De Amerikaanse hoogleraar John Mearsheimer is politicoloog en expert op het gebied van internationale betrekkingen. Eerder dit jaar werd hij door de Oekraïense regering op een lijst geplaatst van personen die Russische propaganda zouden verspreiden.

Op 17 augustus schreef Mearsheimer in het prestigieuze maandblad Foreign Affairs dat de Amerikaanse regering in april van tactiek is gewisseld in de oorlog in Oekraïne. De regering onder leiding van president Joe Biden wil niet langer alleen een Oekraïense nederlaag voorkomen, maar zet nu ook in op een overwinningsstrategie.

Het is volgens Mearsheimer wel duidelijk dat de VS geen patstelling, maar een militaire overwinning op de Russische president Vladimir Poetin wil. Die moet dan wel aan de onderhandelingstafel worden afgedwongen. Maar als de Russen eenmaal inzien dat er op het slagveld geen eer te behalen valt, zullen ze dat ooit slikken.

Oekraïne omarmt de opgeschoven strategie. President Volodymyr Zelensky heeft er nog een schepje bovenop gedaan door niet alleen de herovering van het Donetsbekken, maar ook die van de Krim te verlangen.

Het zoveelste wapenpakket dat van de VS naar Oekraïne gaat (vorige week nog eens 3 miljard dollar), zorgt ervoor dat de andere NAVO-lidstaten nu voor spek en bonen meedoen. De strategie wordt in Washington en niet in Londen of Brussel uitgemaakt.

De recentste Support Tracker van de Universiteit van Kiel (18 augustus) laat dat ook duidelijk zien. De VS ligt qua militaire bijstand mijlenver vóór. De teller staat nu op 14 miljard dollar. De Europese steun verbleekt daarbij.

De wapens die de VS levert zijn gegaan van scherfvesten en antitankraketten naar venijnige drones en raketten die het Russische achterland onveilig maken. En vliegen met Russische vliegtuigen is heel riskant, want de nieuwe Amerikaanse pakketten zullen trefzekere drones en luchtafweerraketten bevatten die de Russische overmacht letterlijk uit de lucht zullen schieten.

De lucht is niet langer taboe voor Oekraïense piloten, en zelfs een levering van Amerikaanse F-16-straaljagers is nu denkbaar. Dat was in maart nog volkomen onbespreekbaar. Slowakije mag van de VS gevechtsjagers van het type MIG-29 leveren, een paar maanden geleden nog ondenkbaar.

Poetin durft een algehele mobilisatie niet uit te roepen, maar heeft vorige week per decreet een 'vergroting' van het Russische leger met 137.000 soldaten afgekondigd. Een zwaktebod, want de nieuwe rekruten zijn nog niet getraind en zijn dus kanonnenvoer als ze naar het front gestuurd worden. Als ze überhaupt al komen opdagen...

Toch is Mearsheimer verre van optimistisch over de uitkomst. Als de Amerikaanse strategie 'te goed' is, wordt Rusland in de hoek gedrukt en voelt het zich waarschijnlijk geprovoceerd. Een kat in het nauw enzovoort. Het chantagespel met de kerncentrale Zaporizhzhia wijst al in die richting.

Graag voeg ik eraan toe dat Zelensky nu te overmoedig wordt en onderhandelen uitsluit als hij de Krim niet eerst terugkrijgt (alleszins terecht maar volgens militaire experts onmogelijk).

Concreet is Mearsheimer zelfs erg somber. Het escalatiepatroon is uit de hand gelopen en kan Poetin tot een nucleair avontuur verlokken.

Toch spelen de Amerikanen het spel doordacht. Ze schaken op drie borden. Eén: de NAVO-bondgenoten zijn met hun leveranties weggespeeld, want die stellen weinig meer voor. Alleen de Britten vormen hier en daar een uitzondering, maar de VS bepaalt nu wat wel en niet geleverd wordt.

Twee: Zelensky doet wat Biden zegt. Hij kan eisen en bidden wat hij wil, maar Washington neemt de beslissingen.

En tot slot: de Russen moeten begrijpen dat de VS dit schaakspel altijd kunnen en zullen volhouden. Op 24 augustus vierde Oekraïne de eigen onafhankelijkheid van de Sovjet-Unie. Als 'cadeau' kreeg het van de VS nog maar eens 3 miljard dollar. Zoals de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Antony Blinken nog eens benadrukte: "Wij zullen Oekraïne helpen, hoelang dat ook duurt."