"Oekraïners mogen gewoon vrij reizen, net als u en ik door Europa mogen reizen", zei de staatssecretaris vrijdagmiddag.

Als zij in het bezit zijn van een biometrisch paspoort, mogen ze visumvrij reizen binnen het Schengengebied. Zonder dit document kunnen ze een visum aanvragen. In beide gevallen mogen ze officieel maar negentig dagen in een Schengenland verblijven.

Als deze periode verloopt, zal Nederland het verblijf verlengen. De staatssecretaris laat weten dat Oekraïners die al voor hun werk, studie of familie in Nederland waren nu niet worden teruggestuurd.

Vluchtelingen uit Oekraïne die nu naar Nederland komen, worden dus ook niet worden gezien als asielzoekers. Zij kunnen hier verblijven bij vrienden en familie, of bijvoorbeeld in een hotel. "Maar als ze zeggen: 'Help ons', dan bieden we ze huisvesting", aldus Van der Burg.

Het is nog niet duidelijk hoe deze huisvesting er precies uit komt te zien. Het kabinet heeft een locatie in gedachten voor een eerste groep vluchtelingen, maar is nog in overleg met betrokken partijen. De staatssecretaris verwacht "grote solidariteit" van gemeenten.

"Als we mensen gaan opvangen, gebeurt dat niet als asielzoekers, maar u kunt wel aan vergelijkbare situaties denken", aldus Van der Burg.

VluchtelingenWerk Nederland riep het kabinet donderdag op voorbereidingen te treffen voor de mogelijke komst van Oekraïense vluchtelingen. De huidige opvanglocaties van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) zitten op dit moment vol. COA is al langere tijd op zoek naar meer opvangplekken.

Volgens staatssecretaris Van der Burg is het nog niet duidelijk met hoeveel vluchtelingen Nederland rekening moet houden. Premier Mark Rutte zei donderdag dat Nederland dit de komende tijd "heel precies zal monitoren".

"We zijn met verschillende scenario's bezig, maar de eerlijkheid gebiedt te zeggen dat het allemaal heel erg 'als-dan'-verhalen zijn, omdat we niet weten hoe het conflict in Oekraïne zich verder zal ontwikkelen. Drie dagen geleden hadden we niet verwacht dat we dit gesprek met elkaar zouden voeren", zei Van der Burg.

Hoewel Rutte donderdag nog terughoudend was over mogelijke opvang, liet Van der Burg vrijdag namens het kabinet weten dat Nederland de Oekraïners ruimhartig zal opvangen. "Als ze zich hier melden, kunnen we niet anders dan mensen huisvesting bieden", zei hij.

Ook vindt het kabinet dat Nederland moet klaarstaan voor landen als Polen en Hongarije, die grenzen aan Oekraïne. "Het ligt voor de hand dat mensen eerst zullen vluchten naar buurlanden. Als men doorreist naar de rest van Europa, zullen we dat samen moeten gaan regelen", aldus de staatssecretaris.

Van der Burg reist binnenkort naar Brussel om met zijn Europese collega's te overleggen.

Oekraïners hoeven dus geen asielaanvraag te doen voor hun verblijf in Nederland. Dit zorgt voor een andere situatie dan bijvoorbeeld met gevluchte Syriërs. Een Syriër heeft in principe geen recht op verblijf en moet daarom een aanvraag doen.

Een woordvoerder van VluchtelingenWerk Nederland legt uit dat Oekraïners wel asiel mogen aanvragen als ze dat willen. Een reden hiervoor kan bijvoorbeeld zijn dat ze dan recht krijgen op medische zorg, of als ze bijvoorbeeld geen geld voor eten, drinken of kleding hebben.

"Maar de opvang in Nederland is geen pretje. Wij leggen uit dat het een logische keuze kan zijn om geen asiel aan te vragen, maar om bij vrienden of familie te verblijven en af te wachten hoe het conflict zich ontwikkelt. Maar elke Oekraïner mag dit zelf bepalen. Het hangt van de persoonlijke situatie af."