Sinds het begin van het jaar gonst de term 'false flag' rond de oorlog tegen Oekraïne. Wat is dat toch, een false flag?

Natuurlijk is misleiding in oorlogstijd zo oud als de weg naar Rome of het Paard van Troje. Maar laten we het overzichtelijk houden en ons tot Oekraïne beperken. Een false flag is daar een aanval van de vijand uitlokken, of een nepaanval in scène zetten. Die wordt vervolgens als excuus gebruikt om zelf 'preventief' in actie te komen. De ware agressor hult zich dan in het verdedigingskleed en meet de in scène gezette 'provocatie' vaak breed uit. Al is het maar omdat artikel 51 van het VN-handvest "verdediging met rechtvaardige middelen" toestaat. Exit VN.

Het bekendste geval is de kerncentrale bij Zaporizhzhia. Die hebben de Russen begin maart veroverd en wordt sinds 12 juli gebruikt (lees: misbruikt) als lanceerbasis voor Grad-raketten. De Russen denken dat Oekraïne het wel zal laten om terug te schieten vanwege de kerncentrale. Veel te riskant.

Nu spelen de Oekraïners - die zijn ook niet gek - en de Russen nog extra toneel. Kyiv voorspelde al dat het bezoek van VN-secretaris-generaal António Guterres aan de zuidelijke havenstad Odesa zou worden gebruikt voor zogenaamde Oekraïense beschietingen, in scène gezet door de Russen. Dat geeft de Russen dan het excuus om 'terug' te schieten en Odesa onveilig te maken. Guterres moet niet denken dat hij daar zomaar kan rondwandelen. Dat zou hem in het ergste geval het leven kunnen kosten.

De oorlog begon eigenlijk al met een false flag, omdat de Russische president Vladimir Poetin het zogenaamd noodzakelijk vond het buurland van nazi's en ander gespuis te bevrijden. En een reconstructie vorige week in The Washington Post laat zien dat een militaire oefening in Belarus als dekmantel fungeerde voor de invasie.

Een van de bestrijdingsmiddelen van een false flag is om het spel sluw mee te spelen. Het doorhebben en aan de grote klok hangen van de maskmirovka, een Russische militaire misleiding, kost middelen en geduld. En dan nog kun je er niet zeker van zijn wat de vijand werkelijk van plan is, of de buitenwereld je gelooft en ernaar handelt (de telefoon pakken, wapens leveren, sancties instellen?) en de leugen wordt doorgeprikt.

De oorlog is nog altijd vergeven van de false flags. De beruchtste zijn het nepnieuws van de zogenaamde biolabs in Oekraïne. Eind februari laaiden oudere geruchten op over door Amerika gerunde laboratoria in Oekraïne waar biologische wapens zouden worden gemaakt. Die zijn sinds 1975 verboden. In werkelijkheid ging het om een aantal toegestane laboratoria die Oekraïne up-to-date maken onder het zogeheten Joint Threat Reduction Program. Maar toen had Rusland de desinformatie al aangegrepen voor een serie raketaanvallen.

Ook kwam half maart het bericht de wereld in dat Oekraïne chemische wapens zou inzetten. Iets wat ook al decennialang is verboden. En dat Oekraïne Rusland er in april van heeft beschuldigd hetzelfde te doen. Vorige week gooide Rusland nog eens olie op het vuur door Oekraïne ervan te beschuldigen Russische soldaten met chemische wapens te vergiftigen die de kerncentrale bij Zaporizhzhia bewaken.

Oekraïne speelde zelf juist met een bericht dat het de HIMARS-artillerie die het tegen die Russen had ingezet - ook een false flag. want dat deed Poetin extra de hakken in het zand zetten - juist weer had ingetrokken.

En u was het misschien alweer vergeten, maar op 16 maart beschuldigden de Russen Oekraïne ervan de Azov-staalfabriek in Mariupol te bestoken, dood en verderf zaaiend onder burgers en de dertienhonderd soldaten van het Azov-regiment. Dat was onjuist, maar toen een reden voor Russische bombardementen. En enige maanden later reden voor opsluiting van dat regiment. Ze zullen als 'terroristen' en niet als krijgsgevangenen worden berecht.

Rusland zegt dat Oekraïne talloze massaslachtingen onder de eigen bevolking heeft aangericht. Dieptepunt was onder meer de claim van Rusland dat Oekraïne zelf lijken op straat zou hebben neergelegd in Boetsja (zie de video hierboven). Iets wat The New York Times een week later ontzenuwde dankzij satellietfoto's. Ook een dieptepunt was de beschieting van de supermarkt in Kremenchuk, eind juni. En de raketten op kleuterscholen en ziekenhuizen, enzovoort.

Een klein lichtpuntje: al die false flags hebben tot nu toe niet tot escalatie richting massavernietigingswapens geleid. Wel tot meer raketten en granaten. En het 'voordeel' van een false flag op de Krim of zelfs in Moskou is dat Rusland moet bekennen dat Oekraïne überhaupt tot zoiets in staat is. En dat is een psychologische vernedering.

Neem alle officiële verwijten dus met een flinke korrel zout. Ze zijn vaak de aanloop of rechtvaardiging achteraf van een actie. De waarheid is niet alleen het eerste slachtoffer in de oorlog, maar ook een vals instrument.