.

Ook van andere Oekraïners hoort ze voorbeelden van Nederlandse gulheid. "Een vriendin die haar hond uitliet, kreeg van een andere man 20 euro toegestopt om iets voor haar hond te kopen. Zelf maakte ik mee hoe een oude vrouw mij onderdak aanbood. Ze zei dat ze voldoende geld en ruimte had, en bood aan om de spullen in mijn winkelwagen voor mij te betalen. Dat gebaar vergeet ik nooit meer."

Net zoals Ivanova kan ze de Russen "niet zoals iedereen" behandelen. "Ze zijn deel van de reden waarom mijn leven overhoop is gegooid en ik mijn familie al acht maanden niet zie. Door de oorverdovende stilte kon Poetin de oorlog starten. Ik begrijp dat ze bang zijn om naar de cel te gaan, maar ik zal nooit begrijpen dat Russen stil bleven toen hun mannen onze bevolking doodden."