We horen af en toe wel over adviseurs naar wie Poetin nog wel eens luistert. Ook bekend zijn de beelden van de Russische president die aan zijn bijna komisch lange tafel met zijn ministers praat. De entourage van Poetin bestaat uit zogenoemde siloviki. Dat zijn mannen met machtige posities bij instanties die geweld mogen gebruiken tegen burgers. Vaak zijn het persoonlijke vertrouwelingen van de president. Maar hoeveel invloed op Poetin en diens beslissingen ze hebben, is onbekend.

"We weten eigenlijk maar heel weinig over hoe het er nu aan toegaat in het Kremlin (de zetel van de regering in Moskou, red.). Zelfs minder dan in de laatste jaren van het communisme", zegt André Gerrits. Hij is hoogleraar International Studies and Global Politics aan de Universiteit Leiden, en gespecialiseerd in Rusland.

"We vermoeden dat Poetin steeds meer beslissingen naar zichzelf toe trekt. Hij is tijdens de oorlog al met steeds minder mensen gaan overleggen en gaat meer uit van zijn eigen intuïtie. Het gebeurt wel vaker in tijden van oorlog dat de grote leider alles naar zich toe trekt."

Aan het begin van de oorlog hadden raadgevers rond Poetin nog wel enige zeggenschap, zegt Hans van Koningsbrugge, hoogleraar Geschiedenis en politiek van Rusland aan de Rijksuniversiteit Groningen. "Maar nu neemt Poetin zelf de beslissingen, tot in zeer klein detail. Dat is, zeker in tijden van oorlog, meestal geen recept voor succes."

Gerrits voert de succesvolle tegenaanvallen van Oekraïne in het noorden aan als voorbeeld. "Poetin zelf stuurde de troepen van het noorden naar het zuiden. Dat vond hij belangrijker. Maar daardoor kreeg Oekraïne de mogelijkheid om terug te slaan en steden als Kharkiv te bevrijden."

Onder anderen oud-president Dmitry Medvedev, secretaris van de veiligheidsraad Nikolai Patrushev en de Tsjetsjeense leider Ramzan Kadyrov behoren tot de zogenoemde 'hardliners'. Zij zijn voorstanders van keihard (en gewelddadig) optreden in de oorlog met Oekraïne. Medvedev en Kadyrov opperden al om een tactisch kernwapen in te zetten. Dat gaat veel andere adviseurs voorlopig nog te ver.

"Er is geen eenduidige visie binnen de elite, maar er zijn wel grote zorgen of Rusland deze oorlog wel kan winnen. Er is oppositie, maar de vraag is hoe ver ze willen gaan voor de overwinning", meent Van Koningsbrugge.

Tot de raketaanvallen van maandag hoefde Poetin in ieder geval niet door anderen overgehaald te worden, denkt Gerrits. "Na de aanval op de Krimbrug zal Poetin zelf nog het meest gedacht hebben dat hij niet anders kon dan wraak nemen. Er zal best door anderen gepleit zijn om harder op te treden. Maar Poetin is zelf de grootste hardliner van allemaal."

Ondanks de dramatisch verlopende oorlog in Oekraïne zit "tsaar" Poetin nog stevig in het zadel. De schuld van de verliezen op het slagveld wordt vooral gelegd bij militaire leiders. De regionale leiders in Rusland worden verantwoordelijk gehouden voor de problemen met het oproepen van nieuwe militairen. Maandag werden zij nog stevig aangepakt door Poetin, voor het oog van heel Rusland.

"Poetin zal ongetwijfeld een zondebok zoeken als het weer verkeerd gaat op het slagveld. Zelfs als het zijn eigen schuld is. Maar dat is in het openbaar nog nauwelijks gebeurd, behalve met enkele legerofficieren", ziet Gerrits. "Op politiek vlak is er nauwelijks sprake van openlijke onderlinge meningsverschillen. Daar rollen nog geen koppen."

Van Koningsbrugge: "De afgelopen jaren is door de politiek juist veel geïnvesteerd in het leger, dus de politiek is niet schuldig aan de slechte staat van het leger. De fouten worden gemaakt door de militairen of de veiligheidsdiensten. Het kabinet heeft braaf het budget uitgedeeld en kan dus makkelijk de schuld op een ander werpen."

Toch zijn volgens Van Koningsbrugge de eerste barsten zichtbaar. "Op de staatstelevisie wordt nu meer getoond hoe slecht Rusland het doet in de oorlog. Dat doen ze niet zonder toestemming van het Kremlin. Ze zijn erachter dat de eerdere mooie verhalen niet realistisch zijn. Dat maakt ook duidelijk dat men daar binnen het Kremlin discussies over heeft."

De geruchten gaan dat Poetin de komende weken defensieminister Sergei Shoigu en legerleider Valery Gerasimov wil vervangen. Shoigu en Gerasimov worden verweten dat ze de aanval op de Krimbrug niet zagen aankomen of konden voorkomen.

Het komt Poetin niet slecht uit dat de winter voor de deur staat. Die zorgt voor een militaire én een politieke pauze, waarin weinig verandering verwacht wordt. Poetin moet er juist op dat moment voor zorgen dat hij zijn bondgenoten te vriend houdt. Anders acht Gerrits een staatsgreep niet onmogelijk, al heeft hij "geen flauw idee" wie die precies zou moeten doen.

"Als de oorlog op de grond zo slecht blijft verlopen en Rusland een modderfiguur blijft slaan, zullen delen van de elite misschien gaan muiten. Zeker als ze vinden dat Poetin hun belangen niet meer behartigt. Wees niet verrast als dan op de Russische radio opeens wordt gezegd dat de president 'oververmoeid' is en tijdelijk terugtreedt."

Ook Van Koningsbrugge ziet dat scenario op den duur aannemelijker worden. "Zelfs Poetin heeft bondgenoten nodig, en dat weet hij als geen ander. Hij moet aantonen dat hij de belangen van zijn vertrouwelingen in het oog houdt. Zij zijn al veel kwijtgeraakt door de westerse sancties. Dat kun je een poosje volhouden door te roepen dat het 'voor moedertje Rusland' is. Maar op een gegeven moment is dat voorbij, en dan begint het morren en misschien het muiten."